Οι διακρίσεις εις βάρος των γυναικών στους χώρους εργασίας εξακολουθούν να μειώνονται και η υστέρησή τους έναντι των ανδρών σε θέματα μισθολογικά και ιεραρχικής ανέλιξης περιορίζεται. Αλλά ο ρυθμός με τον οποίο προχωρεί ο αγώνας για την ισότητα κρίνεται απολύτως ανεπαρκής. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Έκθεση Διακρίσεων των Φύλων 2025, που έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF), το 68,8% του αρχικού «χάσματος» μεταξύ ανδρών και γυναικών στον κόσμο της εξηρτημένης εργασίας έχει καλυφθεί. Και ο ρυθμός προόδου των 0,3 μονάδων ετησίως είναι ο υψηλότερος που καταγράφεται μετά την πανδημία Covid-19.
Και όμως! Με το ρυθμό αυτό οι διακρίσεις εις βάρος των γυναικών στους εργασιακούς χώρους και εν γένει στην κοινωνία θα χρειαστεί να περάσουν ακόμα 123 χρόνια για να καλυφθεί. Οι γυναίκες εργαζόμενες θα χρειαστεί να περιμένουν δηλαδή έως το Σωτήριον Έτος 2148 για να εξισωθούν με τους άνδρες σε θέματα «οικονομικής συμμετοχής, εκπαίδευσης, υγείας και πολιτικής εξουσίας σε παγκόσμιο επίπεδο», σύμφωνα με την έρευνα του Φόρουμ του Νταβός που έβαλε στο μικροσκόπιο 148 χώρες του πλανήτη.
Σκαμπανεβάσματα
Η υστέρηση είναι κραυγαλέα και φαίνεται και μόνο από το γεγονός ότι οι γυναίκες, ενώ αντιπροσωπεύουν το 41,2% του ενεργού πληθυσμού στον πλανήτη, κατέχουν μόνο το 28,8% των διευθυντικών θέσεων στις ανά τον κόσμο επιχειρήσεις. Πρόοδος έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια, αλλά όχι γραμμική. Διότι ενώ το 2015 το ποσοστό των γυναικών στις θέσεις ευθύνης ήταν 26,2%, το 2022 είχε εκτιναχθεί στο 34,8% για να υποχωρήσει την τελευταία τριετία στο 28,8%.
Η Ισλανδία παραμένει επί δεκαέξι συναπτά έτη η χώρα όπου οι γυναίκες απολαμβάνουν το μεγαλύτερο ποσοστό ισοτιμίας έναντι των ανδρών (92,6%). Είναι εξάλλου η μοναδική χώρα στον πλανήτη που το ποσοστό της ισότητας των φύλων ξεπερνά το 90%. Ακολουθούν η Φινλανδία (87,9%), η Νορβηγία (86,3%), η Βρετανία (83,8%) και η Νέα Ζηλανδία (82,7%).
Οκτώ από τις 10 πρώτες χώρες της κατάταξης είναι ευρωπαϊκές. Η Ελλάδα δυστυχώς βρίσκεται στη μέση της λίστας, 77η στις 148 χώρες. Ξεπερνά σαφώς την Τουρκία η οποία βρίσκεται στην 135η θέση, αλλά την ξεπερνούν η Αιθιοπία, το Βιετνάμ και η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, καθώς η χώρα μας διολίσθησε 4 θέσεις συγκριτικά με την περυσινή κατάταξη.
Ακόμα και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα βρίσκονται στην 69η θέση. Και ακόμα υψηλότερα η Μποτσουάνα, η Αρμενία, η Μαδαγασκάρη, η Ζιμπάμπουε και το Μπουρούντι (στην 44η θέση, μία πιο κάτω από την Ολλανδία). Η Αλβανία καμαρώνει στην 36η θέση, μία χαμηλότερα από τη Γαλλία (35η).
Ανεκμετάλλευτο δυναμικό
Για τη γενική διευθύντρια του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ Σαάντια Ζαχίντι, η ισότητα των φύλων δεν συνιστά μόνο ένα ηθικό ζήτημα, αλλά και ένα μοχλό για την ανάπτυξη της οικονομίας μιας χώρας. «Οι οικονομίες που κάνουν βήματα προς την κατεύθυνση της ισότητας βάζουν τα θεμέλια για μια ανάπτυξη πιο βιώσιμη και πιο ανθεκτική», σημειώνει.
Τα δεδομένα, εξάλλου, επιβεβαιώνουν τη Σαάντια Ζαχίντι. «Οι χώρες που επενδύουν στην ισότητα ανδρών-γυναικών πετυχαίνουν συνήθως καλύτερες οικονομικές επιδόσεις, είναι πιο καινοτόμες και επιπλέον περισσότερο ανθεκτικές απέναντι στα σοκ», σημειώνει η επικεφαλής του WEF.
«Παρά ταύτα, τα προσκόμματα για την επίτευξη της αντικειμενικά επωφελούς για την οικονομία εξίσωσης θέσεων, ρόλων και έργου μεταξύ ανδρών και γυναικών είναι πολυάριθμα. Οι γυναίκες είναι κατά 55% πιο πιθανό συγκριτικά με τους άνδρες να διακόψουν την επαγγελματική τους καριέρα, συχνά για οικογενειακούς λόγους», γράφει η Αλίξ Λαβού στον «Figaro». Η ρεπόρτερ προσθέτει ότι οι γυναίκες αλλάζουν πιο συχνά επαγγελματικό κλάδο απασχόλησης κατά τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου, κάτι που φρενάρει την ιεραρχική τους ανέλιξη.
