Μπορεί η διατροφή να επηρεάσει τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας; Νέα μελέτη υποστηρίζει ότι είναι πιθανό. Οι ερευνητές μελέτησαν σε βάθος πώς ορισμένες διατροφικές συνήθειες σχετίζονται με τον κίνδυνο, χρησιμοποιώντας δεδομένα από τη βάση δεδομένων βιοϊατρικών πληροφοριών UK Biobank στο Ηνωμένο Βασίλειο. Τα αποτελέσματά τους επιβεβαιώνουν τα οφέλη διατροφικών προτύπων όπως η μεσογειακή διατροφή και η διατροφή MIND, ενώ υποδηλώνουν ότι οι φλεγμονώδεις δίαιτες ενδέχεται να αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης άνοιας. Τα ευρήματα δείχνουν επίσης ότι η επίδραση της διατροφής στον κίνδυνο άνοιας μπορεί να είναι πιο σημαντική για τις γυναίκες και τους ηλικιωμένους.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό The Journal of Nutrition, Health and Aging.
Λεπτομέρειες της μελέτης
Για τις ανάγκες της έρευνας, οι επιστήμονες αξιολόγησαν τις διατροφικές συνήθειες των συμμετεχόντων χρησιμοποιώντας διάφορους δείκτες. Ένας από αυτούς εξέταζε την υιοθέτηση της μεσογειακής διατροφής και ένας άλλος τη συμμόρφωση στη δίαιτα MIND, η οποία συνδυάζει στοιχεία από τη δίαιτα DASH και τη μεσογειακή διατροφή, δίνοντας έμφαση σε συστατικά όπως οι ξηροί καρποί, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά και τα μούρα.
Χρησιμοποιήθηκε επίσης ο Δείκτης Συνιστώμενων Τροφών (Recommended Food Score) με σκοπό την αξιολόγηση της ποιότητας της διατροφής με βάση την κατανάλωση τροφών όπως άπαχο κρέας, γαλακτοκομικά χαμηλών λιπαρών, φρούτα και λαχανικά. Επιπλέον, εφαρμόστηκε ο Δείκτης Εναλλακτικής Υγιεινής Διατροφής 2010 (Alternative Healthy Eating Index-2010), ο οποίος αξιολογεί τον βαθμό συμμόρφωσης με τις διατροφικές οδηγίες των ΗΠΑ.
Τέλος, χρησιμοποιήθηκε και ο Ενεργειακά Προσαρμοσμένος Δείκτης Φλεγμονώδους Διατροφής (EDII – Energy-adjusted Dietary Inflammatory Index), που μελετά πόσο φλεγμονώδης είναι μια διατροφή.
Οι ερευνητές κατηγοριοποίησαν τα σκορ των διατροφικών δεικτών σε τέσσερις ομάδες και έλαβαν υπόψη συνυπάρχοντες παράγοντες όπως η σωματική δραστηριότητα, το κάπνισμα και ο δείκτης μάζας σώματος.
Η μελέτη ανέλυσε δεδομένα για 131.209 συμμετέχοντες, οι οποίοι δεν είχαν διαγνωστεί με άνοια στην αρχή της. Στις πέντε διατροφικές κατηγορίες εφαρμόστηκε ακριβής αντιστοίχιση κατά φύλο και ηλικία — μια στρατηγική που βοηθά στον περιορισμό συγχυτικών παραγόντων στις μελέτες παρακολούθησης.
Κατά την έναρξη της μελέτης, η μέση ηλικία των συμμετεχόντων ήταν τα 56 έτη. Ο μέσος χρόνος παρακολούθησης ήταν 13,5 χρόνια και, στο διάστημα αυτό, 1.453 συμμετέχοντες εμφάνισαν άνοια.
Άνοια: Ποια διατροφή μειώνει τον κίνδυνο, ιδιαίτερα στις γυναίκες;
Συνολικά, διαπιστώθηκε ότι υψηλότερα σκορ στη μεσογειακή διατροφή, στη δίαιτα MIND, στον Δείκτη Συνιστώμενων Τροφών και στον Δείκτη Εναλλακτικής Υγιεινής Διατροφής, σχετίζονταν με μειωμένο κίνδυνο άνοιας. Από την άλλη, η υιοθέτηση μιας πιο φλεγμονώδους διατροφής σχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο.
Παράλληλα, ο χρόνος παρακολούθησης αποδείχθηκε σημαντικός:
- Μέχρι 5 χρόνια παρακολούθησης: Μόνο η δίαιτα MIND φάνηκε να σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο άνοιας.
- Μεταξύ 5 και 10 ετών: Η προσήλωση στη MIND, στον Δείκτη Συνιστώμενων Τροφών και στον Δείκτη Εναλλακτικής Υγιεινής Διατροφής μείωσε τον κίνδυνο.
- Μετά από 10 χρόνια: Ορισμένες συνδέσεις παρέμειναν ουσιώδεις, όπως η μεσογειακή διατροφή, η οποία φάνηκε να μειώνει τον κίνδυνο άνοιας κατά 24%.
Ομοίως, η ηλικία και το φύλο φάνηκε να παίζουν ρόλο:
- Ηλικιωμένοι άνω των 60: Η μεσογειακή διατροφή και ο Δείκτης Εναλλακτικής Υγιεινής Διατροφής μείωσαν τον κίνδυνο άνοιας ενώ δεν ίσχυε το ίδιο για νεότερους συμμετέχοντες.
- Γυναίκες: Η προσήλωση σε όλα τα παραπάνω διατροφικά πρότυπα και οι χαμηλοί φλεγμονώδεις δείκτες μείωσαν σημαντικά τον κίνδυνο.
- Άνδρες: Μόνο ο Δείκτης Συνιστώμενων Τροφών φάνηκε να έχει σημαντική επίδραση – και πάλι όμως, το αποτέλεσμα ήταν ισχυρότερο στις γυναίκες.
Επιπρόσθετα:
- Η μεσογειακή διατροφή μείωσε τον κίνδυνο ανεξάρτητα από το βάρος.
- Υψηλοί φλεγμονώδεις δείκτες σχετίστηκαν με αυξημένο κίνδυνο άνοιας σε παχύσαρκα άτομα.
- Οι άλλες υγιεινές δίαιτες βοήθησαν μόνο τα άτομα χωρίς παχυσαρκία.
Συμπερασματικά, η μελέτη προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για το πώς μπορεί η διατροφή να επηρεάζει τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας παρόλο που, όπως κάθε επιστημονική έρευνα, είχε ορισμένους περιορισμούς (π,χ. αυτοαναφερόμενα δεδομένα διατροφής). Επιβεβαιώνει παλαιότερα ευρήματα που συνδέουν τις φλεγμονώδεις δίαιτες (πλούσιες σε κορεσμένα λιπαρά και επεξεργασμένους υδατάνθρακες) με αυξημένο κίνδυνο άνοιας, δείχνει ότι η διατροφή παίζει πιθανώς μεγαλύτερο ρόλο στις ηλικιωμένες γυναίκες και υπογραμμίζει την αξία μιας καλής διατροφής στην πρόληψη της γνωστικής εξασθένησης.
