Γιορτές κι εμείς σκεφτόμαστε συνεχώς πώς γίνεται να παρευρεθούμε σε τόσα τραπέζια και συναθροίσεις και να μην πάρουμε κιλά;
Αυτό είναι πολύ δύσκολο, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς ότι, σύμφωνα με μελέτες σχετικά με τη μεταβολή του βάρους κατά την περίοδο των εορτών, παρατηρείται αύξηση που κυμαίνεται από 0,5 έως και 4,4 κιλά, ενώ στους παχύσαρκους μπορεί να φτάσει και τα 8,8 κιλά.
Διατροφικά, η αλλαγή αποδίδεται στην αυξημένη θερμιδική πρόσληψη, λόγω της υψηλής κατανάλωσης γλυκών, αλλά και στις μεγάλες ποσότητες τροφής που δεν συνηθίζουμε καθημερινά. Φέτος, ωστόσο, αν είμαστε ενημερωμένοι και σωστά προετοιμασμένοι, θα καταφέρουμε να διατηρήσουμε το βάρος μας σε φυσιολογικά επίπεδα. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Τι φταίει και παχαίνουμε; Σίγουρα δεν ευθύνεται για όλα μόνο το πιάτο μας. Οι απαντήσεις βρίσκονται στο DNA μας, το οποίο δημιουργήθηκε πριν από χιλιάδες χρόνια, όταν η καθημερινή επάρκεια τροφής μόνο δεδομένη δεν ήταν.
Η λαιμαργία είναι ένας από τους σημαντικότερους τρόπους με τους οποίους κατάφερε να επιβιώσει ο πρωτόγονος πρόγονός μας. Όταν έβρισκε φαγητό, και κυρίως τροφές θερμιδογόνες, έπρεπε να καταναλώσει μεγάλη ποσότητα για να αποθηκεύσει λίπος και να επιβιώσει.
Έχει αναπτυχθεί, λοιπόν, στον εγκέφαλο του ανθρώπου ένα κέντρο λαιμαργίας που ονομάζεται μεταιχμιακό ή σύστημα ανταμοιβής, το οποίο κάνει το εξής: Όταν δούμε ή μυρίσουμε τροφές που δημιουργούν ευφορία, στον εγκέφαλο πυροδοτείται το αίσθημα της βουλιμίας. Οι τροφές που διεγείρουν τη βουλιμία είναι τα comfort foods, δηλαδή:
- Το άμυλο
- Τα γλυκά
- Οι ξηροί καρποί
- Η μπανάνα, ο ανανάς
- Τα αποξηραμένα φρούτα
- Το αλκοόλ
Οι τροφές αυτές, μάλιστα, προκαλούν το αίσθημα της λαιμαργίας όταν τις δούμε ή τις μυρίσουμε ακόμα κι αν είμαστε χορτάτοι.
Για παράδειγμα, σκεφτείτε ότι τρώμε σε ένα εστιατόριο ένα βράδυ και στο τέλος του δείπνου και ενώ είμαστε ήδη «σκασμένοι» από το φαγητό, όταν έρθει το γλυκό, το λιμπιζόμαστε και τρώμε ξανά. Εκείνη την ώρα, δεν τρώμε για να επιβιώσουμε, αλλά για να πάρουμε ευχαρίστηση.
Το ασυνείδητο είναι ένα μωρό που κουβαλάμε μέσα μας και το οποίο, όταν πιέζεται, για να χαλαρώσει, αναζητά τροφές ή συμπεριφορές που ανεβάζουν τη σεροτονίνη και την ντοπαμίνη, όπως κάνουν τα comfort foods.
Όταν έχουμε κάτι στο στόμα που προκαλεί ευφορία, όπως είναι το τσιγάρο, τα πατατάκια, τα σοκολατάκια, οι ξηροί καρποί ή το αλκοόλ, τότε το ασυνείδητο το βιώνει σαν τον θηλασμό, νιώθει μεγάλη ευχαρίστηση και δεν θέλει να σταματήσει.
Έχετε φάει ποτέ δύο ξηρούς καρπούς από ένα μπολ και μετά να σταματήσετε; Μάλλον όχι. Το ίδιο συμβαίνει και με τα γλυκά, τα πατατάκια, τις πίτσες, τις τυρόπιτες, τα κέικ, τα τσουρέκια κ.λπ. Αλλά το ασυνείδητο, επειδή είναι σαν ένα μωρό, δεν αντιλαμβάνεται ότι αυτή η συμπεριφορά έχει κόστος.
