Κλιμακτήριος είναι η περίοδος που προηγείται της οριστικής εμμηνόπαυσης. Τα συμπτώματα της κλιμακτηρίου ξεκινούν όταν τα επίπεδα των οιστρογόνων και της προγεστερόνης αρχίσουν να αλλάζουν. Το σώμα της γυναίκας μπορεί να περάσει από διάφορες φάσεις και συμπτώματα την περίοδο αυτή.Τα πιο συχνά συμπτώματα που αντιμετωπίζουν οι περισσότερες γυναίκες είναι οι διαταραχές στην περίοδο, οι εξάψεις και οι μεταπτώσεις στη διάθεση. Οι εξάψεις μπορεί να ξεκινήσουν ακόμα και όταν υπάρχει ακόμα περίοδος, συνήθως όταν έχουν αρχίσει κάποιες διαταραχές στον κύκλο.Άλλα συμπτώματα που αναφέρουν γυναίκες σε εμμηνόπαυση είναι:
– πνευματική σύγχυση,
– διαταραχή στη μνήμη και τη σκέψη και τη συγκέντρωση,
– κυκλοθυμία,
– αίσθημα θλίψης και κάποιες φορές κατάθλιψη,
– διαταραχή στον ύπνο,
– απώλεια Libido ή ελαττωμένη επιθυμία για επαφή,
– ξηρότητα στον κόλπο,
– κάποιες γυναίκες αναφέρουν χειρότερα προεμμηνορρυσιακά συμπτώματα (PMS).
Στην φάση αυτή η θεραπεία εξαρτάται από:
– την ύπαρξη συμπτωμάτων,
– το είδος των συμπτωμάτων,
– την ένταση τους και το βαθμό που διαταράσσουν την καθημερινότητα της γυναίκας και τις διαπροσωπικές της σχέσεις.Εσείς και ο ιατρός σας θα πάρετε την απόφαση αν χρειάζονται ή όχι θεραπεία και τι είδους θεραπεία μπορεί να σας βοηθήσει.Ορμονική υποκατάσταση.Αν οι εξάψεις και τα συμπτώματα των μεταπτώσεων της διάθεσης είναι πολύ έντονα και σας προκαλούν μεγάλη διαταραχή στην καθημερινότητα σας και δεν έχετε κάποια σοβαρή αντένδειξη για τη λήψη οιστρογόνων, τότε μπορείτε να πάρετε οιστρογόνα για μερικά χρόνια και να τα μειώσετε σταδιακά.Πολλά έχουν γραφτεί τα τελευταία χρόνια για την ασφάλεια της ορμονικής υποκατάστασης. Πριν από χρόνια σχεδόν όλες οι γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση έπερναν ορμόνες για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων τους και για την πρόληψη της οστεοπόρωσης. Η γενικότερη άποψη ήταν ότι οι ορμόνες προστατεύουν το καρδιαγγειακό σύστημα της γυναίκας μετά την εμμηνόπαυση. Μια μεγάλη προοπτική μελέτη όμως που ξεκίνησε το 1991 στην Αμερική (η γνωστή WHI- Women’s Health Initiative Study) για να μελετήσει την επίδραση των ορμονών σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες διαφόρων ηλικιών, έδειξε ότι τα οιστρογόνα όταν δίνονται σε γυναίκες μεγάλης ηλικίας, ιδιαίτερα αν έχουν περάσει χρόνια από την εμμηνόπαυση, όχι μόνο δεν προστατεύουν αλλά αυξάνουν τον κίνδυνο για εγκεφαλικό επεισόδιο και καρδιαγγειακές παθήσεις και για καρκίνο του μαστού.Αρκετές μετα-αναλύσεις της μελέτης αυτής όμως έδειξαν ότι σε γυναίκες που μπαίνουν στην εμμηνόπαυση,η ορμονική υποκατάσταση αν ξεκινήσει αμέσως μόλις αρχίσουν οι διαταραχές στην περίοδο μπορεί να οφελήσει σημαντικά και στο καρδιαγγειακό σύστημα και βέβαια να προλάβει την απώλεια οστικής μάζας και να βοηθήσει σημαντικά με τα συμπτώματα των εξάψεων, της σεξουαλικής δυσλειτουργίας και της διάθεσης. Η χρήση ορμονών κατά την κλιμακτήριο και την εμμηνόπαυση δεν προτείνεται για πάνω από 5 χρόνια, εκτός αν η έναρξη της εμμηνόπαυσης είναι πρόωρη και πριν τα 45 χρόνια. Στην περίπτωση της πρόωρης εμμηνόπαυσης η χρήση των ορμονών συστήνεται μέχρι την ηλικία της προβλεπόμενης φυσιολογικής εμμηνόπαυσης για να μειώσει τον κίνδυνο σοβαρής οστεοπόρωσης και καρδιαγγειακών παθήσεων.Δεν πρέπει να πάρετε ορμονική υποκατάσταση αν έχετε:
– προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό θρόμβωσης
– σακχαρώδη διαβήτη
– σημαντικό πρόβλημα παχυσαρκίας
– υπέρταση
– προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού
