Μόλις ακούσατε ένα συναρπαστικό podcast, διαβάσατε ένα αποκαλυπτικό άρθρο ή παρακολουθήσατε μια εκπαιδευτική συνεδρία και αισθάνεστε ενθουσιασμένοι; Αυτή είναι η στιγμή που μπορεί να πείτε στον εαυτό σας: «Αυτό θα το θυμάμαι για πάντα». Λίγο αργότερα όμως, διαπιστώνετε ότι η μνήμη σας διαφωνεί και δεν μπορείτε να ανακαλέσετε τα περισσότερα από όσα μάθατε.
Αυτό δεν συμβαίνει επειδή απαραίτητα δεν προσέχατε ή επειδή έχετε κακή μνήμη. Συμβαίνει επειδή ο εγκέφαλος κάνει ακριβώς αυτό για το οποίο έχει σχεδιαστεί…
Οι δύο καμπύλες που διαμορφώνουν τον τρόπο που μαθαίνουμε
Οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε την καμπύλη μάθησης, τον ρυθμό με τον οποίο βελτιώνουμε τις δεξιότητές μας και την κατανόησή μας με την πάροδο του χρόνου. Περιμένουμε η μάθηση να είναι δύσκολη στην αρχή και να γίνεται πιο εύκολη σταδιακά με την επανάληψη και την πρακτική.
Ενώ η καμπύλη μάθησης λαμβάνει αρκετή προσοχή, πολύ λίγοι γνωρίζουν την καμπύλη της λήθης. Η καμπύλη της λήθης αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά από τον ψυχολόγο Hermann Ebbinghaus σε μια σειρά από πειράματα που έκανε στον εαυτό του μεταξύ 1880 και 1885. Η εν λόγω καμπύλη δείχνει πόσο γρήγορα χάνουμε νέες πληροφορίες με την πάροδο του χρόνου. Η έρευνά του έδειξε ότι ξεχνάμε περίπου το 50% από όσα μάθαμε μέσα σε μια ώρα, το 75% μέσα σε μια ημέρα και έως και το 90% μέσα σε μια εβδομάδα. Χωρίς ενίσχυση, ακόμη και οι πιο συναρπαστικές ιδέες μπορούν να εξαφανιστούν γρήγορα από τη μνήμη.
Μνήμη: Τι μπορούμε να κάνουμε για να συγκρατούμε περισσότερα;
Ζούμε σε μια εποχή υπερφόρτωσης πληροφοριών, κοιτάζοντας συχνά πολλές οθόνες ταυτόχρονα. Εκτιθέμεθα σε περιεχόμενο συνεχώς, μετακινούμενοι από το ένα θέμα στο επόμενο, χωρίς να δίνουμε στον εαυτό μας χρόνο να αφομοιώσουμε, να σκεφτούμε ή να εφαρμόσουμε όσα μόλις μάθαμε. Αυτή δεν είναι μια αποτελεσματική μέθοδος μάθησης. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος χρειάζεται ουσιαστική εμπλοκή για να διατηρήσει τις πληροφορίες.
Ο Πάολο Φρέιρε, Βραζιλιάνος ακαδημαϊκός θεωρητικός, εξήγησε τη θεωρία της «τραπεζικής μάθησης». Αν οι καθηγητές στέκονται μπροστά στην τάξη και δίνουν πληροφορίες στους μαθητές, ο τελευταίοι πρέπει να έχουν ένα οργανωμένο σύστημα αρχειοθέτησης για να ανακτούν τις σωστές πληροφορίες όταν τις χρειάζονται. Χωρίς αυτό το σύστημα, οι πληροφορίες θα χαθούν.
Τι μπορούμε να κάνουμε λοιπόν για να εξομαλύνουμε την καμπύλη της λήθης και να ενισχύσουμε την ανάκληση;
Καταγράψτε το με δικά σας λόγια
Πείτε με δικά σας λόγια όσα μόλις μάθατε και κάντε το όσο πιο γρήγορα μπορείτε, ιδανικά μέσα σε μία ώρα. Αυτή η άσκηση αναγκάζει τον εγκέφαλο να επεξεργαστεί και να αναδιαμορφώσει το υλικό, αυξάνοντας τις πιθανότητες αυτό να παραμείνει στη μνήμη.
Σκεφτείτε το
Πριν περάσετε στο επόμενο άρθρο ή σε μια επόμενη συνάντηση, κάντε ένα διάλειμμα και ρωτήστε τον εαυτό σας: Τι με ξάφνιασε; Πώς συνδέεται αυτό με όσα ήδη γνωρίζω; Πότε και πώς μπορώ να χρησιμοποιήσω αυτή τη γνώση; Αυτές οι στιγμές αναστοχασμού βοηθούν να δημιουργήσετε ένα ισχυρό δίκτυο συσχετίσεων, το οποίο βελτιώνει την ανάκληση.
Περάστε αμέσως στην πράξη
Ο καλύτερος τρόπος να διατηρήσουμε νέες γνώσεις είναι να τις εφαρμόζουμε. Να δοκιμάζουμε ό,τι ακούσαμε πρακτικά στη δουλειά, να το δείξουμε σε κάποιον κ.λπ. Η εφαρμογή μεταφέρει τη μάθηση από την βραχυπρόθεσμη επίγνωση στην μακροπρόθεσμη κατανόηση. Ακόμα και μια μικρή ενέργεια μετράει.
Αξιοποιήστε την τεχνολογία
Ενώ συχνά κατηγορείται ως περισπασμός, η τεχνολογία μπορεί επίσης να βοηθήσει στην ενίσχυση της μάθησης. Τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης (AI) μπορούν να συνοψίσουν όσα έχουμε μάθει και να μας υπενθυμίσουν να τα επανεξετάσουμε αργότερα, ακριβώς πριν τα ξεχάσουμε. Αυτά τα εργαλεία ενθαρρύνουν την επανάληψη και την ενεργό εμπλοκή, η οποία είναι απαραίτητη για τη μακροπρόθεσμη μνήμη.
Την επόμενη φορά λοιπόν που θα ολοκληρώσετε την ανάγνωση, την ακρόαση ή την παρακολούθηση, δώστε στον εαυτό σας μια στιγμή. Συνοψίστε, αναλύστε, χρησιμοποιήστε τη γνώση, επαναλάβετε. Όλα αυτά, εφόσον βέβαια μιλάμε για κάτι που πραγματικά σας αρέσει και σας ενδιαφέρει.
