Κάθε καλοκαίρι, καθώς πλησιάζουν οι διακοπές, η αντίστροφη μέτρηση ξεκινά για τους περισσότερους από εμάς. Ύστερα από μήνες έντονου ρυθμού, άγχους και απαιτήσεων, η ιδέα της χαλάρωσης μοιάζει ιδανική. Κι όμως, δεν είναι σπάνιο φαινόμενο το να ξεκινά κανείς τις διακοπές του… με πονοκέφαλο, κόπωση ή ακόμα και κρυολόγημα.
Αυτό το παράδοξο έχει πλέον όνομα: leisure sickness, ή αλλιώς «ασθένεια της αναψυχής». Ο όρος καθιερώθηκε το 2002 από Ολλανδούς ψυχολόγους για να περιγράψει την ξαφνική εκδήλωση σωματικών συμπτωμάτων, όπως κόπωση, πονοκέφαλοι ή ιώσεις, μόλις αρχίζει να υποχωρεί το στρες της καθημερινότητας.
Σε πρόσφατη μελέτη που διεξήχθη στη Γερμανία από την καθηγήτρια διαχείρισης υγείας Στέφανι Αντρέ σε δείγμα 2.004 ενηλίκων, το 71,9% δήλωσε ότι βιώνει κόπωση, πονοκεφάλους ή άλλες ενοχλήσεις κατά τη διάρκεια των διακοπών. Οι επιστήμονες υπογραμμίζουν ότι πρόκειται για αυξανόμενο και σύγχρονο φαινόμενο, άμεσα συνδεδεμένο με το υψηλό άγχος της καθημερινής ζωής.
Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα
Το σύνδρομο εμφανίζεται κυρίως τη δεύτερη ή τρίτη ημέρα των διακοπών και διαρκεί μερικές ημέρες. Τα βασικά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Λοιμώξεις του αναπνευστικού (π.χ. βήχας, συνάχι)
- Πονοκέφαλο, ζαλάδες ή ακόμα και προβλήματα ακοής
- Γαστρεντερικές διαταραχές και επίμονη κόπωση
- Διαταραχές ύπνου ή αϋπνία
Οι αιτίες συχνά εντοπίζονται στην υπερφόρτωση υποχρεώσεων πριν την αναχώρηση, την πίεση της οργάνωσης του ταξιδιού αλλά και τις υπερβολικές προσδοκίες που μπορεί να αγχώσουν αντί να ηρεμήσουν.
Τι συμβαίνει στο σώμα μας όταν χαλαρώνουμε;
Η ανοσολόγος Δρ. Τζένα Ματσιότσι εξηγεί πως το έντονο στρες των ημερών πριν τις διακοπές καταπονεί το νευρικό σύστημα και καταστέλλει το ανοσοποιητικό σύστημα. Όταν, όμως, ξεκινά η χαλάρωση και μειώνονται τα επίπεδα κορτιζόλης (της «ορμόνης του στρες») το σώμα «παραδίδεται»: συμπτώματα που μέχρι τότε ήταν καταπιεσμένα ή λανθάνοντα, εμφανίζονται.
Οι διακοπές μάς κάνουν καλό, φτάνει να αποσυνδεθούμε
Παρά τις προσωρινές ενοχλήσεις, οι διακοπές έχουν σημαντικά οφέλη για την ψυχική υγεία. Σύμφωνα με ανασκόπηση 32 μελετών που δημοσιεύτηκε στο Journal of Applied Psychology, όταν κάποιος καταφέρνει να αποσυνδεθεί πραγματικά από τη δουλειά, τα οφέλη για την ψυχική υγεία μπορεί να διαρκέσουν έως και τρεις εβδομάδες και σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμα και 43 ημέρες.
Για να έχετε καλές διακοπές
1. Φροντίστε το σώμα σας
Η Ματσιότσι προτείνει η διατροφή σας να περιλαμβάνει:
-
Βιταμίνη D και μαγνήσιο για καλύτερο ύπνο και μείωση του στρες
-
Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα για αντιφλεγμονώδη δράση
-
Βιταμίνη C και ψευδάργυρο στα πρώτα συμπτώματα
-
Προβιοτικά για την υγεία του εντέρου, ειδικά σε περιπτώσεις «διάρροιας του ταξιδιώτη»
2. Διατηρήστε μικρές δόσεις ρουτίνας
Η πλήρης αποδιοργάνωση μπορεί να στρεσάρει τον οργανισμό. Προσπαθήστε να:
-
Απολαμβάνετε το φυσικό φως
-
Κοιμάστε και τρώτε σε σχετικά σταθερές ώρες
-
Κάνετε ήπια άσκηση, όπως περπάτημα
-
Βρίσκετε χρόνο για ουσιαστικές επαφές και γέλιο
3. Προστατευτείτε από τον κλιματισμό
Ο ξηρός αέρας σε αεροπλάνα, ξενοδοχεία ή ενοικιαζόμενα μπορεί να προκαλέσει ερεθισμούς ή να ενισχύσει τον κίνδυνο λοιμώξεων. Κρατήστε το σώμα σας ενυδατωμένο.
4. Αποσυνδεθείτε πραγματικά
Απενεργοποιήστε ειδοποιήσεις, email και επαγγελματικά apps. Αφήστε χώρο για το παρόν. Οι διακοπές δεν είναι το σωστό timing για multitasking.
5. Μην γεμίζετε το πρόγραμμα
Οι διακοπές δεν είναι διαγωνισμός εμπειριών. Η ξεκούραση, το κολύμπι, ένας περίπατος ή η παρέα φίλων αποφέρουν ουσιαστικά οφέλη για την ψυχική υγεία.
6. Πάρτε άδεια μια μέρα πριν και μετά τις διακοπές
Ένα buffer πριν και μετά λειτουργεί σαν «ζώνη αποσυμπίεσης». Έτσι, η μετάβαση γίνεται πιο ομαλά και μειώνεται το σοκ της επιστροφής στην καθημερινότητα.
