Όλοι θυμόμαστε την απόλαυση που μας προσέφεραν τα αγαπημένα φαγητά της παιδικής μας ηλικίας, εκείνα της γιαγιάς και της μαμάς, που τα έχουμε συνδέσει με όμορφες στιγμές και ζεστά συναισθήματα.
Για τους περισσότερους ανθρώπους, το φαγητό δεν είναι μόνο κάτι το αναγκαίο για λόγους επιβίωσης, είναι απόλαυση, ανάμνηση, παρηγοριά. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι πολλές από τις πιο έντονες εμπειρίες στη ζωή μας συνοδεύονται από γεύσεις, αρώματα και πιάτα που μας έκαναν χαρούμενους.
Η απόλαυση δεν έρχεται σε αντίθεση με μια ισορροπημένη διατροφή, την ολοκληρώνει. Κι ενώ η βιταμίνη P (p for pleasure) δεν θα τη βρείτε σε φαρμακείο, μπορείτε πάντα να την προσθέσετε στο πιάτο σας.
Εγκέφαλος: Όλα ξεκινούν από εκεί
Σε έναν κόσμο όπου η διατροφή παρουσιάζεται συχνά ως ένα αυστηρό σύστημα κανόνων και απαγορεύσεων, η έννοια της απόλαυσης στο φαγητό μοιάζει σχεδόν ανατρεπτική. Κι όμως, η επιστήμη έρχεται να μας υπενθυμίσει ότι το φαγητό μπορεί αλλά και πρέπει να είναι πηγή χαράς.
Όταν τρώμε κάτι που μας αρέσει, ο εγκέφαλός μας ανταποκρίνεται απελευθερώνοντας ντοπαμίνη, τη λεγόμενη «ορμόνης της ευχαρίστησης». Αυτή ενεργοποιεί τα κυκλώματα ανταμοιβής και μας κάνει να αισθανόμαστε πιο χαρούμενοι, πιο ήρεμοι και πιο συγκεντρωμένοι.
Η απόλαυση από το φαγητό δεν είναι μόνο ψυχολογική αλλά και φυσιολογική. Μάλιστα, όταν απολαμβάνουμε ένα γεύμα:
- Χωνεύουμε και μεταβολίζουμε πιο αποτελεσματικά τα θρεπτικά συστατικά του.
- Το σώμα μας περνά σε κατάσταση «ξεκούρασης και πέψης» (rest and digest), κάτι που βοηθά στη λειτουργία του πεπτικού και του εντερικού συστήματος.
- Αυξάνεται η διατροφική ικανοποίηση, κάτι που μειώνει την ανάγκη για υπερκατανάλωση.
Όπως δείχνει και πρόσφατη ανασκόπηση 119 μελετών, πάνω από τις μισές βρήκαν θετική συσχέτιση μεταξύ της απόλαυσης στο φαγητό και της καλύτερης διατροφικής ποιότητας.
Βλέπουμε το φαγητό ως σύμμαχό μας
Πολλές φορές οι διατροφικοί περιορισμοί ή ενοχές γύρω από το φαγητό, κάνουν την έννοια της απόλαυσης να μοιάζει «επικίνδυνη». Όμως, σύμφωνα με τους ειδικούς το να μάθουμε να απολαμβάνουμε το φαγητό χωρίς ενοχές αποτελεί βήμα προς τη θεραπεία μιας διαταραγμένης σχέσης με το φαγητό.
Η αποδοχή όλων των τροφών – χωρίς ετικέτες του τύπου «καλό» ή «κακό» – είναι κεντρικό στοιχείο στην ενστικτώδη διατροφή (intuitive eating). Όταν υπάρχει ελευθερία και επιτρεπτικότητα, το σώμα αρχίζει να εμπιστεύεται ότι θα λάβει αυτό που χρειάζεται. Και σταδιακά, το φαγητό παύει να είναι φόβος ή εμμονή και μετατρέπεται ξανά σε κάτι φυσικό, χαρούμενο, ανθρώπινο.
Επίσης, το φαγητό δεν μας θρέφει μόνο βιολογικά αλλά και συναισθηματικά. Η απόλαυση του φαγητού ενισχύει την κοινωνική σύνδεση, την αίσθηση του ανήκειν και την πολιτισμική ταυτότητα. Όταν περιορίζουμε ή αποκλείουμε παραδοσιακά ή «παρηγορητικά» φαγητά, ενδέχεται να αποκόπτουμε και ένα κομμάτι του εαυτού μας, των ριζών και των αναμνήσεών μας.
Απόλαυση Vs συναισθηματικό φαγητό: Ποια η διαφορά;
Το συναισθηματικό φαγητό συχνά γίνεται ασυνείδητα, όταν προσπαθούμε να καταπνίξουμε συναισθήματα όπως άγχος, μοναξιά ή θυμό. Συχνά δεν υπάρχει απόλαυση, μόνο παρόρμηση και ενοχές μετά.
Αντίθετα, το να τρωμε για την απόλαυση είναι μια συνειδητή επιλογή: να γευτούμε, να συνδεθούμε με αυτό που τρώμε και να πούμε: «Αυτό μου αρέσει και αξίζω να το απολαύσω».
Αναρωτηθείτε:«Πώς νιώθω αφού φάω; Αν η απάντηση είναι «ικανοποιημένη, χαλαρή, πλήρης», τότε μάλλον λάβατε μια γερή δόση βιταμίνης P.
Πώς να βάλετε περισσότερη απόλαυση στο πιάτο σας;
- Προσθέστε μυρωδικά ή καρυκεύματα που σας αρέσουν.
- Ακούστε το σώμα σας; Γιατί έχει όρεξη;
- Φτιάξτε ένα φαγητό από την παιδική σας ηλικία και απόλαύστε το με ησυχία.
- Φάτε χωρίς περισπασμούς (κινητά, τηλεόραση), έστω και για 5 λεπτά.
