Η πλατυποδία είναι ένα συνηθισμένο ανατομικό πρόβλημα που, στην πλειο­νότητα των περιπτώσεων, διορθώνεται από μόνο του σταδιακά με την πάροδο του χρόνου ή, ακόμη κι αν παραμένει, δεν δημιουργεί κανένα πρόβλημα. Παλαιότερα, οι γιατροί συμβούλευαν τη χρήση ειδικών ανατομικών παπουτσιών για όλες τις περιπτώσεις πλατυποδίας. Τα τελευταία χρόνια, πολλές έρευνες έχουν αποδείξει την αναποτελεσματικότητα των παλαιών μεθόδων. Μόνο σε σπάνιες και σοβαρές περιπτώσεις, είναι αναγκαίο το παιδί να φορά ειδικά ορθοπεδικά παπούτσια και να παρακολουθείται από παιδοορθοπεδικό.


Σχεδόν όλα τα παιδιά, μέχρι την ηλικία των 3 ετών δεν έχουν τη χαρακτηριστική καμάρα στο πέλμα τους, επειδή οι μυϊκοί ιστοί της περιοχής είναι χαλαροί. Η καμάρα αρχίζει να σχηματίζεται από τον τρίτο χρόνο της ζωής τους και συνήθως μέχρι την ηλικία των 10 ετών έχει διαμορφωθεί πλήρως. Μόνο ένα 10% περίπου των παιδιών παρουσιάζουν πλατυποδία και στην ενήλικη ζωή τους. Η πλατυποδία χωρίζεται σε δύο τύπους:
● Εύκαμπτη: Πρόκειται για την πιο συνηθισμένη και «αθώα» μορφή πλατυποδίας, που εμφανίζεται στην παιδική ηλικία. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, το παιδί δεν νιώθει πό­νο στα πέλματα, ούτε δυσκολεύεται στο βάδισμα.
● Δύσκαμπτη: Είναι σπάνια, επώδυνη και πάντοτε οφείλεται σε ­κάποιο άλλο πρόβλημα, που μπορεί να είναι ανατομικής (π.χ. συνένωση οστών στην περιοχή) ή νευρολογικής φύσης (π.χ. εγκεφαλική παράλυση, σπαστικότητα). Στην πρώτη περίπτωση, απαι­τείται χειρουργική επέμβαση για το διαχωρισμό των οστών, ενώ στις άλλες περιπτώσεις ακολουθείται ειδι­κή αγωγή, που περιορίζει τα συμπτώματα της πάθησης και παράλληλα ανακουφίζει το παιδί από τον πόνο που του προκαλεί η δύσκαμπτη πλατυποδία.


Γίνεται πάντοτε από τον παιδίατρο, που παρακολουθεί το παιδί από τη βρεφική του ηλικία σε τακτά χρονικά διαστήματα. Ο ειδικός εξετάζει τις γυμνές πατούσες του μωρού, όταν είναι ξαπλωμένο ανάσκελα, προκειμένου να διαπιστώσει εάν έχουν σχηματισμένη καμάρα. Όταν περπατήσει το παιδί, το εξετάζει και σε όρθια στάση, παρατηρώντας τον τρόπο που πατά το πέλμα του στο έδαφος.


Στη σπάνια περίπτωση που η πλατυποδία που έχει το παιδί σας διαφύγει της προσοχής του παιδιάτρου, προσπαθήστε να αναγνωρίσετε κάποια σημάδια του προβλήματος μόνοι σας.



● Τα αποτυπώματα των πελμάτων του παιδιού, όταν περπατά ξυπό­λητο (για να δείτε αν υπάρχει καμάρα ή όχι).
● Τα σημεία στα οποία φθείρονται τα παπούτσια του (π.χ. στο εσωτερικό του τακουνιού). ● Αν παραπονιέται για πόνους ή «μυρμήγκιασμα» στα πέλματα ή στη φτέρνα, όταν περπατάει, όταν τρέχει ή όταν αθλείται.


Πείτε στο παιδί σας να πατήσει στις μύτες των ποδιών. Αν έχει πλατυποδία, η καμάρα θα «εμφανιστεί» και, μόλις πατήσει όλο το πέλμα του στο έδαφος, θα «εξαφανιστεί». Κάνοντας αυτή την κίνηση, υπάρχει επιπλέον το ενδεχόμενο να σας παραπονεθεί το παιδί για πόνους στα πόδια.



Πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο στις πολύ σοβαρές περιπτώσεις πλατυποδίας. Σε αντίθεση με το παρελθόν, που ανεξάρτητα από τη σοβαρότητα της κατάστασης όλα τα παιδιά με πλατυποδία έπρεπε να τα φορούν, σήμερα, σύμφωνα με τους ειδικούς, δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει ότι τα ειδικά ορθοπεδικά παπούτσια δεν προσφέρουν το ελάχιστο σε ελαφριές περιπτώσεις πλατυποδίας, που είναι και οι περισσότερες, και επιπλέον δημιουργούν πολλά ψυχολογικά προβλήματα στα παιδιά, επειδή τα κάνουν να νιώθουν σαν «παπουτσωμένοι γάτοι». Ένα παπούτσι καλής ποιότητας, κλειστό στη φτέρνα, που να συγκρατεί σταθερό το πέλμα στο έδαφος, είναι αρκετό για την εύκαμπτη πλατυποδία.




