Στην εποχή του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι διά ζώσης επαφές ολοένα και μειώνονται, η μοναξιά αυξάνεται και το άγχος κυριαρχεί. Αυτό φέρνει μια άλλου είδους ύφεση, αυτή του σεξ, που έρχεται να προστεθεί στους οικονομικούς πολέμους και τις ένοπλες συγκρούσεις ανά τον κόσμο, επηρεάζοντας εν τέλει την ψυχική υγεία και την ευημερία των μελών της κοινωνίας μας.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Μελετών Οικογένειας (IFS), η «ύφεση στο σεξ» παίρνει ανησυχητικές διαστάσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες και μετατρέπεται σε σιωπηλή κρίση. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι Αμερικανοί κάνουν όλο και λιγότερο σεξ. Μάλιστα, η μείωση είναι πιο έντονη στους νέους, με τα smartphones, τα social media, το gaming και την πορνογραφία να τρώνε τον περισσότερο χρόνο τους, επιδρώντας δραματικά στην οικοδόμηση προσωπικών σχέσεων και οικειότητας.
Συγκριτικά, από το 1990 – όταν πάνω από τους μισούς ενήλικες (55%) ηλικίας 18 με 64 έκαναν σεξ τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα – το ποσοστό έπεσε το 2024 σε μόλις 37%. Αν και τα ευρήματα έδειξαν ότι οι παντρεμένοι ενήλικες κάνουν σαφώς περισσότερο σεξ από τους ανύπαντρους συνομηλίκους τους, η ύφεση στο σεξ επηρεάζει πλέον και αυτούς.
Η ύφεση στο σεξ αντικατοπτρίζει τις ευρύτερες αλλαγές μέσα στην κοινωνία, καθώς η προσκόλληση στις οθόνες φαίνεται να πλήττει την ανάγκη κοινωνικοποίησης και να επηρεάζει αρνητικά τις ανθρώπινες σχέσεις.
Τα ευρήματα της έρευνας
Σε συνδυασμό με προγενέστερες καταγραφές του IFS, έχει παρατηρηθεί ότι οι νεώτερες γενιές κάνουν λιγότερο σεξ σε σύγκριση με τις προηγούμενες, ενώ μειώνεται όχι μόνο η συχνότητα αλλά και οι σταθερές σχέσεις συντροφικότητας ιδιαίτερα εντός γάμου.
Μεταξύ 2014 και 2024, το ποσοστό των νέων ενηλίκων ηλικίας 18 – 29 ετών, που δήλωσαν ότι συζούν ή είναι παντρεμένοι, έπεσε κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες – από 42% σε 32%, σύμφωνα με τη GSS. Δεδομένου ότι οι δεσμευμένοι ενήλικες κάνουν πιο συχνά σεξ, ενώ όλο και περισσότεροι νέοι άνδρες και γυναίκες είναι μόνοι, το ποσοστό των νέων ενηλίκων που κάνουν πλέον τακτικά σεξ συνεχίζει να πέφτει.
Όταν πρόκειται για την αποχή από το σεξ («καθόλου σεξ τον τελευταίο χρόνο») μεταξύ των νέων ενηλίκων, η μεγαλύτερη αλλαγή σημειώνεται μετά το 2010. Από το 1990 έως το 2010, το ποσοστό των νέων ενηλίκων, ηλικίας 18-29 ετών, που ανέφεραν ότι δεν έκαναν σεξ παρέμεινε σταθερό γύρω στο 15%. Αλλά από το 2010 έως το 2024, το ποσοστό διπλασιάστηκε, από 12% σε 24%.
Νέα γενιά ερημιτών
Το μοτίβο θυμίζει εκείνο που εντοπίζει ο κοινωνικός ψυχολόγος Jonathon Haidt στο βιβλίο του «The Anxious Generation» (Η Ανήσυχη Γενιά), στο οποίο χαρακτηρίζει την περίοδο από το 2010 έως το 2015 «μεγάλη επανασύνδεση».
Οι έφηβοι αυτής της περιόδου ήταν εκτεθειμένοι στα πανταχού παρόντα ψηφιακά μέσα, που ξεκίνησαν από τον πολλαπλασιασμό των smartphones στα τέλη της δεκαετίας του 2000. Η παιδική ηλικία έγινε ολοένα και πιο ψηφιακή. Τα παιδιά δεν είχαν την ευκαιρία να κοινωνικοποιηθούν όσο οι προηγούμενες γενιές, με την επανάσταση των ψηφιακών μέσων να αφήνει στο πέρασμά της μια καταγεγραμμένη αύξηση σε αγχώδεις διαταραχές, κατάθλιψη και αυτοκτονίες.
