Επιστήμονες υποστηρίζουν ότι μικρά μόρια, τα οποία βρίσκονται φυσιολογικά σε κάθε κύτταρο του σώματός μας, ίσως κρύβουν το κλειδί για να κατανοήσουμε γιατί ο καρκίνος εξαπλώνεται τόσο επιθετικά. Νέα μελέτη φέρνει στο προσκήνιο μια πρωτεΐνη που μπορεί να αποτελέσει τον στόχο για πιο ακριβείς θεραπείες, ανοίγοντας τον δρόμο σε μια διαφορετική προσέγγιση της αντικαρκινικής έρευνας. Ποια είναι, λοιπόν, η αδυναμία του καρκίνου;
Οι πολυαμίνες που γίνονται «σύμμαχοι» του καρκίνου
Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο Journal of Biological Chemistry, αποκαλύπτει ότι οι πολυαμίνες – μικρά μόρια που φυσιολογικά υποστηρίζουν την καλή λειτουργία των κυττάρων – αποκτούν έναν διαφορετικό ρόλο όταν πρόκειται για καρκινικά κύτταρα. Αντί να ενισχύουν την υγιή ανάπτυξη, «στρατολογούνται» από τον καρκίνο ώστε να αυξήσουν την παραγωγή μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται eIF5A2.
Η eIF5A2 αποδείχθηκε κρίσιμη για την επιβίωση των καρκινικών κυττάρων. Ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι ότι το «δίδυμο αδερφάκι» της, η πρωτεΐνη eIF5A1, δεν φαίνεται να έχει την ίδια επιρροή στην καρκινική ανάπτυξη – παρά το γεγονός ότι μοιράζονται το 84% του γενετικού τους υλικού.
Μια αναπάντεχη ανακάλυψη: Ο καρκίνος αλλάζει «καύσιμα»
Η ερευνητική ομάδα του καθηγητή Kyohei Higashi από το Tokyo University of Science θέλησε να δει τι συμβαίνει αν αφαιρεθούν οι πολυαμίνες από καρκινικά κύτταρα. Το αποτέλεσμα ήταν απροσδόκητο: ολόκληρο το ενεργειακό τους σύστημα άλλαξε πορεία.
Σε φυσιολογικές συνθήκες, τα υγιή κύτταρα χρησιμοποιούν τα μιτοχόνδρια – τα «εργοστάσια παραγωγής ενέργειας» – για να αξιοποιήσουν τα θρεπτικά συστατικά. Ο καρκίνος όμως στράφηκε σε μια πιο γρήγορη, αλλά λιγότερο αποδοτική διαδικασία: τη γλυκόλυση. Οι ερευνητές λένε ότι αυτή η αλλαγή δεν ήταν τυχαία. Υποκινήθηκε από δύο βασικές πρωτεΐνες (PDK1 και PKM2) που ενεργοποιούνται από τις πολυαμίνες, στηρίζοντας την ταχεία και ανεξέλεγκτη αναπαραγωγή των καρκινικών κυττάρων.
Από το εργαστήριο στους ασθενείς
Οι παρατηρήσεις δεν έμειναν μόνο στο μικροσκόπιο. Αναλύοντας δεδομένα από πάνω από 2.400 ασθενείς με καρκίνο του μαστού, οι ερευνητές βρήκαν ότι υψηλότερα επίπεδα eIF5A2 συνδέονταν με χαμηλότερα ποσοστά επιβίωσης. Για την eIF5A1, αντίθετα, δεν διαπιστώθηκε τέτοια συσχέτιση.
Επιπλέον, τα καρκινικά κύτταρα ενίσχυαν την παραγωγή συγκεκριμένων ριβοσωμικών πρωτεϊνών (RPS27A, RPL36A και RPL22L1), που ήδη γνωρίζουμε ότι σχετίζονται με πιο επιθετικούς όγκους.
Ένας νέος δρόμος για θεραπείες κατά του καρκίνου
Η ανακάλυψη αυτή αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τον καρκίνο: όχι ως ένα «παθητικό» αποτέλεσμα μεταλλάξεων, αλλά ως έναν ενεργό οργανισμό που εκμεταλλεύεται τα φυσιολογικά μόρια του σώματος για να επιβιώσει. Το γεγονός ότι η eIF5A2 είναι τόσο κρίσιμη για τα καρκινικά κύτταρα αλλά όχι για τα υγιή, προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία για νέες θεραπείες.
