Μπορεί να έχεις περάσει το ΚΤΕΟ, να έχεις γεμάτο ρεζερβουάρ και να ξέρεις τον ΚΟΚ απ’ έξω. Αν όμως έχεις άγχος, θυμό, κούραση ή κατάθλιψη τότε αυξάνεται η πιθανότητα ατυχήματος. Η ψυχολογική μας κατάσταση παίζει καθοριστικό ρόλο στη συμπεριφορά μας στον δρόμο. Δεν είναι τυχαίο που οι πιο συχνές αιτίες τροχαίων ατυχημάτων δεν σχετίζονται με τις μηχανικές βλάβες αλλά με τον ανθρώπινο παράγοντα: το στρες, την απόσπαση προσοχής, την παρόρμηση. Όλα αυτά επηρεάζουν την οδήγηση, χωρίς να το καταλαβαίνουμε.
Το φλας που… «σου ανάβει τα λαμπάκια» στην οδήγηση
Ο θυμός είναι από τα πιο επικίνδυνα συναισθήματα για έναν οδηγό. Ένας καυγάς λίγο πριν βγεις από το σπίτι, ένα έντονο τηλεφώνημα, ακόμα και η κίνηση της πόλης μπορεί να πυροδοτήσουν επιθετική οδήγηση: υπερβολική ταχύτητα, απότομα φρεναρίσματα, προσπεράσεις χωρίς σκέψη.
Πριν μπεις στο αμάξι, πάρε μια βαθιά ανάσα. Αν νιώσεις έντονα φορτισμένος, καθυστέρησε την αναχώρηση ή κάνε μια μικρή βόλτα με τα πόδια. Μην αφήσεις τα νεύρα να κρατάνε το τιμόνι.
Όταν η ανασφάλεια πατάει φρένο
Το άγχος μπορεί να οδηγήσει είτε σε υπερβολική προσοχή (που μπλοκάρει τα αντανακλαστικά), είτε σε παραλύσεις της σκέψης, ειδικά σε νέους οδηγούς. Ο φόβος της αποτυχίας, της κριτικής ή του ατυχήματος κάνει τον εγκέφαλο να “σβήνει” κρίσιμες πληροφορίες.
Προετοίμασε τη διαδρομή σου από πριν. Διάλεξε ώρες και δρόμους με λιγότερη κίνηση. Κάνε μικρές διαδρομές μόνος σου για να κερδίζεις αυτοπεποίθηση σταδιακά.
Την μπαταρία του αυτοκινήτου την τσέκαρες – Τη δικιά σου;
Η σωματική και ψυχική εξάντληση μειώνει την προσοχή, επιβραδύνει τα αντανακλαστικά και αυξάνει τις πιθανότητες λάθους.
Αν νυστάζεις, μην οδηγήσεις. Μην βασίζεσαι σε καφέ ή δυνατή μουσική – δεν κρατάνε για πολύ. Κάνε διάλειμμα κάθε 2 ώρες σε μακρινές διαδρομές.
Οδήγηση και κατάθλιψη: Επικίνδυνος συνδυασμός, ιδίως για τους 65+
Η κατάθλιψη δεν εκφράζεται μόνο με λύπη. Πολύ συχνά φέρνει απώλεια συγκέντρωσης, αίσθημα απάθειας, επιβράδυνση στις αντιδράσεις και έλλειψη κινήτρου. Αυτά, πίσω από το τιμόνι, μπορεί να αποδειχθούν κρίσιμα: να μην αντιληφθείς ένα φανάρι που αλλάζει, να καθυστερήσεις να φρενάρεις, να μην αντιδράσεις σε έναν απρόσμενο κίνδυνο.
Επίσης, η κατάθλιψη συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο ατυχημάτων, ειδικά αν ο οδηγός παίρνει φαρμακευτική αγωγή με ηρεμιστικές ή κατασταλτικές ιδιότητες.
Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό JAMA Network Open επιβεβαιώνει ότι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία οδηγοί είναι πιο πιθανό να προκαλέσουν ατύχημα, ενώ η εμφάνιση της κατάθλιψης επιβαρύνει την οδηγική συμπεριφορά.
Ο αυξημένος κίνδυνος ατυχήματος έχει αποδοθεί σε διαφορετικούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των ανεπιθύμητων ενεργειών της φαρμακευτικής αγωγής που λαμβάνουν, σε αίτια που έχουν να κάνουν με την άνοια ή με κάποια μορφή κατάθλιψης. Συγκεκριμένα, οι συμμετέχοντες που είχαν διαγνωστεί με μείζονα καταθλιπτική διαταραχή (MDD) παρουσίασαν αυξημένα ποσοστά απότομου φρεναρίσματος, υπερβολικής ταχύτητας και απότομων στροφών.
Η ερευνητική ομάδα υπογραμμίζει ότι η σύνδεση μεταξύ της κατάθλιψης και των επικίνδυνων οδηγικών συμπεριφορών παρέμεινε ισχυρή ακόμη και μετά τη χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων.
Οι ερευνητές παρατήρησαν επίσης ότι οι συμμετέχοντες με MDD είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να οδηγούν σε μεγαλύτερες αποστάσεις από το σπίτι τους, να επισκέπτονται περισσότερους προορισμούς και να παρουσιάζουν πιο ασταθή οδηγικά μοτίβα, γεγονός που αυξάνει την έκθεση σε πιθανούς κινδύνους.
«Υπάρχει ανάγκη για τακτικό έλεγχο της ψυχικής υγείας και την ανάπτυξη στοχευμένων στρατηγικών για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας. Η ενσωμάτωση της ψυχικής υγείας στην αξιολόγηση της ικανότητας οδήγησης μπορεί να συμβάλει στη μείωση των ατυχημάτων, αλλά και στο δικαίωμα της ανεξαρτησίας κινήσεων των ηλικιωμένων», επισημαίνουν οι συγγραφείς της μελέτης.
