Τον έχουν εκθειάσει στην ποίηση και στη λογοτεχνία. Οι αρχαίοι Ελληνες αλλά και άλλοι αρχαίοι λαοί τού απέδιδαν θεϊκές ιδιότητες. Εκατομμύρια τουρίστες τον έχουν αναζητήσει και θαυμάσει στα ελληνικά νησιά, στις θάλασσες και όχι μόνο. Και άλλοι, ακόμα περισσότεροι, ξενύχτησαν περιμένοντας την ανατολή του στην κορυφή ενός βουνού ή θαύμασαν τη δύση του σε μία παραλία. Ο ήλιος είναι συνυφασμένος με τη ζωή και το ελληνικό καλοκαίρι.
Ο κύκλος του ρυθμίζει τον κιρκαδικό μας ρυθμό και το βιολογικό μας ρολόι. Το φως του μας ζεσταίνει, μας φτιάχνει τη διάθεση, μεγαλώνει τα φυτά και τα λουλούδια, ενισχύει τη γονιμότητα, μας βοηθάει να συνθέσουμε την πολύτιμη βιταμίνη D…
Παρ’ όλα αυτά σε κάποιες περιπτώσεις ο ήλιος μπορεί να γίνει επικίνδυνος, να μας κάνει να αρρωστήσουμε, να επιβαρύνει καταστάσεις, να κινδυνέψουμε ακόμα και να χάσουμε τη ζωή μας. Γι’ αυτό χρειάζεται να είμαστε προσεκτικοί και να τον υπολογίζουμε.
Πώς προστατευόμαστε από τον δυνατό ήλιο το καλοκαίρι
* Κάποιες από τις συμβουλές των ειδικών όσον αφορά την προστασία μας από τον ήλιο σχετίζονται και με την προστασία μας από τη ζέστη.
Ετσι χρειάζεται να αποφεύγουμε την έκθεση στον ήλιο τις επικίνδυνες καλοκαιρινές ώρες, μεταξύ 10 και 4, και να πίνουμε πολύ νερό, ειδικά τα μικρά παιδιά, οι ηλικιωμένοι, όσοι έχουν ανοιχτόχρωμο δέρμα και μαλλιά και όσοι υποφέρουν από ασθένειες ή παίρνουν φάρμακα για τα οποία αντενδείκνυται η έκθεση στον ήλιο.
Διαβάστε επίσης: Δέρμα: Καλοκαιρινοί μύθοι που πρέπει να σταματήσετε να πιστεύετε
* Αν χρειάζεται να κυκλοφορήσουμε στον ήλιο είναι σκόπιμο να φοράμε καπέλο, γυαλιά ηλίου, να καλύπτουμε το δέρμα μας με ρούχα και αντηλιακό.
Ειδικά οι ανοιχτόχρωμοι χρειάζεται να φοράμε αντηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας (SPF: Sun Protection Factor 50+) και να βεβαιωνόμαστε ότι το αντηλιακό – εκτός από την προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία Β, που εκφράζεται με τον SPF – φέρει ένδειξη ότι προστατεύει και από την υπεριώδη ακτινοβολία τύπου Α (πρέπει να υπάρχει πάνω στο μπουκάλι η ένδειξη UVA μέσα σε κύκλο).
Η υπεριώδης ακτινοβολία Β είναι υπεύθυνη για τα ηλιακά εγκαύματα ενώ η υπεριώδης ακτινοβολία Α θεωρείται υπεύθυνη για τη γήρανση του δέρματος.
Είναι σημαντικό να βάζουμε αρκετό αντηλιακό σε όλα τα μέρη του σώματός μας που είναι εκτεθειμένα στον ήλιο και να το ανανεώνουμε κάθε δύο με τρεις ώρες ή κάθε φορά που βγαίνουμε από τη θάλασσα ή σκουπιζόμαστε με την πετσέτα.
Προσοχή στα ηλιακά εγκαύματα
Τα εγκαύματα δεν προκύπτουν μόνο όταν κάνουμε μπάνιο στη θάλασσα αλλά μπορεί να καραδοκούν και όταν κάνουμε τη βόλτα μας στην πόλη και μάλιστα δεν είναι ανάγκη να είναι καλοκαίρι αλλά μπορεί να είναι και άνοιξη ή χειμώνας εφόσον ο ήλιος είναι δυνατός.