Η μεγάλη επανασύνδεση των αρχών της δεκαετίας του 2010 είδε μια νέα γενιά ερημιτών. Αξίζει να σημειωθεί ότι το μεγαλύτερο μέρος της μείωσης της κοινωνικοποίησης συνέβη στην πραγματικότητα πριν από την πανδημία. Μεταξύ 2010 και 2019, ο μέσος χρόνος που οι νέοι ενήλικες περνούσαν με φίλους σε μια δεδομένη εβδομάδα μειώθηκε κατά σχεδόν 50%, από 12,8 ώρες σε μόλις 6,5 ώρες.
Η πανδημία ώθησε τον αριθμό αυτό ακόμη χαμηλότερα, στις 4,2 ώρες την εβδομάδα με φίλους, με τους νέους ενήλικες να περνούν το 2024 μόλις 5,1 ώρες με φίλους σε μια δεδομένη εβδομάδα.
Αυτή την περίοδο, ο περισσότερος χρόνος που αφιερώνεται στα έξυπνα τηλέφωνα, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, την πορνογραφία και τα παιχνίδια σήμαινε ότι οι νέοι ενήλικες είχαν λιγότερες ευκαιρίες να αναπτύξουν τις κοινωνικές δεξιότητες που απαιτούνται για τη δημιουργία σχέσεων και περνούσαν λιγότερο χρόνο σε κοινωνικά περιβάλλοντα – όπως τα πάρτι – που θα διευκόλυναν τις ρομαντικές σχέσεις.
Οι νέοι ενήλικες ξοδεύουν λιγότερο χρόνο για να βγαίνουν ραντεβού, να ζευγαρώνουν και να παντρεύονται, με προφανείς επιπτώσεις στο σεξ. Πράγματι, η έλλειψη γάμου είναι ο λόγος για τον οποίο οι νέοι ενήλικες αντιμετωπίζουν το κύριο βάρος της σεξουαλικής ύφεσης.
Τα δεδομένα μας λένε ότι οι παντρεμένοι ενήλικες κάνουν αισθητά περισσότερο σεξ από τους ανύπαντρους συνομηλίκους τους: Το 46% των παντρεμένων ανδρών και γυναικών, ηλικίας 18-64 ετών, κάνουν εβδομαδιαίο σεξ σε σύγκριση με το 34% περίπου των ανύπαντρων συνομηλίκων τους.
Οι μεγαλύτεροι ενήλικες δεν έμειναν αλώβητοι από την επέλαση της ψηφιακής εποχής. Η ύφεση του σεξ κάνει θραύση μεταξύ των παντρεμένων ζευγαριών. Μεταξύ 1996 και 2008, το 59% των παντρεμένων ενηλίκων, ηλικίας 18-64 ετών, ανέφεραν ότι έκαναν σεξ μία φορά την εβδομάδα ή περισσότερο. Ο αριθμός αυτός έπεσε στο 49% για την περίοδο 2010 – 2024. Η μείωση της σεξουαλικής συχνότητας στα παντρεμένα ζευγάρια παρατηρείται σε όλες τις ηλικιακές ομάδες.
Δεν είναι τυχαίο ότι η μείωση του συζυγικού σεξ ακολουθεί την ψηφιακή επανάσταση. Τα σημερινά ηλεκτρονικά «οπιούχα» δεν καταθλίβουν μόνο τη συντροφικότητα και τον γάμο μεταξύ των νέων ενηλίκων, αλλά αποδυναμώνουν και τις ήδη εδραιωμένες σχέσεις. Μια μελέτη του IFS του 2023 διαπίστωσε ότι οι παντρεμένοι ενήλικες ανέφεραν χαμηλότερη σεξουαλική συχνότητα όταν ο/η σύζυγός τους αντικαθιστούσε τον χρόνο του ζευγαριού με τη χρήση κινητού τηλεφώνου ή υπολογιστή.
Τα ευρήματα της εν λόγω έρευνας έχουν σημασία επειδή το τακτικό σεξ συνδέεται με καλύτερη υγεία, υψηλότερη ποιότητα γάμων και μεγαλύτερη ευτυχία. Και παρόλο που πολλοί μπαίνουμε σήμερα στον πειρασμό να ζούμε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας στον εικονικό κόσμο, οι ειδικοί συμφωνούν ότι ευδοκιμούμε όταν έχουμε τακτικές ευκαιρίες να συνταντούμε τους άλλους από κοντά και να περνάμε χρόνο μαζί τους.
