Μπορεί ένα καθημερινό εργαλείο οδοντικής φροντίδας να μετατραπεί σε μέσο πρόληψης και παρακολούθησης της υγείας μας; Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Tufts στη Βοστώνη λένε «ναι» και μας παρουσιάζουν το «έξυπνο» οδοντικό νήμα — μια συσκευή που μοιάζει με απλό νήμα, αλλά κρύβει μέσα της προηγμένη τεχνολογία ανίχνευσης της κορτιζόλης, της βασικής ορμόνης του στρες.
Η ιδέα γεννήθηκε από την ανάγκη για μία μη στρεσογόνα διαδικασία παρακολούθησης της κορτιζόλης. «Δεν θέλαμε η ίδια η μέτρηση να προκαλεί άγχος. Η κορτιζόλη εντοπίζεται στο σάλιο, οπότε το νήμα ήταν η ιδανική επιλογή για καθημερινή χρήση», εξηγεί ο καθηγητής Ηλεκτρολογίας και Μηχανικής Υπολογιστών, Σαμίρ Σονκουσάλε.
Πώς λειτουργεί το «έξυπνο« νήμα
Σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο ACS Applied Materials and Interfaces, το «έξυπνο» νήμα διαθέτει έναν στενό αγωγό που συλλέγει σάλιο, ενώ ένας αισθητήρας ενσωματωμένος στη λαβή ανιχνεύει την κορτιζόλη σε πραγματικό χρόνο.
Η τεχνολογία που χρησιμοποιείται – γνωστή ως eMIP (electropolymerized molecularly imprinted polymers) – δημιουργεί ένα «αποτύπωμα» του μορίου της κορτιζόλης στο πολυμερές υλικό. Έτσι, ο αισθητήρας μπορεί να την εντοπίσει με ακρίβεια, όπως και άλλους δείκτες υγείας, όπως δείκτες διαβήτη ή ακόμη και καρκίνου.
«Οι βιοαισθητήρες κατασκευάζονται συνήθως με αντισώματα ή υποδοχείς που ανιχνεύουν το μόριο που μας ενδιαφέρει. Αφού εντοπιστεί ένας συγκεκριμένος δείκτης, απαιτείται συνήθως εκτεταμένη και χρονοβόρα βιοτεχνολογική διαδικασία για τη δημιουργία του κατάλληλου υποδοχέα που θα τον αναγνωρίζει», εξηγεί ο ερευνητής. Σε αντίθεση με άλλες μεθόδους που βασίζονται σε αντισώματα ή υποδοχείς, το eMIP μπορεί να προσαρμοστεί ταχύτατα σε νέους βιοδείκτες, καθιστώντας το ιδανικό εργαλείο για εξατομικευμένη παρακολούθηση υγείας.
Μικροί περιορισμοί, μεγάλες δυνατότητες
Αν και η συσκευή βασίζεται στο σάλιο, οι επιστήμονες αναγνωρίζουν ότι τα επίπεδα κορτιζόλης μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο. «Για τη διάγνωση, το αίμα παραμένει το χρυσό πρότυπο», λέει ο Σονκουσάλε. «Όμως, όταν ένας ασθενής έχει ήδη διαγνωστεί και λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή, όπως για καρδιολογικά προβλήματα, η συνεχής παρακολούθηση μέσω του αισθητήρα μπορεί να βοηθήσει στον έγκαιρο εντοπισμό μεταβολών και στην προσαρμογή της θεραπείας» προσθέτει.
Η δυνατότητα καθημερινής, μη επεμβατικής παρακολούθησης βιοδεικτών όπως η κορτιζόλη ανοίγει νέους δρόμους για την προληπτική ιατρική και την ευεξία. Αντί να περιμένουμε τα συμπτώματα του στρες ή άλλων παθήσεων να γίνουν εμφανή, η τεχνολογία μάς επιτρέπει να παρακολουθούμε διακριτικά την κατάσταση της υγείας μας. Όπως ακριβώς ένα smartwatch μετρά τους παλμούς και τα βήματα, έτσι και το «έξυπνο» οδοντικό νήμα υπόσχεται να γίνει σύμμαχος στην πρόληψη, φέρνοντας την επιστήμη… μπροστά στον καθρέφτη του μπάνιου μας.