Κάθε γενιά έχει τον δικό της ηθικό πανικό και για τα παιδιά στην εφηβεία σήμερα, είναι αναμφίβολα τα social media. Ειδικά για τα κορίτσια, τα δεδομένα είναι τουλάχιστον ανησυχητικά: τα προβλήματα ψυχικής υγείας αυξάνονται, το άγχος έχει εκτοξευθεί στα ύψη και σχεδόν καθημερινά κατακλύζονται από εικόνες του «ιδανικού σώματος».
Ωστόσο, νευροεπιστήμονες και ψυχολόγοι που ειδικεύονται στον εφηβικό εγκέφαλο αναφέρουν με σαφήνεια πως ναι, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δικαιολογημένα προκαλούν ανησυχία επειδή ο αναπτυσσόμενος εγκέφαλος ενός εφήβου είναι ακόμα ευάλωτος σε αυτό που του παρουσιάζουν αυτές οι πλατφόρμες. Από την άλλη, τα ευρήματα πως τα social ευθύνονται για τα θέματα ψυχικής υγείας των νέων, δεν είναι επαρκή.
Τι υποστηρίζουν οι ειδικοί
«Αυτή είναι ουσιαστικά η πρώτη ψηφιακή γενιά και δεν έχουμε ακόμη πλήρη εικόνα της επίδρασης των social media σε αυτήν», δήλωσε η Δρ Φράνσις Τζένσεν, νευρολόγος στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια και συγγραφέας του «The Teenage Brain».
«Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι ο εγκέφαλος ωριμάζει από πίσω προς τα εμπρός, μια διαδικασία που ξεκινά από τη βρεφική ηλικία και συνεχίζεται στην ενήλικη ζωή» εξήγησε η ίδια. «Κατά την εφηβεία, υπάρχει μια αναταραχή δραστηριότητας στο μεσαίο τμήμα του εγκεφάλου, η οποία σχετίζεται με τις ανταμοιβές και την κοινωνική ανατροφοδότηση. Οι τομείς που έχουν να κάνουν με την πίεση από τους συνομηλίκους και την παρορμητικότητα είναι πολύ πιο ενεργοί», είπε η Δρ Τζένσεν.
Σύμφωνα με την ίδια: «Τα μηνύματα που λαμβάνει ένα άτομο, «ταξιδεύουν» στον εγκέφαλο μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται μυελίνωση. Η διαδικασία αυτή δεν έχει ολοκληρωθεί μέχρι να κλείσει κανείς τα 20. Αυτό σημαίνει ότι κατά την εφηβεία, τα σήματα δεν φτάνουν στον εγκέφαλο αρκετά γρήγορα έτσι ώστε τα παιδιά να καταφέρουν να ρυθμίσουν τα συναισθήματά τους. Ομοίως, ο προμετωπιαίος φλοιός, ο οποίος είναι υπεύθυνος για εργασίες όπως ο αυτοέλεγχος, εξακολουθεί να ωριμάζει στα εφηβικά χρόνια».
Ο Δρ Μιτς Πρίνσταϊν, επικεφαλής επιστήμονας στην Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία, ανέφερε ότι: «Ο εγκέφαλος των εφήβων μοιάζει με ένα αυτοκίνητο με… υπερευαίσθητο γκάζι και με φρένα σχετικά χαμηλής λειτουργίας. Το κέντρο αναστολής του εγκεφάλου που βάζει «στοπ» σε κάθε ορμή και ένστικτο βρίσκεται και εκείνο σε εφηβικό στάδιο, δηλαδή υπό ανάπτυξη».
Τι γνωρίζουμε από μελέτες
«Ενώ οι ερευνητές γνωρίζουν πολύ περισσότερα για την ανάπτυξη του εγκεφάλου των εφήβων σήμερα απ’ ό,τι πριν από μια δεκαετία, η ύπαρξη μιας αιτιώδους σχέσης μεταξύ μέσων κοινωνικής δικτύωσης και κακής ψυχικής υγείας είναι δύσκολο να οριστεί απόλυτα. Ανασκοπήσεις μελετών σχετικά με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και την ευημερία είναι μέχρι σήμερα ασαφείς ή ασυνεπείς», επισημαίνει ο Δρ Πρίνσταϊν .
«Οι ειδικοί που μελετούν τη σχέση εφήβων με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρατηρούν ότι τα κορίτσια πλήττονται περισσότερο από την τρέχουσα κρίση στην ψυχική υγεία των εφήβων. Οι ορμόνες μπορεί να παίζουν ρόλο σε αυτό, ωστόσο με τρόπους που δεν είναι ακόμα πλήρως κατανοητοί. Όπως και να έχει, η σύνδεση μεταξύ της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της κακής ψυχικής υγείας των κοριτσιών στην εφηβεία δεν έχει αποδειχθεί επιστημονικά», δήλωσε η Δρ Τζένσεν.
Συμπερασματικά
Τόσο η Δρ Τζένσεν όσο και ο Δρ Πρίνσταϊν σημειώνουν ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι εγγενώς καλά ή κακά. Τονίζουν ωστόσο ότι οι αλλαγές που συμβαίνουν στον εγκέφαλο των εφήβων μπορεί να τους κάνουν να ελκύονται ιδιαίτερα από αυτές τις πλατφόρμες και να είναι πιο επιρρεπείς σε πιθανές παγίδες.
«Η διαφορά των σημερινών εφήβων με άλλες γενιές είναι πως βιώνουν τις αλλαγές αυτές του εγκεφάλου σε έναν διαδικτυακό κόσμο που δημιουργεί συνεχώς ευκαιρίες για ανταμοιβή και κοινωνική ανατροφοδότηση. Και αυτός ο συνδυασμός είναι που θα πρέπει να μας προβληματίζει», τόνισαν και οι δύο.
