Τι σκέφτονται οι ασθενείς για τη χρήση του AI στην ιατρική; Ποιοι την εμπιστεύονται και ποιοι όχι και σε τι βαθμό; Σύμφωνα με έρευνα, οι ασθενείς με χειρότερη υγεία είναι λιγότερο πιθανό να εμπιστευτούν την ιατρική που βασίζεται στην τεχνητή νοημοσύνη.
Ενώ η στάση των γιατρών έχει μελετηθεί πολλές φορές, πρόσφατη μεγάλη διεθνής έρευνα με επικεφαλής ερευνητές από το Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Μονάχου (TUM) δίνει για πρώτη φορά σαφή εικόνα από την πλευρά των ασθενών. Το κεντρικό της εύρημα είναι το εξής: Όσο χειρότερα αξιολογούν οι άνθρωποι την υγεία τους, τόσο πιο πιθανό είναι να απορρίπτουν τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης την ιατρική.
Τι έδειξε η έρευνα για την εμπιστοσύνη απέναντι στο ΑΙ;
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό JAMA Network Open, βασίστηκε σε περίπου 14.000 ασθενείς από 74 κλινικές σε 43 χώρες. Σε αυτή, οι συμμετέχοντες εξετάστηκαν σε ακτινολογικά τμήματα, έκαναν ακτινογραφίες, αξονικές και μαγνητικές τομογραφίες, ώστε να καλυφθεί ένα ευρύ φάσμα παθήσεων, από τις οποίες μπορεί να έπασχαν.
Με βάση τα αποτελέσματα της έρευνας, το 57,6% των ασθενών είχαν θετική στάση απέναντι στη χρήση τεχνητής νοημοσύνης. Οι άνδρες ήταν ελαφρώς πιο θετικοί σχετικά με τη χρήση της, σε ποσοστό 59,1%, σε σχέση με τις γυναίκες, που θετικά την αντιμετώπιζαν σε λίγο μικρότερο ποσοστό, της τάξης του 55,6%.
Σημειώνεται ότι η αποδοχή αυξανόταν, όσο μεγαλύτερη ήταν η εξοικείωση με την τεχνολογία και η κατανόηση της τεχνητής νοημοσύνης. Ένα ποσοστό της τάξης του 83,3% των πολύ ενημερωμένων συμμετεχόντων ήταν θετικοί. Όμως, οι πιο βαριά ασθενείς είχαν τη χειρότερη στάση απέναντι στο AI. Πάνω από το μισό αυτής της ομάδας χαρακτήρισε την τεχνητή νοημοσύνη «εξαιρετικά αρνητική» ή «μάλλον αρνητική».
Γιατί οι πιο άρρωστοι το απορρίπτουν την τεχνητή νοημοσύνη;
Οι ερευνητές δεν μπορούν να το πουν με βεβαιότητα, αλλά πιθανολογούν ότι σχετίζεται με τα ακόλουθα:
- προηγούμενες εμπειρίες στο σύστημα υγείας
- το ψυχολογικό βάρος της ασθένειας
- προσωπικούς φόβους για απώλεια ελέγχου
Τι θέλουν οι ασθενείς από την τεχνητή νοημοσύνη στην ιατρική;
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της συγκεκριμένης μελέτης, το 70,2% των συμμετεχόντων υποστήριξε ότι η τεχνητή νοημοσύνη πρέπει να είναι «εξηγήσιμη», ώστε να φαίνονται καθαρά τα βήματα της ανάλυσης. Επίσης, το 72,9% των συμμετεχόντων προτιμά η τεχνητή νοημοσύνη να λειτουργεί απλώς ως ένα βοηθητικό εργαλείο, με τον γιατρό να παίρνει την τελική απόφαση.
Μόνο το 4,4% δήλωσε ότι επιθυμούσε να έχει διαγνώσεις αποκλειστικά και μόνο από το AI, χωρίς να υπάρχει παρέμβαση του γιατρού και, από την άλλη, μόνο ένα 6,6% των ερωτηθέντων ήθελε διαγνώσεις, χωρίς να εμπλέκεται καθόλου η τεχνητή νοημοσύνη.
Περιορισμοί
Η έρευνα διεξήχθη το 2023. Η τεχνολογία εξελίσσεται με αλματώδεις ρυθμούς. Όχι απλώς από χρόνο σε χρόνο, αλλά ακόμη και από στιγμή σε στιγμή. Με δεδομένο αυτό, οι στάσεις των ασθενών και η εμπιστοσύνη τους απέναντι σε γιατρούς και τεχνητή νοημοσύνη ενδέχεται να έχουν αλλάξει μέχρι σήμερα.
