Στήθος: Τα πάντα για την προστασία του

Περίπου 40% λιγότερα κρούσματα καρκίνου του μαστού θα καταγράφονταν στις Η.Π.Α. αν οι γυναίκες φρόντιζαν να διατηρούνται σε φυσιολογικό βάρος, να καταναλώνουν μικρότερη ποσότητα αλκοόλ, να γυμνάζονται περισσότερο και να θηλάζουν, σύμφωνα με μελέτη του Παγκόσμιου Ταμείου Έρευνας για τον Καρκίνο και του Imperial College του Λονδίνου. Τα νέα, λοιπόν, είναι καλά για εμάς. Απλές καθημερινές αλλαγές στον τρόπο ζωής μας μπορούν να αποτελέσουν ασπίδα προστασίας για το στήθος μας και να αποτρέψουν την εμφάνιση της νόσου.

Το ερώτημα έγινε πιο επίκαιρο παρά ποτέ μετά τη δημοσιοποίηση της απόφασης της Angelina Jolie να υποβληθεί σε προφυλακτική αμφοτερόπλευρη μαστεκτομή επειδή έχει το ελαττωματικό γονίδιο που αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης κληρονομούμενου καρκίνου του μαστού. Να σημειωθεί, ωστόσο, ότι ο κληρονομούμενος καρκίνος του μαστού αφορά έναν πολύ μικρό αριθμό ασθενών, ενώ ο μεγάλος αριθμός αφορά τις γυναίκες που παθαίνουν τυχαία, σποραδικά, καρκίνο του μαστού. Ουσιαστικά, στην περίπτωση που μια γυναίκα έχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού (δηλαδή γυναίκες με συγγενείς πρώτου ή δεύτερου βαθμού με καρκίνο του μαστού, καθώς και γυναίκες που οι μητέρες τους ή οι αδερφές τους ανέπτυξαν καρκίνο του μαστού σε ασυνήθιστα μικρή ηλικία), υπάρχουν αυξημένες πιθανότητες να φέρει και η ίδια το «ένοχο» γονίδιο, πράγμα που μπορεί να ανακαλύψει μέσω του τεστ γονιδίων, που ελέγχει κατά βάση για μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA 1 και BRCA 2 (το κόστος είναι υψηλό και δεν καλύπτεται από τον Ε.Ο.Π.Π.Υ.). Διεθνώς, πάντως, ο αριθμός των γυναικών που έχουν υποβληθεί προληπτικά σε μαστεκτομή είναι εξαιρετικά μικρός, επομένως δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία σχετικά με τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα αυτής της πρακτικής. Επιπλέον, σύμφωνα με τους ειδικούς, η προληπτική αφαίρεση των μαστών δεν αποτελεί τη μοναδική επιλογή όταν μια γυναίκα βρεθεί με το «ύποπτο» γονίδιο. Οι επιστημονικές οδηγίες λένε ότι ο γιατρός ενημερώνει την ασθενή σχετικά με το πρόβλημά της και το ποσοστό κινδύνου που διατρέχει και εκείνη επιλέγει ανάμεσα στην προφυλακτική αμφοτερόπλευρη μαστεκτομή και τη συχνή παρακολούθηση. Το τεστ γονιδίων, πάντως, συνήθως χρησιμοποιείται σε γυναίκες που έχουν ήδη καρκίνο, προκειμένου να τους δοθεί η κατάλληλη θεραπεία.

Μια γυναίκα χωρίς σχετικό ιστορικό πρέπει να κάνει μια μαστογραφία (ιδανικά ψηφιακή, γιατί έχει μεγαλύτερη ευκρίνεια και λιγότερη ακτινοβολία) στα 35 της ως σημείο αναφοράς, άλλη μία στην ηλικία των 40 ετών και από εκεί και πέρα πρέπει να υποβάλλεται σε μαστογραφικό έλεγχο κάθε χρόνο. Στην περίπτωση όμως που έχει έναν συγγενή πρώτου βαθμού με καρκίνο του μαστού, συστήνεται να κάνει την πρώτη της μαστογραφία στην ηλικία των 33-35 ετών και να την επαναλαμβάνει κάθε χρόνο. Αν υπάρχουν περισσότεροι από ένας συγγενείς με την ίδια νόσο, αυξάνεται η πιθανότητα να έχει το «ύποπτο» γονίδιο, επομένως συστήνεται πιο συστηματική παρακολούθηση, η οποία καθορίζεται από τον γιατρό βάσει διαφόρων παραγόντων (π.χ. ηλικία, ποιότητα του μαστού). Φυσικά, είναι σημαντικό να γίνεται και αυτοεξέταση μαστού (μπορούμε να ζητήσουμε την καθοδήγηση του γυναικολόγου μας) μία φορά τον μήνα (τη δέκατη ημέρα του κύκλου), από την αρχή κιόλας της ερωτικής μας ζωής. Απαραίτητη είναι επίσης και η ετήσια επίσκεψη στον γυναικολόγο για κλινική εξέταση, η οποία καλό είναι να συνοδεύεται -από την ηλικία των 20-25 ετών- από υπέρηχο μαστών (εξαιρετικά σημαντικό κυρίως για γυναίκες με πυκνό μαστό).

