Έχετε βρεθεί ποτέ μέσα σε ένα ηχομονωμένο δωμάτιο, σε ραδιοφωνικό στούντιο ή στούντιο ηχογράφησης; Αν ναι, πιθανότατα γνωρίζετε την αίσθηση που έχει η σχεδόν… ενοχλητική ησυχία. Η απουσία κάθε ήχου συχνά μπορεί να είναι εξίσου αγχωτική με τον πολύ θόρυβο, λένε οι ειδικοί.
Σε τέτοιου είδους χώρους, οι επιφάνειες γύρω απορροφούν τα ηχητικά κύματα αντί να τα αντανακλούν, με αποτέλεσμα ο ήχος να «πεθαίνει». Είναι σαν να περπατάμε σε δρόμο γεμάτο χιόνι αμέσως μετά από μία χιονοθύελλα, όπου υπάρχει μια παράξενη, μαγική γαλήνη.
Η απόλυτη ησυχία είναι… τρομακτική;
Λίγη ώρα σε ένα τέτοιο περιβάλλον μπορεί να είναι χαλαρωτική, μας απομακρύνει από τους θορύβους και τη φασαρία του σύγχρονου κόσμου. Όμως, η παρατεταμένη απόλυτη ησυχία μπορεί να μας προκαλέσει άγχος.
Ξαφνικά αρχίζουμε να ακούμε ακόμα και τους ήχους του ίδιου μας του σώματος, τον καρδιακό μας παλμό, την αναπνοή μας. Αν και στην αρχή αυτοί οι ήχοι μοιάζουν γαλήνιοι, μπορεί στη συνέχεια να μας κάνουν να νιώθουμε νευρικότητα, αν είναι οι μόνοι που ακούμε.
Ο ρόλος του ήχου στα κτίρια
Οι αρχιτέκτονες γνωρίζουν ότι κάθε υλικό έχει τη δική του ακουστική απόδοση. Αυτό έχει να κάνει με το πόσο ήχο απορροφά ή αντανακλά. Έτσι, μπορούν να σχεδιάσουν χώρους που είναι πιο ήσυχοι ή πιο «ζωντανοί».
Οι αίθουσες συναυλιών σχεδιάζονται ώστε να ενισχύουν τον ήχο. Τα στούντιο ηχογράφησης φτιάχνονται για να απορροφούν τον ήχο. Πολλά εστιατόρια είναι σκόπιμα θορυβώδη, ώστε να φαίνονται «ζωντανά», συχνά όμως ο θόρυβος μπορεί να ξεπερνά τα ανεκτά και υγιή επίπεδα.
Γιατί ο πολύς θόρυβος προκαλεί στρες;
Ο συνεχής ή έντονος θόρυβος δεν προκαλεί μόνο στρες, αλλά μπορεί να βλάψει την ακοή. Οι απότομοι δυνατοί ήχοι προκαλούν το αντανακλαστικό του αιφνιδιασμού, μια αυτόματη αντίδραση άγχους που κρατά τον οργανισμό σε συνεχή επιφυλακή, κάτι που είναι εξαντλητικό για το σώμα.
Επίσης, μπορεί να προκαλέσει άγχος σε άτομα με μετατραυματικό στρες (PTSD). Δυσκολεύει δε την επικοινωνία, ειδικά για όσους έχουν μερική απώλεια ακοής, οδηγώντας τους στην κοινωνική απομόνωση.
Όσοι άνθρωποι έχουν υπερευαισθησία στον θόρυβο, τον βιώνουν ακόμη πιο έντονα. Η παρατεταμένη έκθεση σε θορυβώδεις ήχους μπορεί να επηρεάσει όχι μόνο την ψυχική υγεία, αλλά και τη σωματική, καθώς συνδέεται με υψηλή αρτηριακή πίεση και καρδιαγγειακές παθήσεις.
Όμως και η υπερβολική ησυχία προκαλεί στρες
Οι ερευνητές μέτρησαν τις αντιδράσεις στρες ανθρώπων σε γραφεία και βρήκαν ότι όταν το περιβάλλον ήταν υπερβολικά ήσυχο, τα επίπεδα στρες αυξάνονταν. Σύμφωνα με τη μελέτη, υπήρχε ένα «γλυκό σημείο ευεξίας», όπου το σώμα παρουσίαζε τα χαμηλότερα επίπεδα στρες και τη μεγαλύτερη φυσιολογική ευεξία.
Καθώς ο ήχος ανέβαινε, δηλαδή όταν γινόταν μετάβαση από ένα πολύ ήσυχο περιβάλλον σε ένα ελάχιστα πιο θορυβώδες, η ευεξία αυξανόταν. Από εκεί και πάνω, βέβαια, τα επίπεδα στρες εκτοξεύονταν και πάλι.
Τι σημαίνει αυτό για εμάς;
Τα περιβάλλοντα στα οποία ζούμε, εργαζόμαστε και μαθαίνουμε πρέπει να είναι «κουρδισμένα» σωστά, όπως κουρδίζεται ένα μουσικό όργανο. Οι χώροι χρειάζεται να έχουν ισορροπημένα ηχητικά επίπεδα, που προάγουν την ευεξία και όχι το στρες.
Αυτό πρακτικά σημαίνει τα ακόλουθα:
- Χρήση υλικών με σωστές ακουστικές ιδιότητες.
- Δημιουργία χώρων ποικίλης ησυχίας, για διαφορετικές ανάγκες
- Αποφυγή υπερβολικού θορύβου, αλλά και απόλυτης σιωπής
Πρακτικές λύσεις
Αν βρίσκεστε σε πολύ θορυβώδες περιβάλλον, χρησιμοποίησε ωτοασπίδες ή ακουστικά με ακύρωση θορύβου. Αντίθετα, αν είναι πολύ ήσυχα, βάλτε λίγη μουσική, όχι δυνατά. Οι ήχοι της φύσης, όπως το κελάηδισμα πουλιών, είναι ό,τι καλύτερο, μιας και βρίσκονται ακριβώς στο σημείο ευεξίας του εγκεφάλου και του σώματος.
Η ευεξία μας δεν εξαρτάται μόνο από τη σιωπή ή τη φασαρία, αλλά από την ισορροπία του ήχου. Ούτε η υπερβολική ησυχία ούτε ο υπερβολικός θόρυβος ωφελούν το σώμα και το μυαλό μας. Η αρμονία του ήχου είναι το κλειδί για ψυχική και σωματική ισορροπία.
