Ευκάλυπτος: Tα φύλλα που γιατρεύουν

Με καταγωγή από τη μακρινή Αυστραλία, ο ευκάλυπτος είναι ένα μακρόβιο και αειθαλές δέντρο που έχει γρήγορη ανάπτυξη. Πήρε το όνομά του από τη λέξη «ευ» και το ρήμα «καλύπτω», το οποίο παραπέμπει στο κάλυμμα που περιβάλλει τα αναπτυσσόμενα άνθη του. Τον 18ο αιώνα η καλλιέργειά του διαδόθηκε στην Ευρώπη και πλέον σε όλο τον πλανήτη υπάρχουν πάνω από 500 είδη ευκαλύπτου. Στη χώρα μας το πιο διαδεδομένο είδος, που χρησιμοποιείται στη φαρμακευτική, είναι ο ευκάλυπτος ο σφαιρικός (επιστημονική ονομασία Eucalyptus globulus), που φτάνει σε ύψος τα 80 μ. Το πρώτο δέντρο φυτεύτηκε στον Βοτανικό Κήπο Αθηνών το 1864 από τον βοτανολόγο Θεόδωρο Ορφανίδη. Σήμερα, γίνεται συστηματική καλλιέργειά του στη νότια Ελλάδα και τη Χαλκιδική.

Τα συστατικά του
Τα μέρη του δέντρου που χρησιμοποιούνται για θεραπευτικούς λόγους είναι τα μακρόστενα φύλλα του, που συλλέγονται τους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο. Από αυτά παράγεται αιθέριο έλαιο, η μυρωδιά του οποίου θυμίζει καμφορά. Το ευκαλυπτέλαιο έχει ισχυρή αντισηπτική, αποχρεμπτική και επουλωτική δράση και παράλληλα διαθέτει αντιπυρετικές και σπασμολυτικές ιδιότητες. Συνδυάζεται αρμονικά με τα αιθέρια έλαια του δεντρολίβανου, της λεβάντας, της μαντζουράνας, του πεύκου, του κέδρου και του λεμονιού.

Στην αγορά
Στα φαρμακεία θα βρούμε βάμμα και αιθέριο έλαιο ευκαλύπτου, καθώς και διάφορα έτοιμα σκευάσματα, όπως λάδι για μασάζ, σιρόπια, ρινικά σπρέι, παστίλιες για τον λαιμό, καλλυντικά σκευάσματα, σαπούνια και οδοντόκρεμες. Ειδικά το ευκαλυπτέλαιο, καλό είναι να αποφεύγουμε να το αγοράζουμε από αλλού, διότι είναι ακριβό και συνηθίζεται η νόθευσή του με τη λευκή καμφορά, που είναι αρκετά φτηνότερη.

Προσοχή!
* Η εσωτερική λήψη ευκαλύπτου δεν πρέπει να ξεπερνά τις 2-3 εβδομάδες, διότι μπορεί να προκαλέσει ερεθισμούς στα νεφρά.
* Η χρήση του δεν συστήνεται στους υπερτασικούς, γιατί ανεβάζει την πίεση, ενώ απαγορεύεται σε εγκύους, θηλάζουσες, παιδιά.
* Το ευκαλυπτέλαιο, όπως και όλα τα αιθέρια έλαια, πριν την εφαρμογή τους πρέπει να διαλύονται σε 1 κουταλιά ελαίου βάσης (π.χ. αμυγδαλέλαιο, βαλσαμέλαιο) ή σε 1 κουταλιά αλκοόλης (π.χ. οινόπνευμα, τσίπουρο).

Πώς μας ωφελεί
* Το ευκαλυπτέλαιο είναι αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του κοινού κρυολογήματος. Kαταπραΰνει τον βήχα, ρευστοποιεί τα φλέματα, ρίχνει τον πυρετό και ανακουφίζει από τον πονόλαιμο. Ενδείκνυται και σε περιπτώσεις ιγμορίτιδας, βρογχίτιδας και φαρυγγίτιδας, ενώ έχει αποδειχθεί ότι μετριάζει τις κρίσεις του άσθματος.
* Ανακουφίζει από τους πόνους στους μυς και τις αρθρώσεις και συστήνεται σε περιπτώσεις ρευματισμών και αρθριτικών. Επίσης, τονώνει την κυκλοφορία του αίματος.
* Βοηθά στην επούλωση πληγών και ελαφρών εγκαυμάτων.
* Συμβάλλει στην αντιμετώπιση της υπνηλίας, αυξάνει την αυτοσυγκέντρωση και τονώνει τη διάθεση. Tip: Για τον σκοπό αυτό, καλό είναι να συνδυάζεται με τη λεβάντα.
* Χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της ουλίτιδας. Μάλιστα, ιάπωνες ερευνητές ανακάλυψαν ότι το ευκαλυπτέλαιο καταπολεμά τον Streptococcus mutans, μικρόβιο που ευθύνεται για την εμφάνιση της τερηδόνας.
* Οι αντισηπτικές του ιδιότητες το καθιστούν δραστικό στις φλεγμονές του ουροποιητικού συστήματος (π.χ. κυστίτιδες).
* Έχει υπογλυκαιμική δράση. Tip: Οι διαβητικοί δεν πρέπει να το καταναλώνουν ποτέ μόνο του, αλλά σε συνδυασμό με άλλα βότανα, που θα τους συστήσει ο φαρμακοποιός τους και εφόσον έχουν λάβει τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού τους.

