Τροφική δηλητηρίαση: Ανθεκτικό βακτήριο «θερίζει» την Ευρώπη

Σημαντική αύξηση καταγράφουν τα περιστατικά σοβαρής τροφικής δηλητηρίασης στην Ευρώπη, με το βακτήριο Listeria monocytogenes να βρίσκεται στο επίκεντρο των ανησυχιών. Σύμφωνα με πρόσφατη κοινή έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) και της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), οι λοιμώξεις που σχετίζονται με Listeria αυξήθηκαν το 2024, πιθανώς λόγω αλλαγών στη διατροφή, της υψηλής κατανάλωσης έτοιμων γευμάτων και της γήρανσης του πληθυσμού.

Περισσότερα από 3.000 κρούσματα σε έναν χρόνο

Το 2024 καταγράφηκαν πάνω από 3.000 επιβεβαιωμένα περιστατικά λοίμωξης από Listeria. Από αυτά, περίπου το 70% χρειάστηκε νοσηλεία, ενώ ένας στους δώδεκα ασθενείς κατέληξε. Παρότι η λοίμωξη παραμένει σχετικά σπάνια, η σοβαρότητά της την κατατάσσει στις πιο επικίνδυνες τροφιμογενείς απειλές που παρακολουθούν οι ευρωπαϊκές αρχές.

Το βακτήριο ευδοκιμεί σε υγρά και ψυχρά περιβάλλοντα, χαρακτηριστικά που το καθιστούν ιδιαίτερα ανθεκτικό, ακόμη και μετά από εντατικές διαδικασίες καθαρισμού. Έως και το 3% των έτοιμων προς κατανάλωση τροφίμων εμφανίζουν επίπεδα μόλυνσης πάνω από τα ευρωπαϊκά όρια ασφάλειας. Τα λουκάνικα αναδεικνύονται ως η συχνότερη πηγή μόλυνσης.

Γενική αύξηση των τροφιμογενών λοιμώξεων

Η ίδια έκθεση κατέγραψε συνολικά 6.558 τροφιμογενείς επιδημίες το 2024—αύξηση 14,5% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Η παρακολούθηση κάλυψε χώρες της ΕΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο και επιπλέον οκτώ μη κράτη-μέλη. Παρότι τα κρούσματα και οι νοσηλείες αυξήθηκαν, οι θάνατοι συνολικά μειώθηκαν, κάτι που πιθανώς σχετίζεται με την καλύτερη διάγνωση και πιο άμεση αντιμετώπιση.

Πέρα από τη Listeria, η έκθεση εξέτασε βακτήρια όπως η Salmonella, το Campylobacter και το E. coli που παράγει τοξίνη Shiga (STEC).

ΔΙΑΒΑΣΕ ΕΠΙΣΗΣ

Μήπως ο εγκέφαλος σου είναι ακόμα έφηβος; Αυτές είναι οι 5 ηλικίες του

Γιατί αυξάνονται τα κρούσματα;

Η ανοδική τάση αποδίδεται σε έναν συνδυασμό παραγόντων:

Μεταβολές στη διατροφή: η συχνότερη κατανάλωση έτοιμων γευμάτων και τροφίμων χαμηλής επεξεργασίας αυξάνει την πιθανότητα επιμόλυνσης.
Μη υγιεινός χειρισμός τροφίμων: ελλιπής καθαρισμός, λανθασμένη αποθήκευση και παράλειψη βασικών κανόνων υγιεινής.
Γήρανση του πληθυσμού: οι μεγαλύτεροι σε ηλικία είναι πιο ευάλωτοι σε σοβαρές επιπλοκές.

Ειδικά για το 2024, τα λαχανικά και άλλα μη ζωικά προϊόντα συνδέθηκαν με τους περισσότερους θανάτους από τροφικές δηλητηριάσεις, γεγονός που υπογραμμίζει ότι οι πηγές κινδύνου δεν περιορίζονται στο κρέας ή τα ζωικά προϊόντα.

Η Salmonella παραμένει η συχνότερη αιτία επιδημιών

Αν και η Listeria είναι πιο επικίνδυνη, η Salmonella ήταν υπεύθυνη για τις περισσότερες πολυεθνικές επιδημίες. Τα αυγά και τα προϊόντα αυγών αποτέλεσαν τον βασικό φορέα μετάδοσης. Οι ευρωπαϊκές αρχές αναφέρουν σημαντική αύξηση των λοιμώξεων από σαλμονέλα σε πτηνοτροφικές μονάδες την τελευταία δεκαετία.

Μόνο 14 κράτη-μέλη πέτυχαν πλήρη συμμόρφωση με τους στόχους για τη μείωση της σαλμονέλας στα πουλερικά, γεγονός που υποδεικνύει την ανάγκη για καλύτερη επιτήρηση και πιο αποτελεσματικά μέτρα πρόληψης.