Το καλοκαίρι οι υψηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος έχουν ως αποτέλεσμα να ιδρώνουμε περισσότερο. Το γεγονός αυτό οδηγεί σε μεγάλες απώλειες νερού μέσω του ιδρώτα, με άμεσο επακόλουθο την πτώση της πίεσής μας. Η φυσιολογική αρτηριακή πίεση κυμαίνεται ανάμεσα στο 120-90 για τη συστολική και το 80-60 για τη διαστολική. Όταν είναι κάτω από αυτά τα νούμερα, θεωρείται χαμηλή και μπορεί να φτάσουμε στα όρια της υπότασης.
Οι λόγοι
Υπάρχουν πολλά είδη υπότασης και πολλές αιτίες εμφάνισής της. Για παράδειγμα, η ορθοστατική υπόταση χαρακτηρίζεται από απότομη πτώση της αρτηριακής πίεσης που συμβαίνει όταν ένας άνθρωπος μετακινηθεί, από την καθιστή ή την ξαπλωτή θέση, στην όρθια.
Είναι μια κατάσταση που μπορεί να οδηγήσει σε τραυματισμούς καθώς προκαλεί ζάλη, ατονία, θόλωση της όρασης και, πολλές φορές, λιποθυμία και πτώσεις.
Πέραν της ορθοστατικής υπότασης, όμως, πολλοί λόγοι μπορεί να επιφέρουν μείωση της αρτηριακής μας πίεσης, να τη ρίξουν δηλαδή κάτω από το φυσιολογικό, και αυτοί ενδέχεται να είναι:
- Το μεγάλο χρονικό διάστημα σε ξαπλωτή θέση
- Η εγκυμοσύνη
- Η μείωση στον όγκο του αίματος
- Ορισμένες καρδιακές παθήσεις
- Συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή (π.χ., διουρητικά)
- Αλλεργικές αντιδράσεις (π.χ., αναφυλαξία)
- Ενδοκρινικά προβλήματα
- Η αναιμία
- Η χαμηλή γλυκόζη στο αίμα
- Κάποιες διατροφικές ελλείψεις
- Η αφυδάτωση
- Η υψηλή θερμοκρασία περιβάλλοντος
Τα συμπτώματα
Όπως ήδη αναφέρθηκε, τώρα το καλοκαίρι με τις υψηλές θερμοκρασίες συχνά η αρτηριακή μας πίεση πέφτει, με κίνδυνο για μερικούς ανθρώπους να φτάσει στα όρια της υπότασης.
Ποια είναι όμως τα συμπτώματα της πολύ χαμηλής πίεσης/υπότασης και πώς μπορούμε να την αντιληφθούμε; Οι συνηθέστερες ενδείξεις είναι η ζαλάδα, η ναυτία ή ο εμετός, η ασυνήθιστη δίψα, η λιποθυμία, η θολή όραση, η γρήγορη αναπνοή και η ξαφνική αδυναμία.
Η αντιμετώπιση
Όταν πέφτει η πίεσή μας, η διατροφή μας πρέπει άμεσα να προσαρμοστεί κατάλληλα.
Τρώμε κάτι αλμυρό
Το αλάτι είναι από τα πιο σημαντικά και άμεσα αποτελεσματικά συστατικά που μπορούν να καταναλωθούν σε ενδεχόμενο επεισόδιο υπότασης. Τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε αυτό, δηλαδή σε νάτριο, συμβάλλουν στην επαναφορά της αρτηριακής πίεσης σε φυσιολογικό πλαίσιο. Γι’ αυτό, ειδικά το καλοκαίρι, άτομα με ιστορικό υπότασης καλό είναι να έχουν μαζί τους ένα αλμυρό σνακ που θα μπορούν να φάνε όταν αισθανθούν κάποιο σύμπτωμα. Μερικές ιδέες τέτοιων τροφών είναι οι ελιές, οι αλατισμένοι ξηροί καρποί, ένα αλμυρό τυρί κ.λπ.