Υπεύθυνα για την αντικαρκινική δράση πολλών τροφών θεωρούνται τα φυτοχημικά συστατικά (σε αυτά ανήκουν οι πολυφαινόλες, τα φλαβονοειδή και τα καροτενοειδή), που περιέχονται κυρίως σε φρούτα και λαχανικά. Έχουν αντιοξειδωτική δράση και φαίνεται ότι συμβάλλουν στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων, καρκίνου και άλλων χρόνιων παθήσεων. Οι ειδικοί, λοιπόν, προτείνουν να εντάξουμε στη διατροφή μας -μεταξύ άλλων- κουρκουμά (η κουρκουμίνη που περιέχει καταπολεμά τα καρκινικά κύτταρα), πράσινο τσάι, σκόρδο, φράουλες (τροφές πλούσιες σε πολυφαινόλες), μαύρη σοκολάτα (περιέχει ισχυρά αντιοξειδωτικά), μπρόκολο (περιέχει φυτοχημικές ενώσεις), ντομάτα (είναι πλούσια σε λυκοπένιο, που έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση), πορτοκάλι (περιέχει πλήθος φυτοχημικών και φλαβονοειδών) και ελαιόλαδο (προστατεύει τα κύτταρα εξουδετερώνοντας τις ελεύθερες ρίζες). Το πιο σημαντικό, όμως, είναι να ακολουθούμε ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο, όπως αυτό που προτείνει η μεσογειακή διατροφή.

Σύμφωνα με έρευνες, το κάπνισμα -συμπεριλαμβανομένου και του παθητικού- αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα για την εμφάνιση καρκίνου του μαστού. Αντίστοιχα, μελέτες δείχνουν ότι και η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ συνδέεται με τη συγκεκριμένη νόσο σε γυναίκες στην εμμηνόπαυση, καθώς το αλκοόλ επηρεάζει τον μεταβολισμό των οιστρογόνων.

Μόλις 30΄ καρδιαγγειακής άσκησης (όπως το γρήγορο περπάτημα) την ημέρα μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού κατά 40-60%, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό έντυπο «Journal of the National Cancer Institute». Οι μελετητές υπογράμμισαν επίσης ότι η γυμναστική, εκτός από την προληπτική της δράση, φαίνεται να μειώνει και τη θνησιμότητα από το συγκεκριμένο είδος καρκίνου κατά 50%. «Θα ήταν θαυματουργό φάρμακο αν κυκλοφορούσε σε μπουκαλάκι», τονίζει η φυσικοπαθητικός ογκολόγος Lise Alschuler. Μέχρι αυτό να γίνει πραγματικότητα, μπορούμε απλώς να φορέσουμε τα αθλητικά μας παπούτσια και να βγούμε για τρέξιμο στο κοντινότερο πάρκο.

Πολλοί είναι οι σταρ που έχουν δημοσιοποιήσει το πρόβλημα υγείας τους και μας έχουν εμπνεύσει με τη στάση τους. Βλέποντας πετυχημένους λαμπερούς ανθρώπους να περνούν δυσκολίες και να επιστρέφουν το ίδιο δυναμικοί, αισθανόμαστε ότι και εμείς μπορούμε να τα καταφέρουμε.

Η διάσημη ηθοποιός υπεβλήθη πρόσφατα σε προληπτική διπλή μαστεκτομή. «Η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Είναι σημαντικό οι γυναίκες να εξετάζονται και να ξέρουν ότι έχουν επιλογές», έχει δηλώσει. «Η μητέρα μου πολέμησε τον καρκίνο για περίπου μία δεκαετία και πέθανε στα 56 της. Στα παιδιά μου προσπαθούσα να εξηγήσω την αρρώστια που πήρε τη γιαγιά τους μακριά. Με ρωτούσαν αν θα συμβεί και σε μένα το ίδιο. Τα καθησύχαζα, αλλά η αλήθεια είναι ότι έφερα το ελαττωματικό γονίδιο, που αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου».

Η ηθοποιός που γνωρίσαμε μέσα από την τηλεοπτική σειρά «Παντρεμένοι με παιδιά», μετά τη διπλή μαστεκτομή στην οποία υποβλήθηκε, ίδρυσε το «Right Action for Women», το οποίο εκπαιδεύει τις γυναίκες σχετικά με τον καρκίνο του μαστού και βοηθά οικονομικά όσες δεν μπορούν να ανταποκριθούν στα ιατρικά έξοδα. Να τι λέει για το πώς αντιμετώπισε το πρόβλημά της: «Ακριβώς επειδή η μητέρα μου είχε καρκίνο του μαστού -τον οποίο και νίκησε-, ήμουνα πάντα πολύ τυπική με τις μαστογραφίες ήδη από την ηλικία των 30 ετών, γι’ αυτό και πρόλαβα την ασθένεια σε αρχικό στάδιο. Ο περισσότερος πάντως κόσμος δεν γνωρίζει ότι μπορεί να συμβεί ακόμα και σε κοπέλες 20 χρονών. Το παν είναι η έγκαιρη διάγνωση».

Η πασίγνωστη Μιράντα από τη σειρά «Sex and the City» θεωρεί κατά κάποιον τρόπο τον εαυτό της τυχερό, αφού ανακάλυψε τον όγκο σε πολύ αρχικό στάδιο, χάρη στις προληπτικές εξετάσεις που έκανε ήδη από τα 35 της, λόγω του ιστορικού που είχε από τη μητέρα της (νίκησε 3 φορές τον καρκίνο). Η ίδια έχει δηλώσει: «Πήγα για την καθιερωμένη μαστογραφία και λίγο αργότερα μου τηλεφώνησε η γυναικολόγος μου και μου είπε ότι είχα έναν όγκο, ευτυχώς πολύ μικρό, ο οποίος θα έπρεπε να αφαιρεθεί αμέσως και πιθανόν μετά να χρειαζόταν ακτινοβολία».

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΝ κ. ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΜΑΡΑΓΚΟΥ, μαιευτήρα-γυναικολόγο υπογονιμότητας.