Είναι ένα από τα φυσιολογικά αντανακλαστικά του οργανισμού και έχει ως στόχο την απομάκρυνση ιών, μικροβίων, ξένων ουσιών και βλέννας από τους πνεύμονες και τους αεραγωγούς του σώματος. O βήχας μπορεί να είναι παραγωγικός, δηλαδή να συνοδεύεται από φλέμα ή βλέννα (πτύελα), ή ξηρός, δηλαδή χωρίς φλέμα. Ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του και τα άλλα συμπτώματα που ενδεχομένως συνυπάρχουν, μπορούμε να καταλάβουμε τι κρύβεται πίσω από αυτόν.
Βήχας: Οι αιτίες που τον προκαλούν
Όταν ο βήχας είναι παροδικός και ήπιος, μπορεί να οφείλεται σε ένα κρυολόγημα, άγχος, υπερβολικό φαγητό που προξενεί διάταση του στομαχιού και έκθεση σε κάποιον ερεθιστικό παράγοντα όπως καπνό, σκόνη, αρώματα ή άλλες οσμές. Σε αυτές τις περιπτώσεις, δεν είναι ανησυχητικός.
Για τον χρόνιο ευθύνονται διάφοροι παράγοντες, όπως το κάπνισμα, οι χρόνιες λοιμώξεις, οι αλλεργίες, η χρόνια αναπνευστική πνευμονοπάθεια, η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, η βρογχεκτασία, η πνευμονική ίνωση, το εμφύσημα, η συγκοπή, η λαρυγγίτιδα, ο καρκίνος (όχι μόνο του πνεύμονα), κάποια φάρμακα, οι νευρομυϊκές ασθένειες, τα πεπτικά προβλήματα, τα καρδιακά νοσήματα, τα αποστήματα, τα ανευρύσματα και οι παθήσεις του θυρεοειδή.
Ο τσιγαρόβηχας είναι συχνός στους καπνιστές. Επομένως, όταν είναι χρόνιος, το κάπνισμα θεωρείται το πιο κοινό αίτιό του. Παρ’ όλα αυτά, ενδέχεται να υποκρύπτεται κάποιο παθολογικό πρόβλημα. Ιδιαίτερα ο καρκίνος του πνεύμονα πολλές φορές διαγιγνώσκεται καθυστερημένα επειδή ο καπνιστής αποδίδει το χρόνιο βήχα του στο τσιγάρο αμελώντας την ιατρική του εξέταση.
Ο βήχας που εμφανίζεται με οξύ τρόπο είναι πιο πιθανό να αποτελεί σύμπτωμα κάποιας λοίμωξης. Μπορεί ωστόσο να προκαλείται και από στρες, αλλεργία, δυσπεψία, καρδιακή βλάβη, οξεία βρογχίτιδα ή εισρόφηση ξένου σώματος.
Πότε πρέπει να πάμε στο γιατρό
Ο βήχας συνήθως περνάει από μόνος του μετά από τρεις με τέσσερις εβδομάδες και δεν είναι απαραίτητο να επισκεφθούμε το γιατρό μας, παρά μόνο αν επιμένει περισσότερο από αυτό το διάστημα. Θα πρέπει επίσης να αναζητήσουμε τη συμβουλή του ειδικού αν συνοδεύεται από πρασινοκίτρινη απόχρεμψη, απώλεια βάρους ή αιμόπτυση, επιδεινώνεται ξαφνικά και έντονα, δεν μπορούμε να σταματήσουμε να βήχουμε, νιώθουμε μεγάλη εξάντληση, έχουμε πόνο στο στήθος, παρατηρούμε πρησμένους αδένες ή δυσκολευόμαστε στην αναπνοή.
Πώς μπορούμε να τον αντιμετωπίσουμε μόνοι μας
Χρειάζεται να δώσουμε χρόνο στον εαυτό μας για να ξεκουραστούμε, να πίνουμε πολλά υγρά –η καλή ενυδάτωση συντελεί στην ομαλή ρευστοποίηση και απομάκρυνση των εκκρίσεων–, να αποφεύγουμε μη αεριζόμενους χώρους και περιβάλλοντα με καπνό, ρύπανση, συνωστισμό ή αρώματα, να μένουμε στο σπίτι και να μην ερχόμαστε σε επαφή με κόσμο, ειδικά αν έχουμε και υψηλό πυρετό ή, έστω, δεν αισθανόμαστε καλά για να ασχοληθούμε με τις συνήθεις δραστηριότητές μας.
Σημαντικό είναι επίσης να μην καταναλώνουμε ποτά και γεύματα με ακραίες θερμοκρασίες (κρύα – καυτά). Πρέπει ακόμα να αποφεύγουμε τα πικάντικα και λιπαρά τρόφιμα, το αλκοόλ και τα νυχτερινά γεύματα, που μπορεί να οδηγήσουν σε παλινδρόμηση γαστρικών υγρών. Θα μας βοηθήσει, τέλος, η παραμονή για 15 λεπτά περίπου καθημερινά σε περιβάλλον με υδρατμούς, που μπορούμε να δημιουργήσουμε αφήνοντας ένα κατσαρολάκι με βραστό νερό σε κλειστό χώρο.
Η σημασία του μελιού
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, αυτή η ευεργετική τροφή μπορεί να συμβάλει στην ανακούφιση από το βήχα. Σε μια ανασκόπηση δεκατεσσάρων κλινικών δοκιμών που πραγματοποιήθηκε το 2021, ορισμένες από τις οποίες αφορούσαν μόνο παιδιά, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η κατανάλωση μελιού σε διάφορες μορφές (απευθείας από το βάζο, με γάλα, καφέ ή σε σιρόπι, αναμεμειγμένο με άλλα συστατικά) μείωσε τη σοβαρότητα και τη συχνότητα του βήχα σε σύγκριση με ένα εικονικό φάρμακο (placebo) ή κάποια άλλη κοινή θεραπεία.
Ευχαριστούμε τον δρα Αναστάσιο Σπαντιδέα, κλινικό φαρμακολόγο-παθολόγο, για τη συνεργασία.