Παραμένουμε ενυδατωμένοι
Όταν ο οργανισμός μας αφυδατώνεται, ο όγκος του αίματος μειώνεται λόγω έλλειψης υγρών προξενώντας μείωση της αρτηριακής πίεσης. Έτσι, είναι απαραίτητο να διατηρούμαστε ενυδατωμένοι πίνοντας άφθονο νερό και υγρά πολύ προτού ξεκινήσει το αίσθημα της δίψας καθώς η αφυδάτωση έχει αρχίσει αρκετά νωρίτερα.
Προσέχουμε τη δράση της καφεΐνης
Ο καφές αλλά και το τσάι είναι πλούσια σε καφεΐνη, η οποία μπορεί παροδικά να αυξήσει τον καρδιακό παλμό ανεβάζοντας βραχυπρόθεσμα και την αρτηριακή πίεση. Παρ’ όλα αυτά, ο καφές δεν επηρεάζει όλους τους ανθρώπους με τον ίδιο τρόπο, με αποτέλεσμα άτομα που, για παράδειγμα, πίνουν συχνά να μην είναι τόσο ευαίσθητα στις επιδράσεις της καφεΐνης.
Αποφεύγουμε το αλκοόλ
Η κατανάλωσή του έχει συνδεθεί με αφυδάτωση του οργανισμού. Επομένως, άτομα που έχουν προβλήματα με υπόταση καλό θα ήταν να αποφεύγουν τα οινοπνευματώδη ποτά γιατί χρειάζεται να κρατούν το σώμα τους καλά ενυδατωμένο.
Επιλέγουμε τρόφιμα πλούσια σε Β12
Αυτή η βιταμίνη του συμπλέγματος Β βρίσκεται σε μεγάλες συγκεντρώσεις σε τρόφιμα ζωικής κυρίως προέλευσης, όπως το κρέας, το αβγό, το ψάρι, το κοτόπουλο και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, αλλά και σε ορισμένα ενισχυμένα δημητριακά πρωινού. Η μειωμένη πρόσληψη και η ανεπάρκεια της Β12 μπορεί να οδηγήσουν σε αναιμία αφού η συγκεκριμένη βιταμίνη συμμετέχει στην παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων. Η αναιμία, με τη σειρά της, μπορεί να προκαλέσει μείωση της αρτηριακής πίεσης, εξάντληση καθώς και άλλα προβλήματα υγείας.
Φροντίζουμε να έχουμε επαρκή πρόσληψη φυλλικού οξέος
Το φυλλικό οξύ είναι μια βιταμίνη απαραίτητη για τον οργανισμό και την υγεία μας. Η έλλειψή του μπορεί να είναι συνυπεύθυνη για την πρόκληση αναιμίας και την πτώση της αρτηριακής πίεσης. Πολύ καλές πηγές του είναι τα όσπρια, το κρέας, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, το σπαράγγι, το μπρόκολο και το αβγό.
Καταναλώνουμε μικρά και συχνά γεύματα
Τα μεγάλα γεύματα μπορεί να ρίξουν την πίεσή μας επειδή το σώμα μας χρειάζεται περισσότερη ενέργεια για την πέψη των αυξημένων ποσοτήτων φαγητού. Γι’ αυτό, τα μικρά και συχνά γεύματα είναι ευεργετικά τόσο για την ομαλή ροή του αίματός μας όσο και για τη φυσιολογική διακύμανση του σακχάρου μας.
Όσο λοιπόν η ζέστη και οι υψηλές θερμοκρασίες είναι παρούσες, ελέγχουμε την πίεσή μας, ειδικά αν είναι γενικά χαμηλή. Έχουμε πάντα μαζί μας ένα μπουκαλάκι με νερό και κάποιο αλμυρό σνακ ή ένα φακελάκι με αλάτι, ιδιαίτερα αν είμαστε αρκετές ώρες εκτός σπιτιού και εκτιθέμεθα για μεγάλα χρονικά διαστήματα στον ήλιο και στη ζέστη. Φυσικά, είμαστε και σε ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας με το γιατρό μας, ιδίως αν λαμβάνουμε κάποια φαρμακευτική αγωγή.
Ο Χάρης Γεωργακάκης είναι κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος, MSc στην Κλινική Διατροφή.
