Τα άτομα που αντιμετωπίζουν διαταραχές στην ψυχική τους υγεία, άνθρωποι με κατάθλιψη, άγχος, σχιζοφρένεια, διπολική διαταραχή και διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD) αντιμετωπίζουν μια κρυφή απειλή για τη ζωή τους, την καρδιαγγειακή νόσο. Αυτό δείχνει έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό The Lancet Regional Health-Europe, η οποία διαπιστώνει συγκεκριμένα ότι αυτές οι ψυχικές διαταραχές μπορούν να μειώσουν το προσδόκιμο ζωής κατά 10 έως 20 χρόνια, με την καρδιοπάθεια να αποτελεί την κύρια αιτία αυτού του πρόωρου θανάτου.
Κατάθλιψη και πώς μειώνει το προσδόκιμο ζωής
Η κατάθλιψη αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακής νόσου κατά 72%, ενώ η σχιζοφρένεια σχεδόν τον διπλασιάζει, καθώς παρατηρείται αύξηση του κατά 95%. Από την άλλη, η διπολική διαταραχή αυξάνει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο κατά 57%, το PTSD αυξάνει τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου κατά 61%, ενώ οι αγχώδεις διαταραχές συνδέονται με 41% υψηλότερο κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακά αίτια.
Οι ερευνητές παρατήρησαν δε, ότι παρά τους πολύ υψηλότερους ρυθμούς καρδιακής νόσου, τα άτομα με ψυχικές διαταραχές λαμβάνουν χειρότερη καρδιαγγειακή φροντίδα, σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό. Στη μελέτη τους εξετάστηκε πώς οι ψυχικές διαταραχές δημιουργούν γενικότερα τεράστιες ανισότητες στην υγεία.
Τα συμπεράσματα δείχνουν ότι οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν σοβαρές ψυχικές παθήσεις ζουν 10 έως 20 χρόνια λιγότερο από τον γενικό πληθυσμό, με τις καρδιακές παθήσεις να αποτελούν τον κύριο παράγοντα αυτού του μειωμένου προσδόκιμου ζωής.
Πώς συνδέονται ψυχή και καρδιά;
Οι ψυχικές διαταραχές και η καρδιαγγειακή νόσος δημιουργούν έναν φαύλο κύκλο. Τι σημαίνει αυτό; Σύμφωνα με τη μελέτη, οι ψυχικές παθήσεις ωθούν σε συμπεριφορές που βλάπτουν την καρδιά, όπως για παράδειγμα καταχρήσεις, μειωμένη σωματική δραστηριότητα και κακές διατροφικές συνήθειες.
Οι βιολογικές επιδράσεις μπορεί είναι ακόμη πιο βαθιές. Το χρόνιο στρες είναι δυνατόν να οδηγήσει σε:
- αυξημένη φλεγμονή
- υψηλή αρτηριακή πίεση
- αρρυθμίες
- διαταραχές στη λειτουργία της ινσουλίνης
Συμβαίνει, όμως, και το αντίστροφο. Ένα έμφραγμα ή ένα εγκεφαλικό επεισόδιο μπορούν να πυροδοτήσουν σε έναν ασθενή νέα ψυχικά προβλήματα, δημιουργώντας μια αμφίδρομη σχέση ανάμεσα στον νου και την καρδιά. Τα στοιχεία της έρευνας είναι ενδεικτικά. Σύμφωνα με αυτά, η κατάθλιψη εμφανίζεται συνολικά στο 18% των ατόμων με καρδιοπάθεια, αλλά το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 28% μετά από οξέα επεισόδια, όπως είναι για παράδειγμα το έμφραγμα.
Οι μελετητές, επίσης, αναφέρουν ότι σχεδόν 1 στους 4 επιζώντες εγκεφαλικού παθαίνει κατάθλιψη, ενώ το 12% των επιζώντων από έμφραγμα εμφανίζει PTSD, λόγω του τραύματος, που έχει προκληθεί από το σοκ ή την καταπόνηση της ασθένειας.
Ψυχική υγεία και καρδιοπάθεια: Είναι δύο εντελώς ξεχωριστά ζητήματα;
Όπως αναφέρεται στη μελέτη, η υγειονομική περίθαλψη συνήθως αντιμετωπίζει την ψυχική υγεία και την καρδιοπάθεια ως ξεχωριστά προβλήματα. Οι καρδιολόγοι συχνά αγνοούν τα ψυχικά συμπτώματα, ενώ οι ψυχίατροι μπορεί να μην παρακολουθούν την καρδιακή υγεία. Έτσι, οι άνθρωποι με ψυχικές διαταραχές κάνουν λιγότερες εξετάσεις σχετικές με την καρδιά τους. Παράγοντες όπως η φτώχεια, η ασταθής στέγαση και η κοινωνική απομόνωση επιδεινώνουν το πρόβλημα.
Άσκηση, τα θεραπευτικά της οφέλη
Η άσκηση δείχνει ιδιαίτερα ισχυρά οφέλη για την κατάθλιψη και θα πρέπει να θεωρείται βασική θεραπεία μαζί με την ψυχοθεραπεία και τη φαρμακευτική αγωγή, αν αυτή έχει συστηθεί βέβαια από τον θεράποντα ιατρό. Η άσκηση προσφέρει επίσης άμεσα καρδιαγγειακά οφέλη, που με τη σειρά τους επηρεάζουν θετικά το προσδόκιμο ζωής.
Πρακτικές όπως η γιόγκα, το τάι τσι και ο διαλογισμός δείχνουν υποσχέσεις τόσο για τα συμπτώματα ψυχικής υγείας όσο και για τους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου. Ωστόσο, οι περισσότερες μελέτες δεν έχουν αποδείξει ότι αυτές οι παρεμβάσεις μπορούν να αποτρέψουν σοβαρά καρδιακά επεισόδια.
