Σε μια εποχή που οι γεωπολιτικές εντάσεις επηρεάζουν ολοένα και περισσότερο το εμπόριο, την ασφάλεια και την καθημερινή ζωή, ένα ερώτημα αναδύεται επιτακτικά: ποιες χώρες θα μπορούσαν να επιβιώσουν διατροφικά αν οι παγκόσμιες εμπορικές ροές διακόπτονταν ξαφνικά;
Νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Food, προσφέρει μια απρόσμενη απάντηση. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν στη Γερμανία και το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου στη Σκωτία ανέλυσαν δεδομένα από 186 χώρες και κατέληξαν στο συμπέρασμα πως μόνο η Γουιάνα είναι πλήρως διατροφικά αυτάρκης και στους επτά βασικούς διατροφικούς τομείς: δημητριακά, φρούτα, λαχανικά, πρωτεΐνη από ζώα, πρωτεΐνη από όσπρια και καρπούς, γαλακτοκομικά και λιπαρά.
Ακολουθούν η Κίνα και το Βιετνάμ, που καλύπτουν επαρκώς έξι από τις επτά κατηγορίες για τις διατροφικές ανάγκες του πληθυσμού τους.
Ωστόσο, η πλειονότητα των χωρών απέχει πολύ από την αυτάρκεια
Σύμφωνα με πληροφορίες από το Science Alert, μόνο μία στις επτά χώρες είναι επαρκής σε πέντε ή περισσότερες κατηγορίες τροφίμων, ενώ περισσότερες από το ένα τρίτο εξαρτώνται σχεδόν αποκλειστικά από τις εισαγωγές, καλύπτοντας μόλις μία ή δύο βασικές ομάδες.
Ακόμη και η ανάλυση μεγαλύτερων εμπορικών ενώσεων κρατών, δεν προσέφερε πιο ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Καμία δεν επαρκεί σε λαχανικά — μια διατροφική βάση που θεωρείται κρίσιμη για τη δημόσια υγεία.
Το πρόβλημα εντείνεται από την υπερβολική εξάρτηση πολλών κρατών από έναν ή δύο βασικούς εμπορικούς εταίρους. Όπως προκύπτει από τη μελέτη, αρκετές χώρες βασίζονται για πάνω από το 50% των εισαγωγών τους σε μία μόνο χώρα – κάτι που δημιουργεί ιδιαίτερη ευαλωτότητα σε περιόδους κρίσεων, είτε πρόκειται για συγκρούσεις, είτε για κλιματικές καταστροφές, είτε για εμπορικούς αποκλεισμούς.
Ο Τζόνας Στελ, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν και ένας εκ των συγγραφέων της μελέτης, υπογραμμίζει: «Το διεθνές εμπόριο τροφίμων και η συνεργασία είναι απαραίτητα για την εξασφάλιση μιας υγειούς και βιώσιμης διατροφής. Ωστόσο, η υπερβολική εξάρτηση από έναν μόνο προμηθευτή μπορεί να αποβεί επικίνδυνη.»
Οι ερευνητές καλούν σε ενίσχυση της ανθεκτικότητας των αλυσίδων εφοδιασμού τροφίμων και σε πιο έξυπνες, βιώσιμες γεωργικές πρακτικές που θα επιτρέπουν μεγαλύτερη αυτάρκεια χωρίς να επιβαρύνουν περαιτέρω το περιβάλλον.
