Η ανθρώπινη επαφή με το φυσικό περιβάλλον έχει περιοριστεί δραματικά – πάνω από 60% από το 1800 – σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου του Ντέρμπι στη Βρετανία. Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Earth, προβλέπει ότι η τάση αυτή θα συνεχιστεί αν δεν υπάρξουν εκτεταμένες πολιτικές και κοινωνικές παρεμβάσεις, με βασικούς άξονες την εξοικείωση των παιδιών με τη φύση από μικρή ηλικία και τη ριζική αύξηση του πρασίνου στα αστικά περιβάλλοντα.
Οι ερευνητές παρακολούθησαν την απομάκρυνση του ανθρώπου από τη φύση σε διάστημα 220 ετών, χρησιμοποιώντας στοιχεία για την αστικοποίηση, την απώλεια της άγριας ζωής στις γειτονιές και – ίσως το σημαντικότερο – την απουσία μετάδοσης της σχέσης με το φυσικό περιβάλλον από γονείς σε παιδιά.
Προηγούμενες μελέτες είχαν ήδη δείξει ότι η γονική σύνδεση με τη φύση είναι ο ισχυρότερος προγνωστικός παράγοντας για το αν ένα παιδί θα αναπτύξει δική του σχέση με αυτή. Τα μοντέλα της νέας έρευνας προβλέπουν μια συνεχιζόμενη «εξαφάνιση της εμπειρίας», καθώς οι νέες γενιές θα μεγαλώνουν σε όλο και πιο πυκνοκατοικημένες πόλεις χωρίς να έχουν τα απαραίτητα ερεθίσματα για να ανακαλύψουν τον φυσικό κόσμο.
Τι λένε οι ειδικοί
«Η σύνδεση με τη φύση γίνεται πλέον αποδεκτή ως βασική αιτία της περιβαλλοντικής κρίσης», τονίζει ο επικεφαλής της μελέτης, καθηγητής Μάιλς Ρίτσαρντσον. «Η επαφή με το περιβάλλον είναι ζωτικής σημασίας και για τη δική μας ψυχική υγεία. Υπάρχει ανάγκη για μεγάλους μετασχηματισμούς αν θέλουμε να αλλάξουμε τη σχέση της κοινωνίας με τη φύση».
Όταν οι ερευνητές δοκίμασαν στα μοντέλα τους διαφορετικά σενάρια πολιτικών και αστικού σχεδιασμού, διαπίστωσαν ότι η κλίμακα των αλλαγών που απαιτούνται είναι τεράστια. Για παράδειγμα, αύξηση των χώρων πρασίνου σε μια πόλη κατά 30% φαινομενικά μοιάζει εντυπωσιακή, αλλά, σύμφωνα με τη μελέτη, η πόλη θα έπρεπε να γίνει δέκα φορές πιο πράσινη για να αντιστραφεί η απώλεια σύνδεσης με τη φύση.
Πιο αποτελεσματικά φαίνονται τα μέτρα που καλλιεργούν την ευαισθητοποίηση και τη σύνδεση με τη φύση από την παιδική ηλικία, μέσω οικογένειας και σχολείων. Γι’ αυτό οι ερευνητές προτείνουν:
-
Εφαρμογή πολιτικών για «πράσινο» μετασχηματισμό της προσχολικής και σχολικής εκπαίδευσης
-
Ριζική αύξηση των χώρων πρασίνου σε αστικές περιοχές μέσα στα επόμενα 25 χρόνια
-
Συνεργασία με γονείς ώστε η επαφή με τη φύση να μεταδίδεται από γενιά σε γενιά
«Τα παιδιά γοητεύονται από τον φυσικό κόσμο – όπως και πριν από δύο αιώνες», λέει ο Ρίτσαρντσον. «Το ζητούμενο είναι να διατηρήσουμε αυτή τη φυσική περιέργεια, να την καλλιεργήσουμε και να την ενισχύσουμε μέσα από την οικογένεια, το σχολείο και την ίδια την πόλη».
