Μια νέα μελέτη αποκάλυψε στοιχεία που υποδηλώνουν ότι οι κοινοί ιοί μπορεί να παίζουν άμεσο ρόλο στην αλλαγή του κινδύνου για αρκετές σημαντικές ψυχιατρικές διαταραχές. Η έρευνα έδειξε ότι ενώ ορισμένοι ιοί φαίνεται να αυξάνουν τον κίνδυνο για κατάθλιψη, άλλοι συνδέονται με μειωμένο κίνδυνο για διαταραχές όπως το άγχος ή η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (ΙΨΔ). Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Brain, Behavior, & Immunity-Health.
Οι επιστήμονες εδώ και χρόνια παρατηρούν ότι άτομα με σοβαρές ψυχικές ασθένειες παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά ιογενών λοιμώξεων. Αυτό έχει οδηγήσει στο ερώτημα εάν οι λοιμώξεις αυτές συμβάλλουν στις ψυχικές διαταραχές ή εάν άλλοι παράγοντες, όπως ο τρόπος ζωής ή η πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, εξηγούν τη σύνδεση.
Η ερευνητική ομάδα της εν λόγω μελέτης προσπάθησε να εξετάσει εάν η γενετική προδιάθεση σε ορισμένες ιογενείς λοιμώξεις μπορεί να προκαλεί άμεσα συγκεκριμένες ψυχιατρικές διαταραχές.
Ποιοι ιοί αναλύθηκαν;
Για να αποσαφηνίσουν αυτή τη σύνθετη σχέση, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν μία μέθοδο που βασίζεται σε γενετικές παραλλαγές ως δείκτες έκθεσης σε έναν παράγοντα, στην προκειμένη περίπτωση, σε έναν ιό. Επειδή τα γονίδια κληρονομούνται τυχαία, δεν επηρεάζονται από τον τρόπο ζωής ή το περιβάλλον, άρα μπορούν να αποκαλύψουν αιτιώδεις σχέσεις.
Η ομάδα ανέλυσε μεγάλης κλίμακας γενετικά δεδομένα από περισσότερους από 410.000 συμμετέχοντες ευρωπαϊκής καταγωγής. Συγκεκριμένα, εξέτασε γενετικούς δείκτες που σχετίζονται με 12 διαφορετικούς ιούς, μερικοί από τους οποίους είναι:
- ηπατίτιδα Β
- HIV
- ιός SARS-CoV-2 (COVID-19)
- ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV)
Στη συνέχεια, διερεύνησαν αν οι γενετικές αυτές προδιαθέσεις συνδέονταν με συγκεκριμένες ψυχιατρικές διαταραχές.
Άλλοι προστατεύουν, άλλοι επιβαρύνουν την ψυχική υγεία
Τα αποτελέσματα της έρευνας αποκάλυψαν σημαντικές και σε ορισμένες περιπτώσεις απρόβλεπτες συσχετίσεις. Όσον αφορά στη γενετική προδιάθεση για ηπατίτιδα Β, αυτή συνδέθηκε με 6% μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης γενικευμένης αγχώδους διαταραχής. Η προδιάθεση για HIV συνδέθηκε με 16% μειωμένο κίνδυνο για ΙΨΔ, όπως και η προδιάθεση για COVID-19 με 22% χαμηλότερο κίνδυνο για ΙΨΔ.
Οι ερευνητές υπογραμμίζουν ότι αυτά τα αποτελέσματα αντικρούουν την απλοποιημένη άποψη πως οι λοιμώξεις είναι πάντα επιβλαβείς για την ψυχική υγεία. Αντίθετα, φαίνεται να υπάρχει πολύπλοκη αλληλεπίδραση μεταξύ του ανοσοποιητικού συστήματος και του εγκεφάλου.
Δεν ήταν βέβαια όλα τα αποτελέσματα θετικά, καθώς η μελέτη αποκάλυψε ότι ορισμένοι ιοί πράγματι αυξάνουν τον κίνδυνο ψυχικών διαταραχών.Οι επιστήμονες σημειώνουν ότι τα δεδομένα αφορούσαν μόνο άτομα ευρωπαϊκής καταγωγής, επομένως τα ευρήματα δεν μπορούν να γενικευτούν σε άλλους πληθυσμούς. Επίσης, ηλικία και φύλο δεν εξετάστηκαν ξεχωριστά, παρότι μπορεί να παίζουν σημαντικό ρόλο.
Στο μέλλον, χρειάζονται περαιτέρω μελέτες, ωστόσο είναι σημαντική η κατανόηση του πώς το ανοσοποιητικό σύστημα αλληλεπιδρά με τον εγκέφαλο και πώς ορισμένες ιογενείς αντιδράσεις μπορεί να προστατεύουν ή να επιβαρύνουν την ψυχική υγεία.
