Διαβάσαμε στους New York Times μια πραγματεία στο χασμουρητό και σας μεταφέρουμε μια επιτομή, μια που βρίσκουμε το θέμα ενδιαφέρον. Όπως αναφέρει η αμερικανική εφημερίδα, χασμουριόμαστε από την ηλικία… που είμαστε έμβρυα μέχρι το θάνατό μας, αλλά δεν ξέρουμε το γιατί. Σαν εμάς χασμουριούνται επίσης κάποια ψάρια και πουλιά –ή έτσι τουλάχιστον μοιάζει αυτό που κάνουν. Εντούτοις ούτε εκείνα ξέρουμε για ποιο λόγο το κάνουν.

Η αμερικανική εφημερίδα αναφέρει μια σχετική μελέτη η οποία δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Neurscience and Biobehaviroal Reviews, όπου ο συγγραφέας αναφέρεται μεταξύ άλλων και στον Ιπποκράτη. Εκείνος πρότεινε τον 4ο αιώνα π.Χ. την θεωρία ότι το χασμουρητό μας βοηθά να ξεφορτωνόμαστε τον «κακό αέρα» που επιβαρύνει τον εγκέφαλό μας . Θεωρούσε ότι με αυτή την ενέργεια αποδιώχνουμε τον βαρύ, αρνητικό αέρα και ανανεώνουμε το νου μας με «καλό αέρα». Και άλλοι συμφώνησαν στη συνέχεια μαζί του, λέγοντας ότι με το χασμουρητό αυξάνουμε τα επίπεδα του οξυγόνου που κυκλοφορούν στον οργανισμό μας και μειώνουμε την ποσότητα του διοξειδίου του άνθρακα.

Εντούτοις αν αλήθευε αυτό, τότε θα χασμουριούνταν περισσότερο όσοι αθλούνται ή πάσχουν από πνευμονικές νόσους ή καρδιοπάθεια Αυτό όμως δεν ισχύει –χασμουριούνται όσο και οι υπόλοιποι. Όπως αναφέρει και η αμερικανική επιθεώρηση οι επιστήμονες έκαναν και πειράματα για να προκαλέσουν χασμουρητό με βάση αυτή τη θεωρία, αλλά δεν το πέτυχαν. «Η έλλειψη οξυγόνου δεν μας κάνει να χασμουριόμαστε περισσότερο» –κατέληξαν στο τέλος. Οπότε;

Τότε δοκίμασαν άλλη θεωρία στην πράξη. Πιθανολόγησαν ότι αφού χασμουριόμαστε κυρίως την ώρα του ύπνου, το χασμουρητό ίσως είναι χρήσιμο στο να μας κρατά ξύπνιους και να μη μας παίρνει ο ύπνος. Έβαλαν εθελοντές να βλέπουν άτομα που χασμουριούνται για να χασμουρηθούν κι εκείνοι και ταυτόχρονα παρακολούθησαν με ειδικούς τομογράφους τι ακριβώς συνέβαινε εκείνη την στιγμή στον εγκέφαλό τους. Όμως η μαγνητική απεικόνιση δεν έδειξε καμία αλλαγή στον εγκέφαλο, δηλαδή κάτι που να υποδηλώνει ότι με το χασμουρητό αυξάνεται η εγρήγορση.

Τότε σκέφτηκαν ότι μπορεί να ισχύει η αντίθετη θεωρία, ότι δηλαδή το χασμουρητό είναι ο τρόπος που χρησιμοποιεί ο οργανισμός μας για να προκαλέσει τον ύπνο και να μας αναγκάσει να ξεκουραστούμε. Εντούτοις κανένα πείραμα δεν μπόρεσε να αποδείξει ούτε αυτό –ότι δηλαδή το χασμουρητό μας κάνει να νυστάζουμε περισσότερο και να κοιμόμαστε πιο εύκολα. Μπορεί δηλαδή να συμπίπτει με τη νύστα, αλλά δεν έχει αποδειχτεί ότι την αυξάνει, πόσο μάλλον ότι την προκαλεί.

Άλλη θεωρία ήταν ότι με το χασμουρητό ρυθμίζουμε τη θερμοκρασία του σώματός μας –ότι λειτουργεί τρόπον τινά σαν θερμοστάτης. Οι εδικοί κατάφεραν μάλιστα να αποδείξουν κάτι παράδοξο: αν κάποιος είναι σε ένα χώρο με άτομα που χασμουριούνται, «κολλάει» το χασμουρητό πιο δύσκολα αν τοποθετήσει στο μέτωπό του μια παγοκύστη και απεναντίας κολλάει πιο εύκολα όταν βάλει στο μέτωπό του θερμοφόρα. Όμως ούτε αυτό αποδεικνύει τη θεωρία για την οποία επιστρατεύτηκε, αφού μπορεί η κρύα κύστη στο μέτωπο να μας «ξυπνάει» και να απομακρύνει το χασμουρητό, ενώ η ζεστή να προκαλεί χαλάρωση και νύστα, οπότε να μας κάνει να «κολλάμε» πιο εύκολα το χασμουρητό.

Άλλη θεωρία θέλει το χασμουρητό να αποτελεί κοινωνικό σήμα, αλλά ούτε αυτή γίνεται δεκτή από όλους, αφού πολλά ζώα –και κυρίως ο άνθρωπος- χασμουριέται και μόνος του.

Η εφημερίδα αλλά και η επιστημονική επιθεώρηση καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι μπορεί κάποιοι να θεωρούν το χασμουρητό ανόητη υπόθεση, αλλά είναι αντιθέτως μάλλον μια περίπλοκη διαδικασία για την οποία δεν ξέρουμε τίποτα.