Κατά μήκος της ανατολικής ακτής του Χάντσον Μπέι στον βορειοανατολικό Καναδά, κοντά σε μια κοινότητα των ιθαγενών Ινουίτ, απλώνεται μια ζώνη ηφαιστειακών πετρωμάτων με γκριζοπράσινους τόνους και ροζ και μαύρα στίγματα. Είναι τα αρχαιότερα γνωστά πετρώματα του πλανήτη, επιβεβαιώνει νέα ανάλυση.
Δύο διαφορετικές μέθοδοι χρονολόγησης συμφωνούν ότι οι βράχοι του «Νουβουακίτουκ» στο βόρειο Κεμπέκ σχηματίστηκαν πριν από 4.16 δισεκατομμύρια χρόνια, όταν η Γη διένυε τον «Αδαίο Αιώνα». Η γεωλογική περίοδος πήρε το όνομά της από τον Άδη της αρχαιοελληνικής μυθολογίας λόγω του αφιλόξενου, καυτού χαρακτήρα της.
Τα πετρώματα, τα αρχαιότερα γνωστά θραύσματα του φλοιού, του εξωτερικού στρώματος του πλανήτη, είναι κυρίως μεταμορφωσιγενή βασαλτικά πετρώματα, δηλαδή ηφαιστειογενή υλικά που άλλαξαν λόγω της θερμότητας και της πίεσης στην πορεία του χρόνου.
Η νέα μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό Science εξετάζει δείγματα πετρωμάτων που ονομάζονται διεισδυτικά κοιτάσματα και σχηματίστηκαν από μάγμα που διαπότισε αρχαία πετρώματα και στερεοποιήθηκε στο εσωτερικό τους.
Εξετάστηκαν με δύο μεθόδους χρονολόγησης που εξετάζουν τη ραδιενεργό διάσπαση δύο ισοτόπων του στοιχείου σαμάριου. Και οι δύο έσωσαν το ίδιο αποτέλεσμα: πρόκειται για το μοναδικό μέχρι σήμερα υλικό που χρονολογούνται στον Αδαίο Αιώνα.
Μελλοντικές χημικές αναλύσεις σε αυτά τα πετρώματα θα μπορούσαν να προσφέρουν νέες πληροφορίες για τη βρεφική περίοδο της Γης, τυλιγμένη στο μυστήριο λόγω της απουσίας σωζώμενων υλικών.
«Δεδομένου ότι πρόκειται για τα μόνα πετρώματα από τον Αδαίο Αιώνα, θα ανοίξουν ένα παράθυρο στην πρώτη περίοδο του πλανήτη προκειμένου να κατανοήσουμε πώς σχηματίστηκε ο φλοιός και ποιες ήταν οι γεωδυναμικές διαδικασίες» δήλωσε ο Τζόναθαν Ο’Νιλ του Πανεπιστημίου της Οτάβα, επικεφαλής της μελέτης.
Δεδομένου ότι τα πετρώματα ενδέχεται να αντέδρασαν με το βρόχινο νερό, το οποίο προήλθε από την εξάτμιση θαλασσινού νερού, η μελέτη τους θα μπορούσαν να προσφέρουν νέα στοιχεία για τη σύσταση και τη θερμοκρασία των πρώτων ωκεανών.
Μέχρι σήμερα, το ρεκόρ των αρχαιότερων πετρωμάτων ανήκε σε δείγματα από τα Βορειοδυτικά Εδάφη του Καναδά που χρονολογούνται στα 4,03 δισ. χρόνια.
Αν και τα δείγματα του Νουβουακίτουκ παίρνουν τώρα τον τίτλο, το ρεκόρ των αρχαιότερων υλικών στη Γη ανήκει σε μικροσκοπικούς, άφθαρτους κρυστάλλους ζιρκονίου από τη δυτική Αυστραλία, ηλικίας 4,4 δισ. ετών.
Ο Αδαίος Αιώνας διήρκεσε από τα 4,5 δισ. έως τα 4,03 δισ. χρόνια πριν. Στις αρχές αυτής της περιόδου, ένα αντικείμενο στο μέγεθος του Άρη προσέκρουσε στη Γη και εκτόξευσε στο Διάστημα το υλικό από το οποίο θα σχηματιζόταν τελικά η Σελήνη.
«Η Γη σίγουρα δεν ήταν μια γιγάντια σφαίρα λάβας σε όλη τη διάρκεια του Αδαίου Αιώνα, όπως θα υπέθετε κανείς από το όνομά του. Πριν από περίπου 4,4 δισ. χρόνια, η Γη διέθετε ήδη έναν βραχώδη φλοιό, πιθανότατα βασαλτικής προέλευσης, ο οποίος καλυπτόταν από ρηχούς, ζεστούς ωκεανούς. Ατμόσφαιρα υπήρχε, ήταν όμως διαφορετική από τη σημερινή» είπε ο Ο’Νιλ.
Προηγούμενες μελέτες είχαν εξετάσει πετρώματα μέσα στα οποία βρέθηκαν τα διεισδυτικά κοιτάσματα και έδιναν αντικρουόμενες ηλικίες, από 3,3 έως 4,3 δισ. χρόνια. Σύμφωνα με τον Ο΄Νιλ, οι μέθοδοι που έδωσαν μικρότερες ηλικίες μπορεί να επηρεάστηκαν από μεταβολές της θερμοκρασίες μετά τον σχηματισμό των βράχων.
Η νέα μελέτη, στην οποία δύο διαφορετικές μέθοδοι βρίσκονται σε συμφωνία, προσφέρει την ελάχιστη ηλικία των βράχων που περιείχαν τα διεισδυτικά κοιτάσματα.
«Δεδομένου ότι τα ηφαιστειακά πετρώματα πρέπει να είναι αρχαιότερα [από τα διεισδυτικά κοιτάσματα, η καλύτερη εκτίμηση θα ήταν 4,3 δισεκατομμύρια χρόνια, όπως υποστήριζε η μελέτη του 2008» σχολίασε ο Ο’Νιλ.
