Μπορείτε να αδυνατίσετε γρήγορα χωρίς να πεινάσετε και ταυτόχρονα να ρίξετε τα επίπεδα της LDL χοληστερίνης; Αυτό υπόσχεται μια νέα δίαιτα, η λεγόμενη Εco-Atkins, η «πράσινη» εκδοχή της πιο γνωστής δίαιτας πρωτεϊνών. Μην την μπερδεύετε, ωστόσο, με την ήδη διάσημη δίαιτα των σταρ, γιατί η Eco-Atkins είναι δημιούργημα ερευνητών, που ήθελαν να εξετάσουν τα ευεργετικά ή όχι αποτελέσματα μιας διατροφής βασισμένης σε φυτικές πρωτεΐνες. Τι είναι, όμως, η δίαιτα αυτή, πώς λειτουργεί και τελικά είναι ή όχι μια καλή εναλλακτική πρόταση;
Η έρευνα
Όλα ξεκίνησαν με μία έρευνα που διεξήγαγε το τμήμα Διατροφής και Μεταβολισμού του Πανεπιστημίου του Τορόντο και το Νοσοκομείο St. Michael στο Τορόντο, τα συμπεράσματα της οποίας παρουσιάστηκαν στο περιοδικό «Archives of Internal Medicine». Σύμφωνα με τους ερευνητές, μια δίαιτα που αντικαθιστά πλήρως τις ζωικές πρωτεΐνες με φυτικές, πέρα από την απώλεια βάρους, οδηγεί και σε μείωση της χοληστερίνης.
Στην έρευνα συμμετείχαν 44 υπέρβαροι, άνδρες και γυναίκες, με υψηλή χοληστερίνη, οι οποίοι χωρίστηκαν σε 2 ομάδες, καθεμία από τις οποίες ακολούθησε ένα διαφορετικό πρόγραμμα διατροφής. Το ένα είχε χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες και ήταν πλούσιο σε φυτικές πρωτεΐνες και φυτικά λιπαρά, ενώ το άλλο είχε πολλούς υδατάνθρακες και περιλάμβανε γαλακτοκομικά προϊόντα και αυγά. Και τα δύο διαιτολόγια ήταν χορτοφαγικά και προσέφεραν συνολικά 40% λιγότερες θερμίδες ανά ημέρα από ό,τι το συνηθισμένο διαιτολόγιο των συμμετεχόντων. Στο τέλος των 4 εβδομάδων κάθε άτομο έχασε από 4 κιλά.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι σε σχέση με μία δίαιτα υψηλή σε υδατάνθρακες και χαμηλή σε λιπαρά, μια δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες, που βασίζεται σε φυτικά προϊόντα, πέρα από την απώλεια βάρους, ρίχνει και τα επίπεδα των λιπιδίων, γεγονός που δεν συμβαίνει στις συνηθισμένες δίαιτες χαμηλών λιπαρών που περιλαμβάνουν ζωικά προϊόντα.
Τι προτείνει η «πράσινη» δίαιτα
Η Eco-Atkins ή δίαιτα κατά Jenkins (το όνομα του υπεύθυνου γιατρού για την παραπάνω έρευνα) αποτελεί στην ουσία τη χορτοφαγική εκδοχή της δίαιτας Atkins. Στηρίζεται στην πρόσληψη πρωτεϊνών από φυτικές πηγές και περιορίζει τις πλούσιες σε υδατάνθρακες τροφές, όπως οι πατάτες, το ψωμί και το ρύζι. Περιλαμβάνει δηλαδή όσπρια, σπόρους, ξηρούς καρπούς και τα έλαιά τους, λαχανικά, και σε μικρότερες ποσότητες φρούτα και προϊόντα ολικής άλεσης. Η συνολική ημερήσια θερμιδική πρόσληψη αποτελείται από 26% υδατάνθρακες, 31% υψηλής ποιότητας φυτικές πρωτεΐνες και 43% φυτικά λιπαρά. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε κάθε περίπτωση η δίαιτα συστήνει την κάλυψη της ελάχιστης ημερήσιας πρόσληψης υδατανθράκων, που είναι 130 γρ.
