Η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ) δεν ξεκινά τη στιγμή που εμφανίζεται ο πόνος. Αντίθετα, εξελίσσεται αθόρυβα για χρόνια μέσα στο ανοσοποιητικό σύστημα, πολύ πριν ο ασθενής αντιληφθεί οποιοδήποτε σύμπτωμα. Η νέα αυτή γνώση μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για έγκαιρη πρόληψη και να γλιτώσει πολλούς ανθρώπους από χρόνιο πόνο, αναπηρία και σημαντική υποβάθμιση της ποιότητας ζωής.
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα ξεκινά πολύ νωρίτερα από ό,τι πιστεύαμε
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μια σοβαρή αυτοάνοση πάθηση που προκαλεί έντονη φλεγμονή και σταδιακή φθορά των αρθρώσεων. Τα ευρήματα της έρευνας δείχνουν ότι τα πρώτα σημάδια της νόσου δεν εμφανίζονται στις αρθρώσεις αλλά στο ανοσοποιητικό σύστημα, χρόνια πριν εκδηλωθούν συμπτώματα όπως πόνος, δυσκαμψία ή πρήξιμο.
Σε αυτή την πολυετή μελέτη συνεργάστηκαν το Ινστιτούτο Allen, το CU Anschutz, το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Ντιέγκο και το Ερευνητικό Ινστιτούτο Benaroya. Η έρευνα προσφέρει μέχρι σήμερα την πιο λεπτομερή χαρτογράφηση του τρόπου με τον οποίο εξελίσσεται η ΡΑ από το πρώιμο, σιωπηρό στάδιό της.
Οι επιστήμονες επικεντρώθηκαν σε άτομα που έφεραν αντισώματα ACPA, έναν καθιερωμένο βιοδείκτη υψηλού κινδύνου για την ανάπτυξη της πάθησης. Η παρακολούθηση αυτών των ατόμων επί επτά χρόνια αποκάλυψε άγνωστους μέχρι σήμερα μηχανισμούς που οδηγούν στην έναρξη της νόσου.
Τα κύρια ευρήματα της μελέτης
Ακόμη και πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα, άτομα υψηλού κινδύνου παρουσίαζαν γενικευμένη φλεγμονή στο σώμα τους. Η κατάσταση αυτή έμοιαζε με εκείνη που παρατηρείται σε ήδη διαγνωσμένους ασθενείς – ένδειξη ότι η νόσος έχει ξεκινήσει να δρα αθόρυβα.
Οι ερευνητές εντόπισαν και σημαντικές ανωμαλίες σε πολλούς τύπους ανοσοκυττάρων:
-
Β κύτταρα: βρίσκονταν σε υπερδραστήρια, προφλεγμονώδη κατάσταση που ευνοεί την παραγωγή αυτοαντισωμάτων.
-
Τ-βοηθητικά κύτταρα: ήταν υπερβολικά αυξημένα και προωθούσαν ανοσοαπαντήσεις που τελικά στρέφονται ενάντια σε υγιείς ιστούς.
Ίσως το πιο αναπάντεχο εύρημα της μελέτης που δημοσιεύθηκε στο Science Translational Medicine ήταν ότι ακόμη και τα Τ-κύτταρα – αυτά που δεν έχουν ακόμη εκτεθεί σε απειλές – έφεραν επιγενετικές αλλαγές. Το DNA τους παρέμενε ίδιο, αλλά ο τρόπος με τον οποίο ενεργοποιούνται και απενεργοποιούνται συγκεκριμένα γονίδια είχε ήδη τροποποιηθεί. Με άλλα λόγια, το ανοσοποιητικό είχε αρχίσει να προετοιμάζεται για μια αυτοάνοση επίθεση πολύ πριν χρειαστεί.
Στο αίμα των ατόμων υψηλού κινδύνου εντοπίστηκαν μονοκύτταρα που παρήγαγαν σε μεγάλη ποσότητα φλεγμονώδη μόρια. Τα κύτταρα αυτά έμοιαζαν σημαντικά με τα μακροφάγα που εντοπίζονται αργότερα στους φλεγμονώδεις ιστούς των αρθρώσεων ασθενών με ΡΑ, μια ένδειξη ότι η πάθηση κατευθυνόταν ήδη προς την κλινική της εκδήλωση.
Τι σημαίνουν αυτά τα ευρήματα για τους ασθενείς
Η μελέτη αποκαλύπτει νέους βιοδείκτες και ανοσολογικές «υπογραφές» που ενδέχεται στο μέλλον να επιτρέψουν στους γιατρούς να εντοπίζουν εγκαίρως ποια άτομα υψηλού κινδύνου είναι πιθανότερο να αναπτύξουν τη νόσο. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε:
-
πιο στοχευμένη παρακολούθηση,
-
έγκαιρη θεραπευτική παρέμβαση,
-
καλύτερες στρατηγικές πρόληψης,
-
και, τελικά, σε σημαντική μείωση της επιβάρυνσης που προκαλεί η ΡΑ.
