Από την Αλεξάνδρα Καππάτου ψυχολόγο – παιδοψυχολόγο – συγγραφέα www.akappatou.gr

Ο 20χρονος Παναγιώτης παρουσιάζει διαταραχή πανικού από τα 17 του χρόνια. Όλα ξεκίνησαν πριν από τρία χρόνια σε μια εκδρομή. Ξαφνικά τον έπιασε ταχυπαλμία, έντονος φόβος, τρεμούλα, ένιωθε ότι τρελαίνεται, ότι θα πάθει κάτι κακό, ήταν αδύναμος και ανίκανος να αντιδράσει. Η εμπειρία τρομακτική, βίαιη, καθοριστική. Του άλλαξε τη ζωή, μπήκε σε διαδικασία αγωνίας μήπως του παρουσιαστεί πάλι. Και ύστερα από μερικές ημέρες πάλι τα ίδια. O Παναγιώτης έγινε ράκος. Αποφάσισε να ζητήσει βοήθεια. Πήγε σε ψυχίατρο, και πήρε φαρμακευτική αγωγή. Ανησυχεί όμως γιατί αναρωτιέται: Αν κόψει τα φάρμακα θα έχει πάλι τα ίδια; Τελικά πρέπει να τα παίρνει σε όλη του τη ζωή; Έμαθε ότι υπάρχουν ψυχολογικές θεραπείες με πολύ καλά αποτελέσματα, όπως η γνωσιακή, και αποφάσισε να ζητήσει βοήθεια.

Ποια είναι

Η διαταραχή πανικού είναι μια από τις πιο συχνές διαταραχές άγχους. Εκδηλώνεται ξαφνικά, με πανικό κάτω από συνθήκες που δεν τον δικαιολογούν. Είναι διαταραχή που εμφανίζεται συνήθως γύρω στα 20-25 αλλά μερικές φορές εκδηλώνεται και στην εφηβεία.

Τα συμπτώματα

Η κρίση πανικού διαρκεί τουλάχιστον 10 λεπτά και οι έφηβοι παρουσιάζουν τα εξής συμπτώματα: έντονο φόβο, ταχυπαλμία, εξάψεις, δύσπνοια, αστάθεια στο περπάτημα, ζαλάδα, τάση λιποθυμίας και τρέμουλο. Επίσης, ναυτία, πόνο στο στήθος, μουδιάσματα ή «τσιμπήματα», την αίσθηση ότι πνίγονται ή ότι τους συμβαίνει κάτι εξωπραγματικό ή ότι δεν ήταν ο εαυτός τους αλλά ένα τρίτο πρόσωπο. Το χειρότερο αίσθημα που περιγράφουν είναι ότι φοβούνται μήπως χάσουν τον έλεγχο του εαυτού τους, μήπως τρελαθούν ή πεθάνουν.

H εμπειρία αυτή είναι τόσο τρομακτική, ώστε οι έφηβοι που τη βιώνουν ζουν στο εξής κυριολεκτικά με τη μόνιμη αγωνία μήπως την ξαναβιώσουν. Αν η κατάσταση δεν αντιμετωπιστεί με τη βοήθεια ειδικού, όσοι πάσχουν από κρίσεις πανικού φτάνουν στο σημείο να νιώσουν απόγνωση.

Δυστυχώς, η επόμενη κρίση (όταν πρόκειται για διαταραχή πανικού) σπάνια μπορεί να προβλεφθεί, επειδή ακριβώς πυροδοτείται κάτω από διαφορετικές καταστάσεις. Μπορεί να παρουσιαστεί οποιαδήποτε στιγμή σε διαφορετικά μέρη, όπως λ.χ. στο σχολείο, στα ψώνια, όταν είναι με τους φίλους τους, όταν ταξιδεύουν κλπ. Αν για παράδειγμα η κρίση τούς πρωτοπαρουσιαστεί σε κάποιο τεστ στο σχολείο, τείνουν να παρουσιάσουν και την επόμενη σε τεστ, χωρίς όμως απαραίτητα να φταίει η διαδικασία της εξέτασης. H επανάληψη μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι θυμούνται πως είχαν πάθει κρίση πανικού στο προηγούμενο τεστ που έδωσαν.

Η θεραπεία

Είναι απολύτως απαραίτητο να ζητηθεί αμέσως βοήθεια από ειδικό. H γνωσιακή θεραπεία σε συνδυασμό με τη συμπεριφοριστική έχουν πολύ καλά αποτελέσματα στη διαταραχή πανικού. Σε κάποιες περιπτώσεις ίσως διαγνωστεί ότι χρειάζεται και φαρμακευτική υποστήριξη.

Οι συμβουλές μου

– Ο έφηβος έχει ανάγκη τη βοήθεια και την κατανόησή σας. Μην πανικοβάλλεστε, έτσι δεν τον βοηθάτε.

– Ενημερωθείτε αναλυτικά για το πρόβλημα αυτό και καθησυχάστε το παιδί σας, λέγοντάς του ότι με την κατάλληλη βοήθεια θα το ξεπεράσει.

– Αφήστε τον έφηβο να σας μιλήσει ανοιχτά για ό,τι νιώθει.

– Εξηγήστε του ότι κατανοείτε πως όσα νιώθει είναι όντως τρομακτικά.

– Διαβεβαιώστε τον κατηγορηματικά ότι δεν απειλούν τη ζωή του. Θα ωφεληθεί αν συνειδητοποιήσει ότι η κρίση είναι εξαιρετικά δυσάρεστη αλλά δε θα τον σκοτώσει.

– Μπορεί η κρίση να συνεχίσει να τον τρομοκρατεί, αλλά κάπου μέσα του θα πιστεύει ότι πραγματικά δεν απειλείται η ζωή του.

– Βεβαιωθείτε ότι το παιδί δεν δοκιμάζει ναρκωτικά ή αναβολικά. Οι ουσίες αυτές πολλές φορές προκαλούν κρίσεις πανικού χωρίς να υπάρχει η αντίστοιχη διαταραχή, και μπορεί να νομίζετε ότι το παιδί σας υποφέρει από μια πάθηση, ενώ στην πραγματικότητα καταναλώνει κρυφά χημικές ουσίες.

– Διερευνήστε μήπως υπάρχει πρόβλημα με το θυρεοειδή του παιδιού.

– Ζητήστε αμέσως βοήθεια από ειδικό.