Σε έναν κόσμο που μας παροτρύνει συνεχώς να δουλεύουμε περισσότερο, να είμαστε παραγωγικοί και να μην «χάνουμε χρόνο», η ιδέα του να καθίσουμε απλώς μόνοι μας, χωρίς σκοπό ή στόχο, μοιάζει σχεδόν… ανεύθυνη. Κι όμως, όλο και περισσότερα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν πως η μοναχικότητα, όταν επιλέγεται συνειδητά, μπορεί να γίνει το ισχυρότερο εργαλείο για τον εγκέφαλό μας. Δεν είναι χάσιμο χρόνου, υποστηρίζουν οι νευροεπιστήμονες, αλλά κλειδί για περισσότερη δημιουργικότητα, αυτογνωσία και ευεξία. Μάλιστα, γνωστές ιδιοφυΐες, όπως ο Μπιλ Γκέιτς και ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, το επιβεβαιώνουν.

Τι συμβαίνει στον εγκέφαλο όταν είμαστε μόνοι;

Όταν είμαστε μόνοι, ενεργοποιείται το λεγόμενο “default mode network”. Πρόκειται για ένα δίκτυο στον εγκέφαλο που ασχολείται με τον εσωτερικό μας κόσμο: τις σκέψεις, τις αναμνήσεις, τα συναισθήματα και τις συνδέσεις ανάμεσα σε αυτά. Σε αυτό το «σιωπηλό» φόντο, ο εγκέφαλος:

Αυτός είναι και ο λόγος που τόσες δημιουργικές ή πνευματικές δραστηριότητες – όπως η συγγραφή, η ζωγραφική, ο διαλογισμός, η προσευχή, το παίξιμο μουσικής ή η κηπουρική – ανθίζουν μέσα στη σιωπή και τη μοναξιά.

Από τον Λεονάρντο Ντα Βίντσι στον Bill Gates: Η μοναξιά ως εργαλείο ιδιοφυΐας

Η ιστορία βρίθει παραδειγμάτων ανθρώπων που άνθισαν μέσα από τη μοναχικότητα. Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι περνούσε ώρες κοιτώντας την «Τελευταία Πράξη» χωρίς να αγγίζει το πινέλο του. Ο Μπιλ Γκέιτς καθιέρωσε το λεγόμενο “Think Week”: μία εβδομάδα δύο φορές τον χρόνο όπου απομονωνόταν σε μια καλύβα με βιβλία και χωρίς επαφές, ούτε με οικογένεια ούτε με συνεργάτες. Κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας εβδομάδας, εμπνεύστηκε και το Internet Explorer.

Πώς να αξιοποιήσεις τη δύναμη της σιωπής

Δεν υπάρχει «σωστή» διάρκεια μοναξιάς, αλλά όσο περισσότερο χρόνο μπορούμε να αφιερώσουμε στον εαυτό μας, ειδικά όταν το έχουμε ανάγκη, τόσο το καλύτερο. Ακολουθούν μερικές απλές ιδέες για να ξεκινήσεις:

1. Κάνε ένα διάλειμμα από τη ρουτίνα

Ένα solo ταξίδι ή ένα διήμερο απομόνωσης δεν είναι φυγή, είναι απόδραση. Ακόμα κι αν φοβάσαι τη μοναξιά ή την πλήξη, το να φύγεις από το γνώριμο μπορεί να ανανεώσει την οπτική σου και να πυροδοτήσει τη δημιουργικότητά σου.

2. Ξεκίνα με 10 λεπτά τη μέρα

Βρες μια ήσυχη γωνιά, κλείσε το κινητό και απλώς… μην κάνεις τίποτα. Μπορείς να κάθεσαι, να αναπνέεις ή απλά να παρατηρείς τις σκέψεις σου. Έτσι, ο εγκέφαλος μαθαίνει να χαλαρώνει και να ενεργοποιεί τα δίκτυα ανάπαυσης.

3. Επίλεξε προσεκτικά με ποιους περνάς χρόνο

Οι «υποχρεωτικές» κοινωνικές συναναστροφές που μας εξαντλούν αυξάνουν την κορτιζόλη, την ορμόνη του στρες. Η ποιότητα της κοινωνικής μας ζωής έχει άμεση επίδραση στην ψυχική μας ευεξία.

4. Γράψε, σκέψου, επεξεργάσου

Η μοναχικότητα μάς δίνει τον χώρο να σκεφτούμε χωρίς θόρυβο. Κράτα σημειώσεις, γράψε ημερολόγιο, διαλογίσου ή απλώς παρατήρησε τα συναισθήματά σου. Αυτό οδηγεί σε μεγαλύτερη αυτογνωσία και καθαρότητα σκέψης.

5. Δημιούργησε τις προσωπικές σου μοναχικές στιγμές

Μπορεί να είναι ένας περίπατος χωρίς παρέα, λίγα λεπτά γιόγκα ή διαλογισμού, ή το να κάθεσαι στον ήλιο χωρίς μουσική ή κινητό. Οι στιγμές που περνάς μόνος σου δεν είναι απουσία ζωής, είναι η βάση της προσωπικής σου επαφής με τον εαυτό σου.