Atkins vs Eco-Atkins
Η αρχική δίαιτα Atkins έγινε διάσημη για τα απίστευτα αποτελέσματά της και για το πώς όσοι την ακολουθούσαν έχασαν πολλά κιλά σε σύντομο διάστημα, τρώγοντας αυγά, κρέας, τυρί. Η δίαιτα αυτή βασίζεται στη φάση της κέτωσης, της μεταβολικής κατάστασης κατά την οποία πέφτουν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα, ώστε να αυξηθούν οι καύσεις του σωματικού λίπους. Στην κέτωση οδηγεί η υψηλή κατανάλωση πρωτεΐνης και λιπαρών και ο σημαντικός περιορισμός των υδατανθράκων. Ωστόσο, μπορεί όσοι την κάνουν να χάνουν βάρος, αλλά τα επίπεδα χοληστερίνης δεν μειώνονται.
Αντίθετα, η Εco-Atkins βασίζεται στην πρόσληψη φυτικής πρωτεΐνης και πολλών φυτοχημικών ουσιών, με αποτέλεσμα μαζί με τον δείκτη της ζυγαριάς να πέφτουν και τα επίπεδα της «κακής» χοληστερίνης. Θεωρητικά, καθώς προσλαμβάνονται κάποιοι υδατάνθρακες, αποφεύγεται η σοβαρή κέτωση, αν και η παράμετρος αυτή δεν διερευνήθηκε στη μελέτη. Ο μηχανισμός δράσης της οφείλεται κυρίως στον περιορισμό των θερμίδων και λιγότερο στην ήπια κετοναιμία και την αύξηση του μεταβολικού ρυθμού λόγω της αύξησης της μεταγευματικής θερμογένεσης που προκαλούν οι πρωτεΐνες.
Σε ποιους απευθύνεται
Μπορείτε να ακολουθήσετε τη δίαιτα αυτή αν είστε απολύτως υγιείς, αν είστε ήδη χορτοφάγοι και γνωρίζετε τις αρχές της χορτοφαγικής διατροφής ή αν θέλετε να απεξαρτηθείτε από το κρέας για μικρό χρονικό διάστημα. Από την άλλη, δεν ενδείκνυται για όσους ακολουθούν χρόνια φαρμακευτική αγωγή, έχουν διαβήτη ή αντιμετωπίζουν πρόβλημα στα νεφρά ή το συκώτι.
Το σχόλιο της ειδικού
«Η δίαιτα Εco-Atkins είναι σαφώς καλύτερη από την αυθεντική Atkins, καθώς παρέχει την ελάχιστη απαιτούμενη ποσότητα υδατανθράκων, ώστε να αποφευχθεί η κετονουρία. Περιέχει, ακόμα, ελάχιστα κορεσμένα λιπαρά και είναι πλούσια σε λαχανικά. Ωστόσο, υπάρχει μόνο μία επιστημονική μελέτη που αφορά τις επιδράσεις της στον άνθρωπο και αυτή είχε διάρκεια 4 εβδομάδων. Πρόκειται, λοιπόν, για μια περιοριστική δίαιτα, οι μακροχρόνιες επιδράσεις της οποίας παραμένουν άγνωστες, και δεν πρέπει να ακολουθείται από άτομα που έχουν προβλήματα υγείας (καρδιαγγειακά, διαβήτη, νεφρική ανεπάρκεια) ή βρίσκονται σε μία περίοδο της ζωής τους με ιδιαίτερες διατροφικές απαιτήσεις (π.χ. εφηβεία, εγκυμοσύνη, θηλασμός). Ο αποκλεισμός ζωικών προϊόντων καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την πρόσληψη της απαραίτητης ημερήσιας ποσότητας σιδήρου και παράλληλα, αν δεν καταναλώνονται προϊόντα εμπλουτισμένα με ασβέστιο, είναι αναπόφευκτη η έλλειψη του συστατικού αυτού και κατ’ επέκταση ο αντίκτυπος που έχει στα οστά. Η απαγόρευση της κατανάλωσης ψαριών αποτελεί επίσης ένα θέμα προς συζήτηση. Φυτικά τρόφιμα όπως τα καρύδια περιέχουν πρόδρομες μορφές των ω-3 λιπαρών οξέων και ο βαθμός βιομετατροπής τους σε λιπαρά οξέα, όπως αυτά των ψαριών (EPA, DHA), είναι μικρός. Ο αποκλεισμός συνεπώς των ψαριών ουσιαστικά σημαίνει στέρηση των πολύτιμων λιπαρών τους. Τέλος, δεν πρέπει να παραλειφθεί ότι η δίαιτα αυτή είναι κατά βάση υποθερμιδική, παρέχοντας 60% των συνολικά απαιτούμενων θερμίδων, και δύσκολη στην εφαρμογή της, καθώς αποκλείει ομάδες τροφίμων. Συμπερασματικά, η τήρηση ενός πιο ισορροπημένου διαιτολογίου είναι προτιμότερη και μπορεί να συμβάλλει στην απώλεια βάρους και να έχει ευεργετικά αποτελέσματα στην υγεία (π.χ. μείωση της LDL χοληστερίνης, μείωση της αρτηριακής πίεσης).»