Εφαρμογές

Εγχύματα:
1. Σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό, ρίχνουμε 3-4 φύλλα ευκαλύπτου. Το αφήνουμε για περίπου 10΄ και σουρώνουμε. Tip: Πίνουμε ως 3 φλιτζάνια ημερησίως μετά το γεύμα.
2. Σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό, προσθέτουμε 1/2 κουταλάκι τριμμένα φύλλα ευκαλύπτου, 1/2 κουταλάκι καγιεπούτη (βότανο με παρόμοιες ιδιότητες με τον ευκάλυπτο), 1/2 κουταλάκι μέντα και 1 πρέζα κανέλα, τα αφήνουμε για 4-5΄ και έπειτα σουρώνουμε.
Tips: Δεν ξεπερνάμε τα 3 φλιτζάνια ημερησίως. Τα εγχύματα αυτά είναι ιδανικά για το κρυολόγημα.

Μασάζ:
Σε 30 ml ελαιόλαδο ή αμυγδαλέλαιο, διαλύουμε 5 σταγόνες αιθέριο έλαιο ευκαλύπτου, 5 σταγόνες καγιεπούτης, 4 σταγόνες πεύκου και 2 σταγόνες γαρίφαλου.
Tip: Κάνουμε μασάζ στην περιοχή του στήθους με μικρές ανοδικές κινήσεις (από το στήθος προς τον λαιμό). Είναι εξαιρετικό για όσους υποφέρουν από χρόνια βρογχίτιδα, ωστόσο το ίδιο διάλυμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τους μυϊκούς πόνους.

Αρωματικός λύχνος:
Σε μέτριας χωρητικότητας λύχνο (100 ml), προσθέτουμε 2 σταγόνες αιθέριο έλαιο ευκαλύπτου, 2 σταγόνες βασιλικού και 2 σταγόνες καμφοράς.
Tip: Τοποθετούμε τον λύχνο στον χώρο όταν είμαστε άρρωστοι (π.χ. έχουμε συνάχι), καθώς καθαρίζει την ατμόσφαιρα και απελευθερώνει την αναπνοή.

Εισπνοές ατμού:
Σε μια κατσαρόλα με 1 λίτρο νερό, ρίχνουμε 1 χούφτα φύλλα ευκαλύπτου. Το αφήνουμε να πάρει βράση για 5΄ και αφού απομακρύνουμε την κατσαρόλα από τη φωτιά, σκεπάζουμε το κεφάλι μας με μια πετσέτα και από απόσταση 15-20 εκ. κάνουμε εισπνοές, οι οποίες δρουν καταπραϋντικά στο αναπνευστικό.

Μπάνιο: Γεμίζουμε την μπανιέρα με χλιαρό νερό μέχρι τη μέση και προσθέτουμε 3 σταγόνες αιθέριο έλαιο ευκαλύπτου, 3 σταγόνες δεντρολίβανου και 3 σταγόνες πορτοκαλιού.
Tip: Είναι ιδανικό για το κρυολόγημα, την τόνωση, αλλά και τους μυϊκούς πόνους.

Κρέμα:
Αναμειγνύουμε μικρή ποσότητα (λιγότερο από 1/2 κουταλάκι) κρέμας με βάση την καλέντουλα ή την αλόη με 1 σταγόνα ευκαλυπτέλαιο και εφαρμόζουμε τοπικά στο δέρμα.
Tip: Αν πρόκειται για ανοιχτές πληγές, εφαρμόζουμε την κρέμα γύρω και όχι πάνω στην πληγή. Με το ίδιο μείγμα μπορούμε να τρίβουμε τα ούλα μας σε περίπτωση ουλίτιδας.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΝ κ. ΓΙΑΝΝΑ ΠΕΡΓΑΝΤΑ, φαρμακοποιό (www.perganda.gr), και την κ. ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΚΑΝΑ, καθηγήτρια Αρωματοθεραπείας στη σχολή «Natural Health Sciences».