Η ζήλια αποτελεί ένα από τα πιο κοινά προβλήματα στις σχέσεις. Τα περισσότερα ζευγάρια αντιμετωπίζουν προβλήματα ζήλιας σε κάποιο στάδιο και συνήθως στην αρχική φάση μιας νέας σχέσης.
Η ζήλια μπορεί να εκδηλωθεί ξαφνικά ή να αναπτυχθεί σιγά-σιγά με την πάροδο του χρόνου, οδηγώντας συχνά σε ένταση, δυσπιστία και αποξένωση. Θεωρείται συνήθως αρνητική. Ωστόσο, εάν την εξετάσετε προσεκτικά, μπορεί να προσφέρει σημαντικές πληροφορίες για τις συναισθηματικές ανάγκες και τα πρότυπα προσκόλλησης ενός ατόμου.
Βλέποντας την ζήλια εκ των έσω
Η συναισθηματική αυτογνωσία στις σχέσεις είναι κρίσιμη κι όμως συχνά την παραβλέπουμε. Τείνουμε να σκεφτόμαστε: «Νιώθω ζήλια επειδή έκανες κάτι που με έκανε να νιώσω έτσι». Αλλά η ζήλια σπάνια αφορά μόνο τη συμπεριφορά του συντρόφου. Τις περισσότερες φορές, πηγάζει από εσωτερικούς φόβους, όπως ο φόβος της εγκατάλειψης ή της απόρριψης, ο φόβος της ανεπάρκειας ή ο φόβος της αντικατάστασης.
Η ζήλια συχνά έχει τις ρίζες της σε προηγούμενες πληγές, σε ρήξεις εμπιστοσύνης που έχουν χαραχτεί στη μνήμη. Για παράδειγμα, τα βιώματα προδοσίας ή συναισθηματικής παραμέλησης από προηγούμενους συντρόφους μπορεί να μας κάνουν ιδιαίτερα ευάλωτους στη ζήλια, καθώς ερμηνεύουμε τις τρέχουσες καταστάσεις μέσα από το πρίσμα των πληγών του παρελθόντος.
Αντί να εστιάζουμε αποκλειστικά στις ενέργειες του συντρόφου μας, η ζήλια μας καλεί να στρέψουμε την προσοχή μας προς τα μέσα και να εξερευνήσουμε τι μας κάνει να νιώθουμε απειλή και γιατί. Είναι ο φόβος ότι δεν είμαστε αρκετά καλοί; Ο φόβος ότι θα αντικατασταθούμε συναισθηματικά; Η έλλειψη αυτοεκτίμησης; Με αυτό το επίπεδο ενδοσκόπησης, η ζήλια παύει να είναι θέμα ανταγωνισμού και γίνεται περισσότερο θέμα ευαλωτότητας.
Στρατηγικές διαχείρισης
Ακολουθούν μερικές πρακτικές στρατηγικές για να την αντιμετωπίσετε με υγιή τρόπο:
- Ονομάστε το συναίσθημα με σαφήνεια: Το να δηλώσετε απλά «νιώθω ζήλια» χωρίς να αποδίδετε ευθύνες σε άλλους, σας επιτρέπει να είστε σαφείς και να αναλάβετε την ευθύνη για τον εαυτό σας. Μπορεί να σας βοηθήσει να σκεφτείτε τους λόγους για τους οποίους νιώθετε ζήλια και που δεν έχουν καμία σχέση με την τρέχουσα σχέση σας. Για παράδειγμα, μήπως το συναίσθημα της ζήλιας κρύβει έναν φόβο εγκατάλειψης ή προδοσίας που προέρχεται από προηγούμενες εμπειρίες;
- Μιλήστε ανοιχτά: Αντί να κατηγορήσετε τον σύντροφό σας, θα μπορούσατε να εκφράσετε όλα όσα νιώθετε με τέτοιο τρόπο ώστε να σας κατανοήσει. Για παράδειγμα: «Παρατήρησα ότι ένιωσα ανασφάλεια όταν ανέφερες ότι θα περάσεις χρόνο με αυτόν/αυτήν τον/την συνάδελφο. Μπορούμε να το συζητήσουμε;».
- Ενισχύστε την εμπιστοσύνη προς τον εαυτό σας: Η εμπιστοσύνη πρέπει να αναπτύσσεται εσωτερικά, όχι μόνο μέσα στη σχέση. Αυτό σημαίνει να εμπιστεύεστε τον εαυτό σας για να διαχειρίζεστε την ταλαιπωρία, να επικοινωνείτε αποτελεσματικά και να διατηρείτε την αυτοεκτίμησή σας ανεξάρτητα από την εξωτερική επιβεβαίωση. Συχνά στη ζωή, το «σε εμπιστεύομαι» ξεκινά με το «εμπιστεύομαι τον εαυτό μου».
- Επενδύστε στην αυτοεκτίμηση: Η συμμετοχή σε δραστηριότητες που ενισχύουν την αυτοπεποίθηση και τον αυτοσεβασμό μπορεί να μειώσει το αίσθημα απειλής από εξωτερικούς παράγοντες. Η ζήλια συχνά χάνει την επιρροή της όταν ένα άτομο αισθάνεται ασφαλές με την ταυτότητα και την αξία του.
