Νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Evolutionary Behavioral Sciences ρίχνει φως στη σχέση μεταξύ της δυσαρέσκειας για το ύψος και του ανταγωνισμού μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου.
Όπως υποδηλώνει η μελέτη, οι αντιλήψεις για το ύψος μας και όχι απαραίτητα το πραγματικό μας ύψος, μπορούν να παίξουν ρόλο στη διαμόρφωση κοινωνικών συμπεριφορών όπως η ζήλια, ο φθόνος και ο ανταγωνισμός, ειδικά στους άνδρες.
Η κόντρα ύψος δεν κοιτά…;
Γενικά, τα ψηλότερα άτομα συχνά θεωρούνται πιο ελκυστικά και τυγχάνουν θετικότερης αντιμετώπισης σε ρομαντικά και επαγγελματικά πλαίσια. Παρόλο που αυτά τα πλεονεκτήματα αφορούν συνήθως πιο έντονα τους άνδρες, η επιθυμία να ανταποκριθεί κανείς στα πολιτισμικά πρότυπα ύψους, επηρεάζει και τα δύο φύλα. Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι οι πιο κοντοί άνδρες τείνουν να εκδηλώνουν μεγαλύτερη ζήλια και να νιώθουν λιγότερο κυρίαρχοι στις αλληλεπιδράσεις τους. Ωστόσο, η ψυχολογική επίδραση της δυσαρέσκειας για το ύψος δεν είχε μελετηθεί σε βάθος μέχρι σήμερα.
Για να καλυφθεί αυτό το κενό, οι επιστήμονες διερεύνησαν τόσο τις φυσικές όσο και τις ψυχολογικές διαστάσεις του ύψους και πώς αυτές σχετίζονται με διάφορες μορφές ενδοσεξουαλικού ανταγωνισμού.
Η μελέτη περιλάμβανε 302 ενήλικες στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι συμμετέχοντες ήταν ηλικίας από 20 έως 72 ετών, με μέσο όρο ηλικίας τα 37 χρόνια ενώ περίπου το 63% ήταν άνδρες. Οι ίδιοι συμπλήρωσαν μια σειρά ερωτηματολογίων που μετρούσαν το πραγματικό τους ύψος, το ιδανικό τους ύψος και το επίπεδο δυσαρέσκειας για το ύψος τους. Απάντησαν επίσης σε ερωτήσεις που αξιολογούσαν τις τάσεις τους προς φθόνο, ζήλια και γενικότερα ανταγωνισμό με άτομα του ίδιου φύλου.
Για τη μέτρηση του ενδοσεξουαλικού ανταγωνισμού, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια κλίμακα 12 ερωτήσεων με τρία στοιχεία: φθόνο (π.χ. αντιπάθεια προς ελκυστικούς συνομηλίκους), ζήλια (π.χ. δυσφορία απέναντι σε φιλόδοξους συνομηλίκους) και ανταγωνισμό (π.χ. επιθυμία να ξεπεράσει κανείς άλλους του ίδιου φύλου).
Οι συμμετέχοντες αξιολόγησαν πόσο συμφωνούσαν με κάθε δήλωση σε μια κλίμακα 7 βαθμών.
Η δυσαρέσκεια για το ύψος εκτιμήθηκε με δύο ερωτήσεις: μία για το αν επιθυμούσαν να ήταν ψηλότεροι και μία για το αν ήταν ικανοποιημένοι με το ύψος τους.
Όπως αναμενόταν, τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες τείνουν να επιθυμούν να είναι ψηλότεροι από ό,τι είναι στην πραγματικότητα. Κατά μέσο όρο, οι άνδρες ανέφεραν υψηλότερα επίπεδα ανταγωνιστικότητας ενώ οι γυναίκες ανέφεραν περισσότερο φθόνο.
Όταν εξετάστηκαν όλες οι συσχετίσεις, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα άτομα που ήταν πιο κοντά ή λιγότερο ικανοποιημένα με το ύψος τους είχαν την τάση να είναι πιο ζηλιάρικα και πιο ανταγωνιστικά απέναντι σε συνομηλίκους του ίδιου φύλου. Αυτές οι επιδράσεις ήταν ιδιαίτερα έντονες στους άνδρες. Οι κοντύτεροι άνδρες ήταν πιο πιθανό να αναφέρουν αυξημένα επίπεδα ενδοσεξουαλικού φθόνου. Στις γυναίκες, το φυσικό ύψος δεν σχετιζόταν τόσο ισχυρά με τον ανταγωνισμό, αλλά η ψυχολογική επιθυμία να είναι πιο ψηλές ήταν καθοριστική.
Επιπλέον, οι ερευνητές βρήκαν ότι ορισμένοι συνδυασμοί χαρακτηριστικών προέβλεπαν αυξημένο ανταγωνισμό. Για παράδειγμα, όσοι ήταν και κοντοί και δυσαρεστημένοι με το ύψος τους ή όσοι είχαν σημαντική διαφορά μεταξύ του τρέχοντος και του ιδανικού ύψους τους, ήταν πιο πιθανό να δηλώσουν ότι νιώθουν ζήλια ή ανταγωνισμό. Αυτό υποδηλώνει ότι τόσο το φυσικό ύψος όσο και η ψυχολογική στάση απέναντί του, αλληλεπιδρούν και επηρεάζουν τις κοινωνικές συμπεριφορές.
Είναι ενδιαφέρον ότι ένα από τα ερωτήματα που χρησιμοποιήθηκαν για τη μέτρηση της δυσαρέσκειας με το ύψος — «Είμαι ικανοποιημένος/η με το ύψος μου» — δεν προέβλεπε έντονα τον ανταγωνισμό. Αντίθετα, η επιθυμία να είναι κανείς πιο ψηλός φάνηκε να έχει σταθερά ισχυρή επίδραση. Αυτό υποδηλώνει ότι το κίνητρο για αύξηση του ύψους, ακόμα κι αν στην πραγματικότητα είναι αδύνατο, μπορεί να παίζει πιο σημαντικό ρόλο στην κοινωνική συμπεριφορά από την απλή αποδοχή του τρέχοντος ύψους.
Υπάρχουν, όμως, μερικές επιφυλάξεις που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Η έρευνα ήταν διατομεακή (cross-sectional), που σημαίνει ότι δεν μπορεί να καθορίσει αιτία και αποτέλεσμα. Δεν είναι σαφές αν η δυσαρέσκεια με το ύψος οδηγεί σε αυξημένο ανταγωνισμό ή αν τα άτομα με έντονα ανταγωνιστικό πνεύμα ανησυχούν περισσότερο για το ύψος τους.
Οι συγγραφείς προτείνουν ότι μελλοντικές μελέτες θα μπορούσαν να προσφέρουν πιο ισορροπημένες και λεπτομερείς μετρήσεις και μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα, ειδικά σε πληθυσμούς όπου το να είναι κάποιος πολύ ψηλός, θεωρείται αρνητικό. Επιπλέον, μελλοντική έρευνα θα μπορούσε να εξετάσει αν οι πολιτισμικές νόρμες επηρεάζουν τη δυσαρέσκεια για το ύψος και αν τα άτομα υιοθετούν αντισταθμιστικές συμπεριφορές — όπως η αύξηση της μυϊκής μάζας ή η χρήση τακουνιών — εξαιτίας αυτής της δυσαρέσκειας.
