Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα (UPF) δεν επηρεάζουν μόνο το βάρος ή τη μεταβολική υγεία. Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία, η συστηματική κατανάλωσή τους σχετίζεται με βλάβες σε κρίσιμα συστήματα του οργανισμού: την καρδιά, τον εγκέφαλο, το εντερικό μικροβίωμα, το ανοσοποιητικό και το ορμονικό σύστημα.
Η παγκόσμια κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων (UPF) αυξάνεται με εκρηκτικούς ρυθμούς και οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η τάση αυτή εξελίσσεται σε σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία.
Μάλιστα, σε πολλές χώρες, τα UPFs έχουν αυξηθεί σε βαθμό που εκτοπίζουν πλήρως πιο υγιεινά διατροφικά πρότυπα.
- Στην Ισπανία, η συμμετοχή τους στη διατροφή σχεδόν τριπλασιάστηκε μέσα σε 30 χρόνια (από 11% σε 32%).
- Στην Κίνα, επίσης τριπλασιάστηκε (4% → 10%).
- Στο Μεξικό και τη Βραζιλία διπλασιάστηκε μέσα σε τέσσερις δεκαετίες.
- Στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο παραμένει σταθερά πάνω από 50% της ημερήσιας πρόσληψης.
Smart info: Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Addiction, το 21% των γυναικών και το 10% των ανδρών της Generation X (Γενιά Χ) και των τελευταίων γενεών των Baby Boomers – δηλαδή των ατόμων που βρίσκονται σήμερα στην ηλικία των 50 και των 60 ετών – φαίνεται να καταναλώνουν υπέρ-επεξεργασμένα τρόφιμα σε ανησυχητικά επίπεδα.
Πώς τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα επηρεάζουν την υγεία μας
Τα ειδικά χαρακτηριστικά των εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων προκαλούν ανησυχία ως προς τη διατροφική ποιότητα και την υγεία του πληθυσμού γενικότερα.
Τα UPF είναι τρόφιμα ιδιαίτερα φτωχά σε ευεργετικά θρεπτικά συστατικά. Η ανάλυση του Lancet δείχνει ότι τα UPF επηρεάζουν τον οργανισμό σε πολλαπλά επίπεδα.
Στο επίκεντρο βρίσκονται τρεις μηχανισμοί:
- Χρόνια φλεγμονή: Συνδέεται με παχυσαρκία, καρδιαγγειακά, διαβήτη τύπου 2 και αρκετές νευρολογικές παθήσεις.
- Δυσλειτουργία του εντερικού μικροβιώματος: Τα UPF φαίνεται ότι διαταράσσουν τη μικροβιακή ισορροπία του εντέρου. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι δυσπεψία, μειωμένη ανοσολογική άμυνα και αλλαγές στη ρύθμιση της όρεξης.
- Υπερδιέγερση των συστημάτων πείνας – ανταμοιβής: Η ιδιαίτερη υφή, η έντονη γεύση και η υψηλή επεξεργασία κάνουν πολλά UPF “υπερ-ελκυστικά”, οδηγώντας σε μεγαλύτερη κατανάλωση και μπλοκάροντας φυσικούς μηχανισμούς κορεσμού.
Τι σημαίνουν όλα αυτά στην πράξη;
Η κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων συνδέθηκε με:
- Θνησιμότητα από διάφορες αιτίες, με ισχυρότερη τη σχετιζόμενη με καρδιαγγειακές παθήσεις
- Διάφορους τύπους καρκίνου, κυρίως του παχέος εντέρου
- Προβλήματα στην υγεία του γαστρεντερικού συστήματος, και πιο συγκεκριμένα συσχέτιση με ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου
- Αρνητικές επιδράσεις στη μεταβολική υγεία, κυρίως συσχέτιση με παχυσαρκία (ειδικά την κεντρικού τύπου), σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και μεταβολικό σύνδρομο
- Συνέπειες στην ψυχική υγεία
Λαμβάνοντας υπόψη λοιπόν την τρέχουσα βιβλιογραφία, είναι σημαντικό να μειώσουμε την κατανάλωσή τους για να προστατεύσουμε την υγεία μας. Για να μειώσουμε την κατανάλωση των επεξεργασμένων τροφών, ο πιο αποτελεσματικός τρόπος είναι να τις αντικαταστήσουμε με πιο υγιεινές, φυσικές εναλλακτικές.