– αν καπνίζετε και δεν σκοπεύετε να σταματήσετε το κάπνισμαΑν με τον ιατρό σας αποφασίσετε ότι τα οιστρογόνα δεν είναι η κατάλληλη θεραπεία για εσάς, υπάρχουν και άλλες διαθέσιμες θεραπείες που έχουν και αυτές τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά τους.Αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνηςΤα τελευταία χρόνια δίνονται με πολύ καλά αποτελέσματα ήπια αντικαταθλιπτικά του τύπου των αναστολέων επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs). Τα φάρμακα αυτά δεν είναι τόσο αποτελεσματικά όσο η ορμονική υποκατάσταση στην αντιμετώπιση των εξάψεων αλλά βοηθούν σημαντικά με τα συμπτώματα θλίψης, τις μεταπτώσεις της διάθεσης, τον ύπνο ενώ μειώνουν την ένταση των εξάψεων. Η λήψη τους συστήνεται μόνο με ιατρική συνταγή και συστηματική παρακολούθηση για 1-2 χρόνια όταν τα συμπτώματα είναι πολύ έντονα, ενώ δεν υπάρχει φόβος εθισμού και μπορούν να διακοπούν χωρίς πρόβλημα. Πρόσφατα εγκρίθηκε από τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων (FDA) η χρήση της παροξετίνης σε μικρή δοσολογία (7.5 mg) ως η πρώτη μη ορμονική θεραπεία για την θεραπεία των μετεμμηνοπαυσιακών συμπτωμάτων.Φυτικά συμπληρώματαΠολλές γυναίκες που έχουν έντονες εξάψεις στην εμμηνόπαυση θέλουν να αποφύγουν τις ορμόνες και καταφεύγουν σε φυσικά συμπληρώματα για την αντιμετώπιση τους. Λίγα συμπληρώματα έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά στην βελτίωση των συμπτωμάτων, κυρίως οι ισοφλαβόνες και η φυγοκόρη (black cohosh). Οι ισοφλαβόνες είναι φυτοοιστρογόνα που περιέχονται στην σόγια και άλλα φυτά. Οι ισοφλαβόνες μειώνουν την ένταση των εξάψεων αλλά δεν πρέπει να καταναλώνονται χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του ιατρού σας. Τα φυτοοιστρογόνα μπορεί να έχουν σημαντικές δράσεις στο σώμα (όπως σε γυναίκες με ιστορικό καρκίνου του μαστού) και δεν θα πρέπει να θεωρούνται τελείως αθώα.Η φυγοκόρη (black cohosh) είναι άλλο ένα φυτικό σκεύασμα που φαίνεται να μειώνει την ένταση των εξάψεων και η χρήση του συστήνεται μέχρι και για 6 μήνες από την αρχή των συμπτωμάτων. Και στην περίπτωση αυτή η χρήση του δεν συστήνεται σε γυναίκες με ιστορικό καρκίνου του μαστού. Άλλα φυτικά συμπληρώματα όπως η βιταμίνη Ε, το ginseng, το evening primrose oil ή το dong quai δεν έχουν δείξει αξιόλογα αποτελέσματα σε κλινικές μελέτες. Η χρήση μάλιστα περισσότερο από 400 iu βιταμίνης Ε την ημέρα μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες από το καρδιαγγειακό σύστημα.Τοπικά λιπαντικάΓια τις γυναίκες με συμπτώματα όπως η ξηρότητα στον κόλπο που οδηγεί σε κνησμό, πόνο κατά την επαφή και συχνές ουρολοιμώξεις είναι ένα ιδιαίτερο πρόβλημα. Η χρήση τοπικών λιπαντικών στον κόλπο μπορεί να βελτιώσει σημαντικά αυτά τα συμπτώματα. Συζητήστε με τον γυναικολόγο σας ποιο σκεύασμα θα ήταν κατάλληλο για εσάς.Παρόλο που η εμμηνόπαυση είναι μια δύσκολη περίοδος και σωματικά και ψυχολογικά, πολλές γυναίκες την βλέπουν σαν μια νέα περίοδο της ζωής τους χωρίς τους περιορισμούς της περιόδου και της γονιμότητας και το άγχος δημιουργίας οικογένειας. Τα δύσκολα συμπτώματα συνήθως διαρκούν τα 5 πρώτα χρόνια και σταδιακά βελτιώνονται σημαντικά.Η εμμηνόπαυση είναι ένα φυσιολογικό κομμάτι στη ζωή κάθε γυναίκας. Πρέπει να το περιμένετε, να ενημερωθείτε γι’ αυτό για να ξέρετε τι να περιμένετε και πώς να το αντιμετωπίσετε και να μείνετε υγιής.Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε την ιστοσελίδα: www.endodiabetes.gr, Μεντζελοπούλου Παρασκευή – Ενδοκρινολόγος Λέκτορας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Harvard.
