Μέχρι πρότινος, η παχυσαρκία θεωρούνταν κυρίως αποτέλεσμα της διατροφής και της σωματικής δραστηριότητας. Ωστόσο, νέα επιστημονική ανασκόπηση φέρνει στο φως έναν πολύ πιο σύνθετο και «συνεργατικό» μηχανισμό: το γονιδίωμα και το μικροβίωμα του εντέρου δρουν από κοινού, επηρεάζοντας καθοριστικά το μεταβολισμό και τον κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε επιστημονική επιθεώρηση Endocrine Reviews, αναλύει δεδομένα από δεκάδες έρευνες που εξετάζουν τη διασύνδεση μεταξύ εντερικών μικροβίων, γενετικών παραλλαγών και μεταβολικών δεικτών.
Η ερευνητική ομάδα παρατήρησε ότι ορισμένα γονίδια επηρεάζουν τη σύσταση του μικροβιώματος, δηλαδή ποιους τύπους βακτηρίων φιλοξενεί το έντερό μας. Αντίστροφα, η κατάσταση του μικροβιώματος μπορεί να ενισχύσει ή να εξουδετερώσει γονιδιακές «τάσεις» για αποθήκευση λίπους ή φλεγμονή. Μάλιστα, φάνηκε ότι η φλεγμονή που προκαλείται από ανισορροπία του μικροβιώματος (δυσβίωση) μπορεί να διαταράξει τον μεταβολισμό και να οδηγήσει σε αύξηση του σωματικού βάρους, ακόμη και με μέτρια πρόσληψη θερμίδων.
Πώς λειτουργεί αυτός ο μηχανισμός;
Ο ανθρώπινος οργανισμός λειτουργεί σαν ένα πολύπλοκο οικοσύστημα. Το γονιδίωμα είναι ο «σχεδιαστής«, αλλά το μικροβίωμα είναι ο «εκτελεστής», που μπορεί να ενισχύσει ή να αλλάξει τις οδηγίες. Τα βακτήρια του εντέρου επηρεάζουν:
- Την απορρόφηση θερμίδων από τις τροφές
- Την παραγωγή λιπαρών οξέων βραχείας αλυσίδας (SCFA) που σχετίζονται με το μεταβολισμό
- Την έκκριση ορμονών πείνας και κορεσμού (π.χ. λεπτίνη, γκρελίνη)
- Την εντερική φλεγμονή, που επηρεάζει την αποθήκευση λίπους
Η ιδέα ότι η «γενετική μας μοίρα» είναι αμετάβλητη αρχίζει να ξεθωριάζει. Το μικροβίωμα αποτελεί ένα σημείο παρέμβασης: μπορούμε να το επηρεάσουμε μέσω της διατροφής και του τρόπου ζωής, μειώνοντας έτσι τον μεταβολικό κίνδυνο, ακόμα και αν έχουμε γονιδιακή προδιάθεση για παχυσαρκία.
Υγιές μικροβίωμα, μειωμένος κίνδυνος παχυσαρκίας
Πρακτικά tips για να διατηρήσουμε την ισορροπία στο έντερο:
Φυτικές ίνες
Τρόφιμα: όσπρια, βρόμη, μπανάνες, κρεμμύδι, σκόρδο, πράσο.
Οι φυτικές ίνες είναι η κύρια «τροφή» των ευεργετικών βακτηρίων.
Προβιοτικά
Τρόφιμα: γιαούρτι, κεφίρ, ξινολάχανο, τουρσί.
Εμπλουτίζουν το έντερο με «φιλικά» βακτήρια.
Διαχείριση άγχους
Το στρες επηρεάζει άμεσα τη χλωρίδα του εντέρου μέσω του άξονα εντέρου-εγκεφάλου.
Χρήσιμες στρατηγικές: διαλογισμός, ήπια άσκηση, επαρκής ύπνος.
Προσοχή στην υπερκατανάλωση ζάχαρης και επεξεργασμένων τροφίμων
Τα βακτήρια που «ευδοκιμούν» με junk food συνδέονται με αύξηση λίπους.
