Το στρες είναι ένας αόρατος εχθρός που απειλεί τόσο την ψυχική όσο και τη σωματική υγεία μας. Στην εποχή μας, με τους φρενήρεις ρυθμούς και όλες αυτές τις υποχρεώσεις και τη συναισθηματική αστάθεια που βιώνουμε, είναι λογικό να έχει ενταθεί και να δυσκολεύει την καθημερινότητά μας. Όταν αγχωνόμαστε, ο οργανισμός μας είναι σε εγρήγορση. Έρευνα δείχνει ότι το στρες δεν μας «αφήνει», ούτε όταν είμαστε σε κατάσταση ηρεμίας.
Σύμφωνα με έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Otago έχει αποκαλυφθεί πως τα εγκεφαλικά κύτταρα που ελέγχουν το στρες ενεργοποιούνται και απενεργοποιούνται σε τακτικούς κύκλους, περίπου κάθε μία ώρα, ακόμα και όταν δεν συμβαίνει κάτι στρεσογόνο.
Στην εν λόγω έρευνα, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences, βρέθηκε ότι συγκεκριμένα νευρικά κύτταρα, που εδρεύουν στον εγκέφαλο και είναι υπεύθυνα για τη ρύθμιση του άγχους, έχουν έναν ρυθμό ενεργοποίησης και απενεργοποίησης. Αυτό το «on and off» συμβαίνει διαρκώς, ανεξαρτήτως αν είμαστε σε κατάσταση ηρεμίας ή δραστηριότητας, ανεξαρτήτως αν είμαστε αγχωμένοι ή όχι.
Ουσιαστικά, σύμφωνα με τους μελετητές, αυτές οι εκρήξεις δραστηριότητας λειτουργούν ως φυσικά «σήματα αφύπνισης», και συχνά προηγούνται από αύξηση των επιπέδων της ορμόνης του στρες, δηλαδή της κορτιζόλης. Οι μελετητές, κατά την έρευνα, κατέγραψαν μία σειρά από συνεχείς κυτταρικές αλλαγές.
Τι υποδεικνύεει η έρευνα
Οι κύκλοι αυτοί φαίνεται να συγχρονίζονται με τα μοτίβα ύπνου-αφύπνισης, υποδεικνύοντας ότι η δραστηριότητα των συγκεκριμένων εγκεφαλικών κυττάρων συνδέεται με την αίσθηση εγρήγορσης και με το ξύπνημα.
Όταν οι ερευνητές ενεργοποίησαν τεχνητά κύτταρα, η υπερδραστηριότητα έδωσε τη θέση της στην ηρεμία, υποδεικνύοντας ότι η ενεργοποίησή τους επηρεάζει άμεσα τη συμπεριφορά. Αυτή η «ωριαία δραστηριότητα» δείχνει ότι το στρες στον εγκέφαλο έχει περιστασιακούς ρυθμούς ετοιμότητας, όχι μόνο μακροχρόνια αυξημένη ενεργοποίηση.
Η έρευνα και η σημασία της
Το συμπέρασμα αυτής της έρευνας έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε πώς η διακοπή των φυσικών ρυθμών μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές της διάθεσης ή σε προβλήματα ύπνου.
Επίσης, η μελέτη έχει μεγάλη σημασία, γιατί ανοίγει τον δρόμο για ιατρικές παρεμβάσεις που θα μειώνουν την υπερδραστηριότητα των εν λόγω κυττάρων, κάτι που θα μπορούσε να βοηθήσει σε διαταραχές υπέρμετρης αντίδρασης στο στρες.
Γενικά, η κατανόηση των φυσιολογικών μηχανισμών ελέγχου των ρυθμών ορμόνης του στρες, εγρήγορσης και ψυχικής υγείας «φωτίζεται» για πρώτη φορά με αυτόν τον τρόπο.
Στρες και επιπτώσεις
Το άγχος ενεργοποιεί την περιοχή του εγκεφάλου που εστιάζει την προσοχή σε δυνητικούς κινδύνους. Ωστόσο, η υπερεκτίμηση των απειλών μπορεί να μας οδηγήσει σε λάθος συμπεράσματα.
Mερικές φορές μπορεί να πέσουμε στην παγίδα του overthinking, των επίμονων δηλαδή σκέψεων για μια κατάσταση ή ένα πρόβλημα που, όχι μόνο δεν μας βοηθούν, αλλά εντείνουν την ανησυχία και τον φόβο. Ακόμη, το στρες μπορεί να μας οδηγήσει στο να χάσουμε την αίσθηση του χρόνου ή να πάρουμε λάθος αποφάσεις.
Το στρες μπορεί να επηρεάσει τη μνήμη, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα. Υψηλά επίπεδα κορτιζόλης επηρεάζουν τον ιππόκαμπο, μειώνοντας την ικανότητα ανάκλησης πληροφοριών ή δημιουργώντας ψευδείς μνήμες.
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό ανοικτής πρόσβασης PLOS Biology, το επίμονο στρες μπορεί να προκαλέσει ακόμη και αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλός μας επεξεργάζεται τον ήχο.