Γι’ αυτό και πρέπει να φοράμε αντηλιακό (ειδικά στο πρόσωπο) χειμώνα-καλοκαίρι είτε είμαστε στην πόλη είτε στην παραλία.
Υπάρχουν πολλών βαθμών εγκαύματα. Το πιο συνηθισμένο είναι το έγκαυμα 1ου βαθμού, που χαρακτηρίζεται από ερυθρότητα, κνησμό και πόνο. Οταν δημιουργούνται φουσκάλες με νερό το έγκαυμα είναι 2ου βαθμού και όταν υπάρχουν και πληγές είναι 3ου βαθμού και χρειάζεται εκτίμηση από γιατρό.
Ποιοι πρέπει να προσέχουν τον ήλιο
Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που λόγω της κατάστασης της υγείας τους, ενός προβλήματος ή μιας ευαισθησίας που πιθανώς έχουν, της ηλικίας τους, του πολύ ανοιχτού χρώματος του δέρματός τους, κάποιων φαρμάκων που παίρνουν, χρειάζεται να αποφεύγουν τον ήλιο όσο περισσότερο μπορούν και να μην εκτίθενται σε αυτόν ποτέ χωρίς αντηλιακό, με υψηλό δείκτη, το οποίο θα πρέπει να ανανεώνουν συχνά.
Αυτοί είναι:
* Οι έγκυοι και όσες γυναίκες παίρνουν αντισυλληπτικά χάπια γιατί η έκθεση στον ήλιο μπορεί να πυροδοτήσει την εμφάνιση πανάδων.
* Οσοι έχουν λεύκη θα πρέπει να φοράνε πάντα αντηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας ειδικά στις περιοχές που υπάρχει η λεύκη για να μην πάθουν έγκαυμα. Στην περίπτωση της λεύκης ο ίδιος ο οργανισμός καταστρέφει ορισμένα μελανοκύτταρα και δεν παράγεται μελανίνη στα σημεία εκείνα του σώματος οπότε και το δέρμα ασπρίζει.
Οι ειδικοί δεν γνωρίζουν γιατί και πώς ακριβώς προκύπτει, ξέρουν όμως ότι – όπως όλα τα αυτοάνοσα – σχετίζεται με το στρες αλλά και ότι άλλοι παράγοντες θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν τη λεύκη, όπως ένας τραυματισμός ή ένα σοβαρό ηλιακό έγκαυμα.
* Οσοι έχουν επιχείλιο έρπητα. Εμφανίζεται στα χείλη με τη μορφή φυσαλίδων και οφείλεται στον γνωστό ιό του έρπητα. Ο ιός γενικά «κοιμάται» στον οργανισμό και είναι πιο πιθανό να εμφανιστεί όταν οι «φορείς» είναι κουρασμένοι, στεναχωρημένοι, έχουν πυρετό, στρες αλλά και όταν εκτίθενται στην ηλιακή ακτινοβολία.
* Οσοι έχουν αλλεργία στον ήλιο. Η αλλεργία στον ήλιο απασχολεί κυρίως γυναίκες και εκδηλώνεται – λίγες ώρες μετά την έκθεση στον ήλιο – με ερυθρότητα, οίδημα και φυσαλίδες στα σημεία του δέρματος που είναι εκτεθειμένα στον ήλιο, κατά κανόνα στο ντεκολτέ, στους ώμους, στα μπράτσα, στον λαιμό, κάποιες φορές στα πόδια και σπάνια στο πρόσωπο.
*Οσοι είναι πολύ ανοιχτόχρωμοι, συνήθως με ξανθά μαλλιά, μπλε ή πράσινα μάτια και πολύ λευκό δέρμα.
* Οι ηλικιωμένοι, οι άνθρωποι με προβλήματα υγείας και κυρίως τα μωρά και τα παιδιά.
* Οσοι παίρνουν συγκεκριμένα φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν φωτοευαισθησία.
