«Η πλειονότητα των συνομιλιών μας χαρακτηρίζεται από τα παράπονα», λέει ο Δρ. Σκοτ Μπέα, ψυχολόγος στην Κλινική Κλίβελαντ. Κι ακόμα και αν σας παραξενεύει, στην πραγματικότητα είναι φυσικό, καθώς ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει αυτό που οι ειδικοί ονομάζουν αρνητική προκατάληψη («negative bias»). Τείνουμε να παρατηρούμε πράγματα που είναι απειλητικά προς εμάς, ένστικτο που ξεκινά από την εποχή των προγόνων, όταν ο εντοπισμός δυνητικών απειλών ήταν ζωτικής σημασίας για να επιβιώσουμε.
Αρνητικό το «πρέπει να…»
Κι ενώ μπορεί συνειδητά να προσπαθείτε να μην παραπονιέστε ή τουλάχιστον να το κάνετε λιγότερο, πιθανότατα να είστε πιο… «ένοχοι» από όσο νομίζετε. Αρκεί να σκεφτείτε πότε ήταν η τελευταία φορά που είπατε ότι «πρέπει να κάνετε κάτι». Μπορεί να έπρεπε να πάτε σούπερ μάρκετ, να έπρεπε να δείτε τα πεθερικά ή να έπρεπε να παρευρεθείτε σε ένα επαγγελματικό ραντεβού.
Είναι μια εύκολη παγίδα στην οποία πέφτουμε όλοι κατά καιρούς, αλλά είναι μια παγίδα που μπορεί όχι μόνο να κάνει τις προοπτικές μας για τη καθημερινότητα λίγο πιο απαισιόδοξες αλλά και πιθανότατα να επηρεάσει αρνητικά τη χημεία του εγκεφάλου, μας λένε οι ειδικοί.
Ευτυχώς, μια μικρή γλωσσική προσαρμογή μπορεί να σας βοηθήσει: Αντί να πείτε «πρέπει να…», προτιμήστε το «μπορώ να…» ή το «έχω την ευκαιρία να…». Αυτό διότι το «πρέπει» λειτουργεί επιβαρυντικά ενώ το «μπορώ» σηματοδοτεί την έννοια της ικανότητας ή της ευκαιρίας. «Ο εγκέφαλός μας ανταποκρίνεται πολύ δυναμικά στον τρόπο που χρησιμοποιούμε τη γλώσσα όταν μιλάμε και στον τρόπο που χρησιμοποιούμε τη γλώσσα στις σκέψεις μας» λένε χαρακτηριστικά οι ειδικοί.
Ο ενθουσιασμός της ευκαιρίας
Σε τελική ανάλυση, ενώ το να λέτε ότι πρέπει να κάνετε κάτι πιθανότατα θα σας βοηθήσει να το κάνετε, το να πλαισιώσετε τη συμπεριφορά ως κάτι που έχετε την ευκαιρία να κάνετε, σας βοηθά να κλίνετε σε αυτήν με λίγο περισσότερο ενθουσιασμό.
«Φέρνει μια αίσθηση ευκαιριών και ένα καλωσόρισμα της εμπειρίας, που έχει θετικό όφελος για εμάς. Είναι η διαφορά μεταξύ απειλής και πρόκλησης» λένε χαρακτηριστικά οι ειδικοί. «Πολλοί θα προσπαθήσουν να αποφύγουν μια ενδεχόμενη απειλή. Οι περισσότεροι όμως, θα είναι έτοιμοι να δεχθούν μια πρόκληση» επισημαίνουν.
Τα παραπάνω επιβεβαιώνουν και αναδυόμενες ψυχοθεραπείες, συμπεριλαμβανομένης της θεραπείας αποδοχής και δέσμευσης, που επικεντρώνονται σε μικρές γλωσσικές τροποποιήσεις όπως αυτή για να βοηθήσουν τους ανθρώπους να ξεπεράσουν τις δύσκολες στιγμές.
Έτσι, ενώ η θετική σκέψη (και όλα τα προνόμια που τη συνοδεύουν) αφορά θετικές σκέψεις, αφορά επίσης θετικές στάσεις, οι οποίες μπορούν, με τη σειρά τους, να καλλιεργήσουν ευγνωμοσύνη και εκτίμηση, ενθαρρύνοντας ακόμη πιο θετικές συμπεριφορές και, ναι, και σκέψεις.
