Η κηπουρική φαίνεται να έχει πολυάριθμα οφέλη για την πρόληψη και αντιμετώπιση της άνοιας. Το 2015, η Νορβηγία έγινε μία από τις πρώτες χώρες που δημιούργησαν ένα εθνικό σχέδιο φροντίδας για την άνοια, περιλαμβάνοντας υπηρεσίες ημερήσιας φροντίδας όπως το «Inn på tunet», που σημαίνει «στην αυλή», δηλαδή αγροκτήματα φροντίδας όπου η επαφή με τη φύση και η εργασία σε κήπους παίζουν κεντρικό ρόλο.
Τώρα, καθώς οι ερευνητές αναγνωρίζουν τα τεράστια γνωστικά οφέλη της εργασίας στη φύση, ολοένα και περισσότερες κοινότητες εντάσσουν την κηπουρική στην υγειονομική περίθαλψη, αντιμετωπίζοντας κάθε είδους ανάγκες υγείας μέσω κοινωνικά συνταγογραφημένων δραστηριοτήτων στη φύση, γνωστών και ως «πράσινες συνταγές».
Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια, έρευνες επιβεβαιώνουν όλο και περισσότερο ότι η φύση και η κηπουρική προσφέρουν σημαντικά γνωστικά οφέλη, ειδικά για άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και όσους αντιμετωπίζουν άνοια.
Η συμμετοχή σε κηπουρικά έργα εμπλέκει πολύπλοκες γνωστικές λειτουργίες, όπως:
- τη μνήμη και τη συγκέντρωση
- την επίλυση προβλημάτων
- παράλληλα μειώνει το στρες και βελτιώνει τη διάθεση.
Μια βασική θεωρία που εξηγεί αυτά τα οφέλη λέει πως, όσο περισσότερο χρησιμοποιούμε το μυαλό μας, τόσο καλύτερα διατηρεί τις λειτουργίες του, διαφορετικά, με την πάροδο του χρόνου, κάποιες περιοχές του εγκεφάλου εξασθενούν. Με αυτό το δεδομένο, δραστηριότητες όπως η κηπουρική βοηθούν να «γυμνάζουμε» τον εγκέφαλο, προστατεύοντάς τον από την γνωστική φθορά.
Πολυάριθμα οφέλη για την υγεία: Ποια είναι τα αισιόδοξα ευρήματα μελετών για την κηπουρική;
Σπουδαίες μελέτες επιβεβαιώνουν τα οφέλη της κηπουρικής. Μια έρευνα στην Αυστραλία βρήκε ότι όσοι ασχολούνται με την κηπουρική καθημερινά έχουν 36% χαμηλότερο κίνδυνο άνοιας σε σχέση με όσους δεν το κάνουν. Επιπλέον, η κηπουρική βελτιώνει την προσοχή, μειώνει το στρες και βοηθά στην καλύτερη φυσική κατάσταση.
Χαμηλότερα επίπεδα άγχους
Ακόμα και η απλή έκθεση στη φύση, όπως το να βλέπουμε δέντρα και φυτά, μπορεί να μειώσει τον πόνο και να ενισχύσει τη συγκέντρωση, σύμφωνα με έρευνες που θέτουν στο επίκεντρό τους τη θεωρία της εξέλιξης που υποστηρίζει πως ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει εξελιχθεί ώστε να ανακάμπτει πιο αποτελεσματικά όταν βρίσκεται σε φυσικά περιβάλλοντα.
Ο Ρότζερ Ούλριχ, παγκόσμιος ειδικός στον σχεδιασμό συστημάτων υγείας και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Chalmers στη Σουηδία, ήταν από τους πρώτους που συνέδεσαν την έκθεση στη φύση με τη μείωση του στρες. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980 και του 1990, πραγματοποίησε μια σειρά πρωτοποριακών μελετών που έδειξαν πως απλώς η θέα σε δέντρα και άλλα φυτά — ακόμη και μέσα από ένα παράθυρο — μπορεί να μειώσει τον πόνο, να ενισχύσει τα θετικά συναισθήματα και να ενδυναμώσει τη συγκέντρωση.
Μικρότερος κίνδυνος εμφάνισης Αλτσχάιμερ, κοινωνική σύνδεση και σωματική άσκηση
Μια αμερικανική μελέτη έδειξε ότι η συχνή συμμετοχή σε γνωστικά διεγερτικές δραστηριότητες μείωνε τον κίνδυνο εμφάνισης νόσου Αλτσχάιμερ. Ενώ μια πιο πρόσφατη μελέτη ηλικιωμένων στην Ιαπωνία βρήκε ότι η συμμετοχή σε ουσιαστικές δραστηριότητες μπορούσε να προστατεύσει από τη μείωση της μνημονικής λειτουργίας. Παράλληλα, άλλες έρευνες έχουν δείξει ότι άτομα που συμμετείχαν σε παρεμβάσεις με γνωστικά διεγερτικές δραστηριότητες, συνήθως σε κοινωνικό περιβάλλον, παρουσίασαν βελτιώσεις στη γνωστική λειτουργία, τη διάθεση, την επικοινωνία και την κοινωνική αλληλεπίδραση.
Επιπλέον, η κηπουρική δεν βοηθά μόνο την υγεία του εγκεφάλου, αλλά προάγει και τη σωματική άσκηση, ενισχύοντας τη μυϊκή δύναμη, την αντοχή και την κινητικότητα. Για τους ανθρώπους με άνοια, η συμμετοχή σε αγροκτήματα φροντίδας όπου ασχολούνται με κηπουρικές εργασίες, βελτιώνει τη διάθεση, την επικοινωνία και την αυτονομία.Όπως αναφέρουν υπεύθυνοι αγροκτημάτων φροντίδας, η κηπουρική δίνει στους ανθρώπους αίσθηση ελέγχου και ικανοποίησης, αφού βλέπουν τα αποτελέσματα της δουλειάς τους.
Καρδιακή υγεία
Τέλος, όπως αναφέρεται σε δύο μελέτες σε ενήλικες στις ΗΠΑ — η μία έδειξε ότι όσοι κηπουρεύουν πάνω από μία ώρα την εβδομάδα έχουν 66% χαμηλότερο κίνδυνο καρδιακής ανακοπής, και η άλλη βρήκε ότι η κηπουρική αποτελεί «ισχυρό και ανεξάρτητο δείκτη θετικής οστικής πυκνότητας». Η κηπουρική μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να αναπτύξουν μεγαλύτερη δεξιοτεχνία στα χέρια, μυϊκή μάζα και αερόβια αντοχή, καθώς και να προάγει την αυξημένη κινητικότητα.
Επομένως, η συμμετοχή σε δραστηριότητες κηπουρικής, η εκμάθηση για τα φυτά και η γενική φροντίδα του κήπου, αποτελούν ισχυρά εργαλεία για την προστασία και βελτίωση της γνωστικής υγείας, ειδικά στην τρίτη ηλικία και σε περιπτώσεις άνοιας.