Εκτός από τα φάρμακα κάποια αρώματα και καλλυντικά μπορεί επίσης να μας προκαλέσουν φωτοευαισθησία επειδή περιέχουν συστατικά που κάνουν το δέρμα μας πιο ευαίσθητο στις υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου, ακόμα και μετά από περιορισμένη έκθεση (π.χ. περπατώντας στην πόλη).
Σε τέτοια περίπτωση θα παρατηρήσουμε ότι το δέρμα, στα εκτεθειμένα στον ήλιο σημεία, θα κοκκινίσει, θα πρηστεί, θα εμφανίσει φουσκάλες και θα έχουμε φαγούρα. Τα φάρμακα και τα προϊόντα αυτά κανονικά φέρουν τη σχετική προειδοποίηση στις οδηγίες χρήσης τους.
Συνήθως πρόκειται για τοπικά ρετινοειδή που περιέχονται σε αντιρυτιδικές κρέμες και φάρμακα για τη θεραπεία της ακμής, καλλυντικά με άρωμα, κολόνιες, αντιβιοτικά, διουρητικά, αντιμυκητιασικά, ορισμένα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (σε δόσεις για τη θεραπεία της αρθρίτιδας), κάποια αντιυπερτασικά και αντιαρυθμικά, ορισμένα φάρμακα για διαβητικούς, ψωραλένια (για τη θεραπεία της ψωρίασης), αντιψυχωσικά, φάρμακα κατά του καρκίνου.
Ποιοι πρέπει να αναζητούν τον ήλιο
Ο ήλιος, εκτός από το καλό που κάνει σε κάθε έμβιο οργανισμό απλά και μόνο δίνοντάς του ζωή, έχει βρεθεί ότι είναι επιπλέον καταλυτικός στη σύνθεση της βιταμίνης D, χάρη στην οποία έχουμε γερά δόντια και κόκαλα και όχι μόνο, ενισχύει τόσο τη γυναικεία όσο και την ανδρική γονιμότητα, βελτιώνει τη διάθεση και χαρίζει ευεξία.
Επίσης τον ήλιο πρέπει να αναζητούν και όσοι υποφέρουν από ψωρίαση, ένα αυτοάνοσο δερματικό νόσημα που γίνεται αντιληπτό επειδή στο δέρμα δημιουργούνται κόκκινες πλάκες που καλύπτονται από κάτι που μοιάζει με λέπι.
Αυτό συμβαίνει επειδή τα δερματικά κύτταρα των ανθρώπων με ψωρίαση τείνουν να αποβάλλονται περίπου κάθε εβδομάδα, αντίθετα με το διάστημα των 28 ημερών που χρειάζονται τα επιφανειακά κύτταρα του δέρματος των υπολοίπων ανθρώπων για να ξεκινήσουν να αποβάλλονται ώστε να ανανεωθούν.
Καθώς δεν προλαβαίνουν να αποβληθούν τα κύτταρα, δημιουργούνται οι πλάκες που είναι κόκκινες λόγω της ύπαρξης τοπικής φλεγμονής.
Η έκθεση στον ήλιο βοηθά τους ανθρώπους που πάσχουν από ψωρίαση κατ’ αρχάς επειδή ο ήλιος επιβραδύνει τη διαδικασία της ανανέωσης των κυττάρων και επίσης επειδή έχει μία ήπια αντιφλεγμονώδη δράση.
Ευεργετικός είναι ο ήλιος και στη σμηγματορροϊκή δερματίτιδα, την ξηροδερμία όπως έχουμε συνηθίσει να τη λέμε. Πρόκειται για ένα είδος δερματοπάθειας που εμφανίζεται με ένα λιπαρό λέπι στα μαλλιά, στο πρόσωπο και στο στήθος.
Οι ειδικοί θεωρούν ότι η πάθηση οφείλεται σε έναν μύκητα, τον πιτυρόσπορο, που φαίνεται να παρουσιάζει έξαρση όταν υπάρχει κρύο και υγρασία, ενώ αντίθετα το καλοκαίρι χάρη στη ζέστη και στον ξηρό καιρό βρίσκεται σε ύφεση.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον δρα Αναστάσιο Σπαντιδέα, κλινικό φαρμακολόγο-παθολόγο.