Πρέπει, επομένως, να επιστρατευτεί η λογική και να βάλει μέτρο, για να μη νοσήσει κάποιος από καρκίνο, να μην παχύνει, να μην πάθει διαβήτη, καρδιοπάθεια και όλα όσα αφορούν την παχυσαρκία και την κακή διατροφή. Η βουλιμία που μας κυριεύει κάθε φορά είναι ένδειξη απώλειας ελέγχου από τη λογική και επικράτησης του ασυνείδητου.
Κάντε το τρικ
Φανταστείτε ότι κάποιο βράδυ σε ένα δείπνο έχετε μπροστά σας ένα ορεκτικό και επειδή το λιγουρεύεστε ξεκινάτε να φάτε ένα, αλλά τελικά καταλήγετε να τρώτε τρία ή τέσσερα.
Αν εκείνη τη στιγμή κάποιος σας ρωτούσε «Τι προτιμάτε, το ορεκτικό ή την υγεία σας; Το ορεκτικό ή την εμφάνισή σας;» προφανώς η απάντηση θα ήταν «την υγεία και την εμφάνιση».
Αυτό άλλωστε είναι και το λογικό κομμάτι. Όταν λοιπόν σε ένα γιορτινό κάλεσμα σας πιάσει μια ακατανίκητη επιθυμία να καταναλώσετε ό,τι φαγητό υπάρχει στο τραπέζι, σκεφτείτε πριν ενδώσετε τι είναι αυτό που πραγματικά θέλετε; Το φαγητό ή την καλή υγεία και εμφάνισή σας;
Μπορεί η συγκεκριμένη πρακτική να σας φαίνεται απλοϊκή, με το τρικ αυτό όμως εκείνη τη στιγμή μπαίνει και η λογική στη σχέση σας με το φαγητό και υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να τιθασεύσετε την έμφυτη λαιμαργία σας, τρώγοντας εντέλει μικρότερες ποσότητες.
Τι θα σας βοηθήσει να μην παχύνετε
Αν θέλετε να αποφύγετε την αύξηση βάρους και να σας βρει το νέο έτος με καινούργιους στόχους και όχι προβληματισμένους για τα περιττά κιλά, δείτε παρακάτω μερικές χρήσιμες συμβουλές.
Αν έχετε αποφασίσει ότι θα πιείτε λίγο περισσότερο σε ένα πάρτι, προσπαθήστε να κρατήσετε χαμηλά τις θερμίδες από τα υπόλοιπα comfort foods.
Αποφύγετε τα γλυκά και τους ξηρούς καρπούς.
Μην πηγαίνετε σε ένα δείπνο όντας νηστικοί πολλές ώρες, γιατί είστε πιο ευάλωτοι στα φαγητά και τα ορεκτικά. Καταναλώστε ένα υγιεινό χορταστικό σνακ τρεις ώρες πριν από το δείπνο. Με αυτόν τον τρόπο, στο τραπέζι δεν θα έχετε έντονο το αίσθημα της πείνας και θα διαχειριστείτε καλύτερα τη βουλιμία σας.
Αν φάτε λίγο περισσότερο το βράδυ, το επόμενο πρωί κάντε fasting μέχρι το μεσημέρι και μία ώρα αερόβια άσκηση. Έτσι μειώνεται η πιθανότητα να αποθηκευτεί το περίσσιο λίπος που καταναλώσατε το προηγούμενο βράδυ.
Χρησιμοποιήστε τη λογική σας για να ελέγξετε τη λαιμαργία και το ασυνείδητο θέτοντας τα όρια που εσείς έχετε αποφασίσει.
Προσπαθήστε να μην καταναλώνετε τροφές υψηλές σε λιπαρά.
Αν έχετε έντονη κοινωνική ζωή, προτιμήστε το κρασί από τα υψηλότερα σε αλκοόλη ποτά. Γενικότερα, καλό θα ήταν να γνωρίζετε ότι χρειάζεται προσοχή, αφού μετά το λίπος (όπου 1 γρ. του αποδίδει 9 θερμίδες), το αλκοόλ αποτελεί την πιο πλούσια πηγή σε θερμίδες, δίνοντας 7 ανά γρ.
Και, τέλος, χορέψτε. Ο χορός είναι εξαιρετική άσκηση και ψυχική εκτόνωση!
Δημήτρης Δελλής, ειδικός παθολόγος-διατροφολόγος με εξειδίκευση στα μεταβολικά νοσήματα και τον διαβήτη τύπου 2. Εμπνευστής της Δίαιτας Βασικής Ινσουλίνης και συγγραφέας του ομώνυμου βιβλίου.
