Πόσες φορές έχεις ξεκινήσει ένα πλάνο υγιεινής διατροφής, μια συνδρομή στο γυμναστήριο ή έναν αποταμιευτικό στόχο, μόνο για να τα εγκαταλείψεις λίγες εβδομάδες αργότερα; Η απάντηση στο αν θα πετύχουν οι στόχοι μας δεν βρίσκεται απαραίτητα στην πειθαρχία ή στη δύναμη της θέλησης. Η πραγματική διαφορά την κάνει η απόλαυση.
Σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Psychological Science, οι άνθρωποι που παραμένουν συνεπείς στους στόχους τους είναι αυτοί που απολαμβάνουν τη διαδικασία. Όχι εκείνοι που απλώς θεωρούν τον στόχο σημαντικό ή ωφέλιμο, αλλά όσοι βρίσκουν ευχαρίστηση την ώρα που τον κυνηγούν.
Η έρευνα παρακολούθησε 2.000 άτομα για έναν ολόκληρο χρόνο, καταγράφοντας πόσο απολάμβαναν την πορεία προς τον στόχο τους και πόσο σημαντικός θεωρούσαν ότι ήταν. Οι περισσότεροι έδιναν μεγαλύτερη βαρύτητα στη σημασία, όχι στην ευχαρίστηση.
Κι όμως, εκείνοι που τελικά πέτυχαν, από την αρχή απολάμβαναν περισσότερο τη διαδικασία. Είτε επρόκειτο για περπάτημα, άσκηση, οικονομική διαχείριση ή διατροφή, η απόλαυση ήταν ο πιο ισχυρός προγνωστικός παράγοντας επιτυχίας.
Παράδειγμα: Δύο άνθρωποι, κοινοί στόχοι
Σκέψου δύο άτομα που ξεκινούν να τρέχουν. Ο πρώτος το κάνει για τα μακροπρόθεσμα οφέλη της υγείας. Ο δεύτερος το απολαμβάνει επειδή τον χαλαρώνει και του δίνει ενέργεια.
Ποιος θα συνεχίσει; Όπως δείχνει η έρευνα, αυτός που βρίσκει νόημα στο ίδιο το τρέξιμο, όχι απλώς στο αποτέλεσμα.
Όταν η απόλαυση… «παράγει» συνέπεια
Οι ερευνητές πήγαν την ανάλυση ακόμη παραπέρα: μελέτησαν ανθρώπους που ήθελαν να περπατούν περισσότερο και παρακολούθησαν τα βήματά τους καθημερινά. Όσοι ένιωθαν ότι απολάμβαναν το περπάτημα, έκαναν περισσότερα βήματα από εκείνους που το έβλεπαν μόνο ως υποχρέωση.
Σε ένα πείραμα με 763 άτομα και εφαρμογή διατροφής, όσοι την αντιλαμβάνονταν σαν παιχνίδι ανακάλυψης (όχι ως εργαλείο πληροφόρησης) τη χρησιμοποίησαν 26% περισσότερο μέσα στο πρώτο 24ωρο. Το συμπέρασμα; Όταν η διαδικασία είναι ευχάριστη, η προσπάθεια γίνεται σχεδόν αυτονόητη.
Ο εγκέφαλος δεν αγαπά την καθυστέρηση ανταμοιβής
Οι στόχοι που βασίζονται αποκλειστικά στη «μελλοντική ανταμοιβή» (όπως υγεία ή επιτυχία) έχουν ένα μεγάλο μειονέκτημα: μας φαίνονται όλο και πιο μακρινοί. Ο εγκέφαλός μας δίνει μεγαλύτερη αξία στις άμεσες ανταμοιβές.
Γι’ αυτό και η εσωτερική απόλαυση —το να περνάς καλά με αυτό που κάνεις— είναι τόσο καθοριστική. Μας κρατάει «ζεστούς» σε βάθος χρόνου.
Η παγίδα: Δεν ξέρουμε τι μας παρακινεί στ’ αλήθεια
Σε μια πρόσθετη φάση της έρευνας, οι συμμετέχοντες ρωτήθηκαν τι πιστεύουν ότι οδηγεί πιο εύκολα στην επιτυχία: η απόλαυση ή η σημασία ενός στόχου. Οι περισσότεροι απάντησαν… λάθος: τη σημασία.
Αυτή η παρανόηση οδηγεί συχνά σε μη ρεαλιστικές επιλογές: επιλέγουμε το πιο «σωστό» πλάνο διατροφής, όχι αυτό που μπορούμε να ακολουθήσουμε. Ή την πιο «αποτελεσματική» άσκηση, όχι αυτή που μας κάνει να νιώθουμε καλά.