«Είναι χαρακτηριστικό ότι οι γυναίκες, παρότι είναι πιο πολυάριθμες συγκριτικά με τους άνδρες στην ανώτερη εκπαίδευση, ακόμα και οι κατέχουσες τα περισσότερα επαγγελματικά προσόντα και διπλώματα, δυσκολεύονται να καταλάβουν υψηλής ευθύνης διοικητικά αξιώματα», υπογραμμίζει η Αλίξ Λαβού.
Γεωγραφικές ανισότητες
Από γεωγραφικής απόψεως η Βόρεια Αμερική είναι η περιοχή του πλανήτη όπου οι γυναίκες πετυχαίνουν το υψηλότερο «ποσοστό ισότητας» με τους άνδρες (75,8%). Αυτό χάρη στο γεγονός ότι πετυχαίνουν ευκολότερα τις οικονομικές και πολιτικές επιδιώξεις τους. Ακολουθούν η Ευρώπη με ποσοστό 75,1%, η Λατινική Αμερική και η Καραϊβική (74,5%), η οποία μάλιστα σημειώνει τη μεγαλύτερη πρόοδο σε ό,τι αφορά το κλείσιμο της ψαλίδας από το 2006 (+8,6 ποσοστιαίες μονάδες).
Στην Κεντρική Ασία το αντίστοιχο ποσοστό είναι 69,8%, ενώ στην Ανατολική Ασία και τον Ειρηνικό είναι 69,4% χάρη στις πολύ καλές επιδόσεις της Αρμενίας, της Γεωργίας και της Νέας Ζηλανδίας. Η υποσαχάρια Αφρική ακολουθεί με 68%, παρά τη μεγάλη πρόοδο που έχει πετύχει τα τελευταία χρόνια κυρίως στη συμμετοχή των γυναικών στις κυβερνήσεις ως κάτοχοι υπουργικών χαρτοφυλακίων (40,2%) και χάρη στη συμμετοχή τους στα Κοινοβούλια, όπου το 37,7% είναι γυναίκες.
Η περιοχή Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής με ποσοστό 61,7% είναι εκείνη με τις μεγαλύτερες ανισότητες ανδρών και γυναικών, παρά τη σημαντική πρόοδο που πέτυχαν οι γυναίκες σε ό,τι αφορά κυρίως την πολιτική τους εκπροσώπηση, που αυξήθηκε κατά 8,3% από το 2006.
«Δεν είναι μόνο οι πλούσιες χώρες που μπορούν να σημειώσουν πρόοδο σε ό,τι αφορά την ισότητα των φύλων», σημειώνουν οι συντάκτες της έκθεσης του Φόρουμ, οι οποίοι αναφέρουν την Αιθιοπία, το Μπανγκλαντές, το Μεξικό ή ακόμα και τη Σαουδική Αραβία μεταξύ των χωρών που καταγράφουν ταχείς ρυθμούς προόδου των γυναικών στην κατηγορία που ανήκει η καθεμιά ανάλογα με το εθνικό της εισόδημα.
Επαγγελματικές και κλαδικές ανισότητες
Η έκθεση του Φόρουμ κρούει το καμπανάκι του κινδύνου για τον «φυλετικό κατακερματισμό» σε ορισμένους επαγγελματικούς τομείς. Έτσι, οι γυναίκες υπερεκπροσωπούνται σε ορισμένους κλάδους όπως είναι η υγεία (58,5%) και η εκπαίδευση (52,9%), «τομείς κρίσιμοι αλλά συχνά λιγότερο κερδοφόροι και με περιορισμένες προοπτικές οικονομικής ανέλιξης» (δεν μιλά βέβαια για τις γιατρίνες).
Αντίθετα οι γυναίκες εξακολουθούν υποεκπροσωπούνται σε στρατηγικούς τομείς (τεχνολογία, ενέργεια ή υποδομές), στους οποίους μάλιστα οι αμοιβές είναι κατά κανόνα υψηλότερες.
Ένα επιπλέον καμπανάκι που χτυπούν οι ερευνητές του WEF έχει να κάνει με τις επαγγελματικές θέσεις που καταλαμβάνουν γυναίκες και οι οποίες είναι πιο πιθανό να αυτοματοποιηθούν από την Τεχνητή Νοημοσύνη. «Γεγονός που καθιστά τις γυναίκες πιο εκτεθειμένες σε μελλοντικές κοινωνικές αναταράξεις.
Ανυπομονησίες
«Ο περιορισμός της συμμετοχής των γυναικών, ιδίως σε αναδυόμενους τομείς, θέτει σε κίνδυνο την οικονομική ανάπτυξη», προειδοποιούν οι συντάκτες της έκθεσης, που απευθύνουν έκκληση στις εθνικές κυβερνήσεις για μια «ταχεία κινητοποίηση ώστε να γεφυρωθούν οι ανισότητες την ώρα που οι γεωπολιτικές εντάσεις και οι τεχνολογικοί μετασχηματισμοί επανασχεδιάζουν τις αγορές εργασίας».
Με τους σημερινούς ρυθμούς προόδου θα χρειαστεί να περάσουν 135 χρόνια για να καλυφθεί το οικονομικό χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών και 162 χρόνια για να αποκτήσουν οι γυναίκες ισότιμη πολιτική εκπροσώπηση. «Η ισότητα των φύλων δεν μπορεί να περιμένει άλλο. Οι κυβερνήσεις και οι επιχειρήσεις πρέπει να υιοθετήσουν την ιδέα της ισότητας και να την εντάξουν στις αναπτυξιακές τους στρατηγικές. Διαφορετικά θα συνεχίσει να αποτελεί μια υπόσχεση άπιαστη και μακρινή», τονίζεται στην εφετινή έκθεση του Φόρουμ του Νταβός.
*Από τον Αλέξανδρο Καψύλη
Πηγή: ΟΤ