Πηγές φυτικής πρωτεΐνης
| Τρόφιμο | Μερίδα | Ποσότητα πρωτεΐνης (γρ.) |
| Φακές | 1 κούπα | 18 |
| Φασόλια | 1 κούπα | 15 |
| Ρεβίθια | 1 κούπα | 15 |
| Φάβα | 1 κούπα | 13 |
| Τόφου | 1 κούπα | 10 |
| Quinoa (μαγειρεμένο) | 1 κούπα | 8 |
| Αμύγδαλα | 1/4 της κούπας | 8 |
| Φιστίκια | 1/4 της κούπας | 6 |
| Καρύδια | 1/4 της κούπας | 5 |
| Ψωμί ολικής άλεσης | 1 φέτα (30 γρ.) | 4 |
| Μανιτάρια | 1/2 κούπα | 2 |
| Λαχανάκια Βρυξελλών | 1 κούπα | 2 |
| Μπρόκολο | 1 κούπα | 2 |
Πηγή: USDA food database, version SR 22
| Τα «+» ➜ Η πρωτεΐνη προσφέρει μεγαλύτερο αίσθημα κορεσμού από τους υδατάνθρακες. ➜ Η κατανάλωση φυτικών τροφών πλούσιων σε πρωτεΐνες δεν αυξάνει τις πιθανότητες καρκίνου και καρδιαγγειακών παθήσεων, όπως η υπερκατανάλωση κρέατος. ➜ Οι φυτικές πρωτεΐνες έχουν κατηγορηθεί ότι δεν προσφέρουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα, όπως το κρέας. Ωστόσο, αν καταναλώνετε ποικιλία τέτοιων φυτικών τροφών, τότε η συνολική ποσότητα που λαμβάνετε σας καλύπτει. Φυσικά, τα 100 γρ. φασολιών δεν δίνουν ίδια ποσότητα αμινοξέων όπως τα 100 γρ. κόκκινου κρέατος. ➜ Τα υψηλά σε πρωτεΐνες φυτικά τρόφιμα προσφέρουν ελάχιστα κορεσμένα λιπαρά, φυτικές ίνες και άλλα θρεπτικά συστατικά. ➜ Η δίαιτα αυτή σας βοηθάει να διατηρήσετε υπό έλεγχο την πρόσληψη υδατανθράκων και θερμίδων, συμβάλλει στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας και, σύμφωνα με την έρευνα, ρίχνει την πίεση και τη χοληστερίνη. | Τα «-» ➜ Οι πρωτεϊνικές δίαιτες με χαμηλή πρόσληψη υδατανθράκων έχουν συνδεθεί με το φαινόμενο γιογιό. Έτσι, μετά το τέλος τους, η επαναφορά στο διαιτολόγιο υδατανθράκων ή ζωικών προϊόντων μπορεί να οδηγήσει σε επανάκτηση των κιλών. ➜ Από τη δίαιτα αποκλείονται βασικές ομάδες τροφών και μια διατροφή που δεν συμπεριλαμβάνει τροφές όπως το γάλα, τα αυγά, τα ψάρια και περιορίζει άλλες, όπως τα φρούτα και τα δημητριακά, δεν είναι εύκολο να διαμορφωθεί με τρόπο που να καλύπτει τις καθημερινές ανάγκες του οργανισμού σας. ➜ Η υπερπρόσληψη φυτικών ινών μπορεί να προκαλέσει γαστρεντερικές διαταραχές, όπως φουσκώματα. ➜ Είναι πιθανό να χρειαστείτε κάποιο διατροφικό συμπλήρωμα (π.χ. ασβεστίου, βιταμίνης D, σιδήρου, βιταμίνης B12), το οποίο θα λάβετε έπειτα από συνεννόηση με τον γιατρό σας. ➜ Δεν μπορεί να εφαρμοστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. |
