Τρεις πανδημίες μέσα σε δύο δεκαετίες και δεκάδες ιοί που «παραμονεύουν». Ο κόσμος της επιστήμης βρίσκεται σε συνεχή επαγρύπνηση για τον εντοπισμό παθογόνων που θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε παγκόσμια υγειονομική απειλή. Μετά τον SARS, τον MERS και φυσικά τον Covid-19, ένα νέο όνομα προστίθεται στη λίστα των ιών που προκαλούν ανησυχία: ο HKU5-CoV-2. Το χαρακτηριστικό που τον καθιστά τόσο ανησυχητικό; Το γεγονός ότι βρίσκεται «ένα μόλις βήμα» πριν μολύνει ανθρώπους.
Πόσο επικίνδυνος είναι ο νέος κορονοϊός
Ο νέος κορονοϊός που εντοπίστηκε στην Κίνα έχει σημάνει συναγερμό στη διεθνή επιστημονική κοινότητα, καθώς θα μπορούσε να εξελιχθεί στον επόμενο μεγάλο παγκόσμιο κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Ο ιός HKU5-CoV-2, συγγενής του θανατηφόρου MERS, φαίνεται πως χρειάζεται μόνο μια μικρή γενετική μετάλλαξη για να αποκτήσει τη δυνατότητα να μολύνει ανθρώπινα κύτταρα, σύμφωνα με νέα μελέτη Αμερικανών ερευνητών.
Η ανησυχία εντείνεται από το γεγονός ότι ο MERS-CoV, «ξάδερφος» του νέου ιού, έχει ποσοστό θνησιμότητας που αγγίζει το 34%, καθιστώντας τον έναν από τους πιο επικίνδυνους ιούς των τελευταίων δεκαετιών.
Η ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον διερεύνησε το πώς η πρωτεΐνη-ακίδα του HKU5 αλληλεπιδρά με υποδοχείς ανθρώπινων κυττάρων, μέσω γενετικά τροποποιημένων «ψευδοϊών» που δεν προκαλούν νόσο. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι αν και ο ιός δεν μπορεί προς το παρόν να εισέλθει εύκολα στα ανθρώπινα κύτταρα, ορισμένες στοχευμένες μεταλλάξεις επιτρέπουν την πρόσδεσή του στους υποδοχείς ACE2, οι οποίοι βρίσκονται κυρίως στη ρινική κοιλότητα, το στόμα και τον λαιμό.
Σύμφωνα με πληροφορίες από την Daily Mail, ο ιός έχει μέχρι στιγμής εντοπιστεί σε νυχτερίδες στη νότια και ανατολική Κίνα, όμως το εμπόριο άγριας ζωής αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο μετάδοσης σε άλλα είδη — και κατ’ επέκταση στους ανθρώπους. Οι επιστήμονες φοβούνται πως ένα ενδιάμεσο είδος, όπως τα μινκ ή οι μοσχογαλές, μπορεί να λειτουργήσει ως «γέφυρα» για τη μετάλλαξη του ιού σε πιο επικίνδυνη μορφή.
Οι «οικογένεια» κορονοϊών
Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Communications και φέρνει στο προσκήνιο μια λιγότερο γνωστή οικογένεια κορονοϊών (merbecoviruses), στην οποία ανήκει τόσο ο MERS όσο και το στέλεχος HKU5. Ενδεικτικό της σοβαρότητας είναι ότι η Lineage 2 παραλλαγή του HKU5, όπως προκύπτει από ξεχωριστή μελέτη Κινέζων επιστημόνων, ίσως έχει ήδη την ικανότητα να προσδένεται σε ανθρώπινους υποδοχείς χωρίς περαιτέρω γενετικές αλλαγές.
Ο επικεφαλής της μελέτης, καθηγητής ιολογίας Μάικλ Λέτκο, προειδοποιεί ότι οι ιοί αυτοί πρέπει να παρακολουθούνται στενά: «Δεν υπάρχουν ακόμη ενδείξεις ότι ο HKU5-CoV-2 έχει μολύνει ανθρώπους, αλλά είναι σαφές ότι βρίσκεται πολύ κοντά στο να το κάνει. Δεν μπορούμε να τον αγνοήσουμε».
Η συζήτηση γύρω από την προέλευση του SARS-CoV-2 και την πιθανή διαρροή από το Ινστιτούτο Ιολογίας της Γουχάν συνεχίζεται, με το FBI και τη CIA να διατηρούν επιφυλάξεις. Η νέα ανακάλυψη επαναφέρει στο προσκήνιο την ανάγκη για αυστηρότερο έλεγχο στα εργαστήρια και περιορισμό του παράνομου εμπορίου άγριας ζωής, το οποίο λειτουργεί ως θρυαλλίδα για την επόμενη υγειονομική κρίση.