Η πλατυποδία στα μικρά παιδιά βελτιώνεται και αποκαθίσταται, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, από μόνη της με την πάροδο του χρόνου, σύμφωνα με πρόσφατη επιστημονική μελέτη της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Βιέννης, που δη­μοσιεύτηκε τον Αύγουστο του 2006 στην επιστημονική επιθεώρηση «Pe­diatrics».
Ο επικεφαλής της μελέτης δρ. Μάρτιν Φάιφερ υποστηρίζει ότι: «Τα παιδιά με τυπική πλατυποδία δεν πρέπει να χρησιμοποιούν στηρίγματα καμάρας ή ειδικά διορθωτικά παπούτσια, γιατί επιβαρύνεται η κατάστασή τους». Μάλιστα, ο δρ. Φάιφερ ισχυρίζεται ότι η θεραπευτική αντιμε­τώπιση της παιδικής πλατυποδίας ­μπορεί να είναι επώδυνη και να προκαλέσει κινητικά προβλήματα.
Για να διαπιστώσει η ερευνητική ομάδα τη συχνότητα εμφάνισης πλατυποδίας στα μικρά παιδιά, μελέτησε στοιχεία 835 παιδιών ηλικίας 3-6 ετών. Από αυτά, τα 7, δηλαδή το1%, παρουσίαζε δύσκαμπτη πλατυποδία, ενώ το 44% του συνόλου παρουσίαζε εύκαμπτη πλατυποδία. Η πλατυποδία ήταν πιο σπάνια όσο αυξανόταν η ηλικία των παιδιών. Στην ηλικία των 3 ετών, το 54% παρουσίαζε πλατυποδία, ενώ στην ηλικία των 6 ετών μόλις το 24%. Τα αγόρια, μάλιστα, είχαν ­διπλάσιες πιθανότητες εμφάνισης πλατυποδίας σε σύγκριση με τα κορίτσια. Στο 10% των παιδιών που είχαν πλατυποδία, οι γονείς παρείχαν θεραπευτική αντιμετώπιση με ειδικά στηρίγματα και παπούτσια, όμως, όπως έδειξαν τα ευρήματα της μελέτης, δεν ήταν αναγκαία. «Η θεραπευτική αντιμετώπιση παιδιών με φυσιολογική πλατυποδία είναι αναποτελεσματική και έχει δυσανάλογα μεγάλο οικονομικό κόστος για τους γονείς και το ιατρικό σύστημα», υπογράμμισαν οι ερευνητές, ενώ τόνισαν ότι η χρήση ειδικών εξαρτημάτων ή υποδημάτων πριν από την ηλικία των 6 ετών ­μπορεί να επιδεινώσει την παιδική πλατυποδία, παρεμβαίνοντας αρνητικά στην ανάπτυξη των μυών του πέλματος.


● Στηρίγματα από σιλικόνη στο εσωτερικό την καμάρας, ώστε να ανασηκώνεται το πέλμα που, εκτός από την πλατυποδία, «γέρνει» και προς τα μέσα.
● Καλής ποιότητας αθλητικά παπούτσια που απορροφούν τους κραδασμούς, αν το παιδί παρουσιάζει ανισορροπία στο βάδισμα.
● Ειδικοί ανατομικοί πάτοι που κατασκευάζονται ανάλογα με τις ανάγκες των ποδιών, αφού προηγηθεί μια ειδική εξέταση, το πελματογράφημα.
● Περπάτημα χωρίς παπούτσια, μέσα στο σπίτι ή σε ανώμαλο έδαφος. Όταν οι μύες των πελμάτων έρχονται σε επαφή με σκληρές επιφάνειες, «γυ­μνάζονται», δημιουργώντας καλύτερη αίσθηση ισορροπίας στο παιδί. Μια καλή ευκαιρία για το παιδί τώρα το καλοκαίρι, είτε έχει πλατυποδία είτε όχι, είναι να παίζει και να τρέχει ξυπόλητο στην παραλία.
● Στη σπάνια περίπτωση που το παιδί έχει «σφιχτό» αχίλλειο τένοντα (δεν μπορεί να περπατήσει στις φτέρνες του), μπορεί να κάνει ειδικές ασκήσεις οι οποίες τον επιμηκύνουν.


Ο παιδίατρος είναι αρμόδιος να αποφασίσει αν, εκτός από εκείνον, θα πρέπει να εξετάσει το παιδί σας και παιδοορθοπεδικός, προκειμένου να εκτιμήσει τη σοβαρότητα της πλατυποδίας που έχει. Το σίγουρο είναι ότι θα σας παραπέμψει σε αυτόν εάν:
1. Η πλατυποδία είναι δύσκαμπτη.
2. Είναι εύκαμπτη και «επιμένει» και μετά την ηλικία των 10 ετών.
3. Το παιδί παραπονιέται για πόνους ή «κάψιμο» στα πέλματα ή στη φτέρνα.
4. Η φτέρνα του παιδιού γέρνει προς τα μέσα (βλαισότητα).
5. Το παιδί δεν θέλει να γυμναστεί.



Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κ. Γιάννη Αναστασόπουλο, παιδοορθοπεδικό, επιμελητή Α΄ ΕΣΥ στη Β΄ Ορθοπεδική Κλινική Παίδων του Νοσοκομείου Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού», και την κ. Λωρέττα Θωμαΐδου, επίκουρη καθηγήτρια Αναπτυξιακής Παιδιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών.