Κάποιες φορές, στην προσπάθειά μας να διώξουμε το άγχος και να μην έρθουμε αντιμέτωποι με κάποια δυσκολία, αντί να εστιάζουμε στο πρόβλημα και στον εαυτό μας, προτιμάμε να «φεύγουμε» από τις καταστάσεις. Αυτό, λέγεται escapism. Και δεν μας ωφελεί πάντα, όσο νομίζουμε!
Το να δίνουμε στον εαυτό μας επαρκή φροντίδα και προσοχή είναι σημαντικό για να νιώθουμε καλά. Η αυτοφροντίδα είναι κάτι που χρειάζεται να κάνουμε σε τακτική βάση, κάτι που μας βοηθά να χαλαρώσουμε και να ανανεωθούμε, όταν κάτι μας αγχώνει.
Πράξεις αυτοφροντίδας μπορούν να αφορούν σε διαφορετικούς τομείς ευεξίας, όπως τη σωματική δραστηριότητα, την πνευματικότητα ή την κοινωνικοποίηση. Όμως, είναι πολύ εύκολο το self-care να μετατραπεί σε φυγή, με άλλα λόγια σε αποφυγή της πραγματικότητας.
Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Ότι συχνά, αντί να αντιμετωπίσουμε ένα πρόβλημα, κάνουμε πράγματα για να το αποφύγουμε. Είτε πρόκειται για ένα γεγονός, είτε για ένα συναίσθημα. Αν κάτι μας δυσκολεύει, το αφήνουμε πίσω, χωρίς να έχουμε καν προσπαθήσει να το διαχειριστούμε.
Αυτό μπορεί να μοιάζει με το μηχανικό σκρολάρισμα στα social media. Συνήθως, οι άνθρωποι καταφεύγουν στη φυγή για να αποφύγουν ακόμη και καθημερινές υποχρεώσεις, όπως το καθάρισμα του σπιτιού, την ολοκλήρωση ενός έργου ή κάποιες δύσκολες συζητήσεις.
Το να κάνουμε μία δραστηριότητα, αντί για κάτι άλλο που επείγει, είναι φυγή. Το να την κάνουμε επειδή τη χρειαζόμαστε είναι αυτοφροντίδα. Αν, για παράδειγμα, κάποιος πηγαίνει γυμναστήριο, μόνο και μόνο για να λείπει από το σπίτι, όπου μπορεί να μην περνάει καλά με τον σύντροφό του, τότε αυτό που κάνει δεν είναι απλώς μιας υγιεινή συνήθεια αυτοφροντίδας, αλλά απόδραση από κάτι, που κανονικά θα έπρεπε να είναι παρών για να το αντιμετωπίσει.
Αυτοφροντίδα ή escapism;
Οι άνθρωποι συχνά μπερδεύουν αυτά τα δύο, αλλά υπάρχουν κάποιες διακριτές διαφορές. Δείτε πώς μπορείτε να τις εντοπίσετε:
Όταν κάνετε κάτι, σκεφτείτε πώς σας κάνει να νιώθετε
H ίδια δραστηριότητα μπορεί να θεωρηθεί είτε αυτοφροντίδα είτε φυγή, ανάλογα με το πώς σας κάνει να νιώθετε.
Παράδειγμα: Το διάβασμα
- Αυτοφροντίδα: «Είχα μια δύσκολη μέρα, θέλω να χαλαρώσω λίγο διαβάζοντας».
- Escapism: «Πρέπει να πάρω ένα τηλέφωνο για δουλειά και δεν θέλω καθόλου, θα διαβάσω αντί γι’ αυτό».
Το self-care σάς κάνει να νιώθετε πιο γειωμένοι, παρόντες, χαλαροί και με καλύτερη διάθεση για τη ζωή. Η φυγή, αντίθετα, συχνά αφήνει πίσω τύψεις, το αίσθημα του ανολοκλήρωτου ή ακόμα και θυμό προς τον εαυτό σας.
Μπορείτε να κάνετε στον εαυτό σας 3 ερωτήσεις
Αν δεν είστε σίγουροι για την πρόθεσή σας πριν κάνετε κάτι, αναρωτηθείτε:
- Νιώθω ότι το κάνω για να αποφύγω κάτι ή επειδή είναι σημαντικό να φροντίσω τον εαυτό μου;
- Το κάνω για τον εαυτό μου ή για να «αποσυνδεθώ» για λίγο;
- Το κάνω ως μια μορφή αποστασιοποίησης ή για να είμαι πιο παρών;
Όταν πρόκειται για φυγή, το μυαλό σας παραμένει κολλημένο σε εκείνο που αποφεύγετε. Όταν είναι αυτοφροντίδα, είστε παρόντες και συνειδητοποιείτε ότι πραγματικά φροντίζετε τον εαυτό σας.
Πώς να βγείτε από την «παγίδα» του escapism
Κάποιο επίπεδο φυγής πού και πού είναι εντάξει και αναμενόμενο. Μπορεί μάλιστα να είναι αυτό που χρειάζεται μία δεδομένη στιγμή, μέχρι να οργανώσουμε τις σκέψεις μας. Είναι αυτό που λέμε «αξίζω ένα διάλειμμα». Ωστόσο, η συχνή φυγή μπορεί να είναι ένδειξη χρόνιου στρες. Αν αποφεύγετε συνεχώς καθήκοντα, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι νιώθετε ότι η ζωή σας ξεφεύγει από τον έλεγχο και έχετε πάρα πολλά βάρη.
Η συνεχής αναζήτηση διαφυγής από την πραγματικότητα μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες όπως η διάβρωση της αυτοεκτίμησης. Μπορεί επίσης να έχει και επιπτώσεις στην υγεία, όπως για παράδειγμα να αυξήσει την κορτιζόλη και να προκαλέσει σωματικά συμπτώματα.
Τα άλυτα ζητήματα μαζεύονται και μας επηρεάζουν τόσο συναισθηματικά όσο και σωματικά, οδηγώντας σε χαμένες προθεσμίες ή ακόμα και σε μειωμένη συμμετοχή στην ίδια τη ζωή μας.
