Επιστήμονες από το University of Texas Health Science Center διαπίστωσαν ότι ο ύπνος για κατά μέσο όρο εννέα ώρες κάθε βράδυ μπορεί να επιταχύνει τη γήρανση του εγκεφάλου, οδηγώντας σε προβλήματα μνήμης στη μετέπειτα ζωή. Η μελέτη τους έδειξε συγκρεκριμένα ότι αυτή η ποσότητα ύπνου προσέθετε κατά μέσο όρο 6,5 έτη στην “ηλικία” του εγκεφάλου των συμμετεχόντων.
Σχολιάζοντας τα ευρήματα, οι ερευνητές επισήμαναν ότι η «μεγάλη διάρκεια ύπνου θα μπορούσε να είναι ένας πρώιμος και δυνητικά αναστρέψιμος παράγοντας κινδύνου για την ασθένεια που κλέβει τη μνήμη».
Ώρες ύπνου και άνοια- Αναλυτικά η έρευνα
Η μελέτη παρακολούθησε 1.853 υγιείς ενήλικες, ηλικίας από 27 έως 85 ετών και εξέτασε πώς η διάρκεια του ύπνου τους επηρέαζε τις γνωστικές τους ικανότητες.
Η γνωστική λειτουργία αξιολογούνταν κάθε τέσσερα χρόνια μέσω αξιόπιστων ελέγχων που μετρούσαν τη μνήμη, τη λεκτική, συλλογιστική και οπτικοχωρική αντίληψη και την ταχύτητα αντίδρασης. Παράλληλα, οι συμμετέχοντες συμπλήρωναν κάθε τέσσερα χρόνια ένα ερωτηματολόγιο σχετικά με το πόσες ώρες κοιμούνταν κατά μέσο όρο κάθε βράδυ.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όσοι κοιμούνταν εννέα ή περισσότερες ώρες κάθε βράδυ επί δύο δεκαετίες, είχαν σημαντικά χαμηλότερες επιδόσεις σε όλους τους δείκτες γνωστικής λειτουργίας.
Ιδιαίτερα αρνητικά ήταν τα αποτελέσματα για τα άτομα που παρουσίαζαν συμπτώματα κατάθλιψης και κοιμούνταν πάνω από εννέα ώρες τη νύχτα. Η κατάθλιψη είναι γνωστό ότι προκαλεί αυξημένες ανάγκες ύπνου και οι ειδικοί πιστεύουν ότι ίσως η ίδια η κατάθλιψη, και όχι ο ύπνος, να οδηγεί στη γνωστική επιδείνωση σε αυτές τις περιπτώσεις.
Ωστόσο, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ακόμα και άτομα χωρίς συμπτώματα κατάθλιψης, που κοιμούνταν για πάνω από εννέα ώρες, παρουσίασαν γνωστική εξασθένηση, με δυσκολίες στην ολική γνωστική λειτουργία και στην οπτική αναπαραγωγή.
Ο καθηγητής Γιουνγκ, εξήγησε:
«Οι διαταραχές στη διάρκεια και στα μοτίβα του ύπνου συμβάλλουν σε αυξημένο κίνδυνο γνωστικών ελλειμμάτων και εμφάνισης της νόσου Αλτσχάιμερ».
Αν και οι επιστήμονες δεν είναι απολύτως βέβαιοι γιατί ο υπερβολικός ύπνος αυξάνει τον κίνδυνο άνοιας, μια σουηδική μελέτη από το Karolinska Institutet πρότεινε ότι η εξήγηση ίσως σχετίζεται με την επίδραση στους κιρκάδιους ρυθμούς — τους φυσικούς κύκλους ύπνου και εγρήγορσης που επηρεάζουν πολλές λειτουργίες του σώματος.
Οι ειδικοί υποθέτουν ότι ο ύπνος κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορεί να παρεμποδίζει την ικανότητα του εγκεφάλου να καθαρίζει τα απόβλητα που συσσωρεύονται. Παράλληλα, δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο ότι η ανάγκη για υπερβολικό ύπνο μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα πρώιμης εγκεφαλικής βλάβης από άνοια.
Τα ευρήματα αυτά συμφωνούν με προηγούμενες μελέτες, όπως μια δεκαετή έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Psychiatry Research και έδειξε ότι ο ύπνος για πάνω από οκτώ ώρες τη νύχτα σχετίζεται με κατά 64% αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας.
Μια άλλη, πρωτοποριακή μελέτη που δημοσιεύθηκε πέρυσι, ανέφερε ότι σχεδόν το 50% των περιπτώσεων Αλτσχάιμερ — της πιο κοινής μορφής άνοιας — θα μπορούσαν να προληφθούν αν αντιμετωπίζονταν 14 τροποποιήσιμοι παράγοντες του τρόπου ζωής. Σε αυτούς περιλαμβάνονται η απώλεια ακοής, η υψηλή χοληστερίνη, η απώλεια όρασης, καθώς και η έλλειψη άσκησης. Οι ειδικοί δήλωσαν ότι η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο The Lancet, προσφέρει περισσότερη ελπίδα από ποτέ ότι η άνοια μπορεί να προληφθεί μέσω παρεμβάσεων στον τρόπο ζωής.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) εκτιμά ότι η σωματική αδράνεια προκαλεί περίπου 2 εκατομμύρια θανάτους κάθε χρόνο παγκοσμίως, γεγονός που την κατατάσσει στις δέκα κύριες αιτίες θανάτου και αναπηρίας διεθνώς.
