Μέχρι τώρα, η πρόληψη βασιζόταν κυρίως στον γιατρό μας, στις εξετάσεις ρουτίνας και στις συστάσεις για έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής. Τι θα γινόταν, όμως, αν υπήρχε ένα εργαλείο που θα μπορούσε να εκτιμήσει την πιθανότητα να εμφανίσουμε κάποια πάθηση μέσα στα επόμενα χρόνια;
Η τεχνητή νοημοσύνη στην υπηρεσία της υγείας
Αυτό ακριβώς επιχειρεί το νέο μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης που παρουσιάστηκε από το Ευρωπαϊκό Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας, το Γερμανικό Κέντρο Έρευνας Καρκίνου και το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης. Η τεχνολογία του «διαβάζει» ανώνυμα ιατρικά αρχεία εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων και αναγνωρίζει μοτίβα που συνδέονται με την εμφάνιση πάνω από 1.000 ασθενειών – από τον διαβήτη τύπου 2 μέχρι το έμφραγμα. Δεν δίνει ακριβείς ημερομηνίες, αλλά ποσοστά κινδύνου.
Προκλήσεις και μελλοντικές προοπτικές
Στο πρώτο στάδιο, μοντέλο AI εκπαιδεύτηκε με δεδομένα του UK Biobank από περισσότερους από 400.000 συμμετέχοντες και μετά δοκιμάστηκε σε 1,9 εκατομμύρια ιατρικά αρχεία από τη Δανία με καλά αποτελέσματα.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το εργαλείο θα μπορούσε να βοηθήσει τους γιατρούς να εντοπίζουν ασθενείς υψηλού κινδύνου πολύ πριν εκδηλωθεί η νόσος και να προτείνουν φάρμακα ή αλλαγές στον τρόπο ζωής για να προληφθεί. Παράλληλα, τα νοσοκομεία και οι υγειονομικές αρχές θα μπορούν να σχεδιάζουν καλύτερα τις υπηρεσίες τους, προβλέποντας τη ζήτηση πόρων σε βάθος χρόνου.
Οι ερευνητές τονίζουν ότι το μοντέλο χρειάζεται ακόμη βελτιώσεις πριν φτάσει σε κλινική χρήση. Υπάρχουν πιθανές μεροληψίες, καθώς τα δεδομένα προέρχονται κυρίως από άτομα 40-70 ετών, και οι επιστήμονες εργάζονται για να ενσωματώσουν περισσότερα στοιχεία, όπως απεικονίσεις, γενετικά δεδομένα και αναλύσεις αίματος. Παρ’ όλα αυτά, βλέπουν ήδη «την αρχή ενός νέου τρόπου κατανόησης της ανθρώπινης υγείας και της πορείας των ασθενειών», όπως λέει χαρακτηριστικά ο καθηγητής Moritz Gerstung.
Αν επιβεβαιωθεί η χρησιμότητά του, θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για πιο στοχευμένη πρόληψη και εξατομικευμένη φροντίδα και για τον σχεδιασμό των υπηρεσιών υγείας. Με άλλα λόγια, η τεχνητή νοημοσύνη δεν θα «μαντεύει» μόνο το μέλλον μας, αλλά θα μας δίνει τη δυνατότητα να το αλλάξουμε.
Πού εφαρμόζεται ήδη
Τα καινούρια απεικονιστικά μηχανήματα είναι εξοπλισμένα με αλγορίθμους τεχνητής νοημοσύνης έτσι ώστε να μπορούν να ανιχνεύουν τη βλάβη εκείνη που ίσως ένα ανθρώπινο μάτι δεν θα μπορούσε να δει, που θα του ξέφευγε. Τις παρατηρήσεις που γίνονται χάρη στην τεχνητή νοημοσύνη στη συνέχεια θα εκτιμήσει φυσικά και ο γιατρός, που θα συντάξει την τελική έκθεση σε σχέση με την απεικονιστική εξέταση.
Το AI επίσης χρησιμοποιείται πολύ στην ανάλυση των δεδομένων της έρευνας και την πρόβλεψη σχετικά με το ποιοι ασθενείς θα ανταποκριθούν καλύτερα σε κάποια συγκεκριμένη θεραπεία – αφού ο γιατρός εισαγάγει διάφορα στοιχεία, που περιλαμβάνουν ακόμα και εικόνες από χειρουργεία ή διαγνωστικές εξετάσεις, για να μπορέσει να ολοκληρωθεί αυτή η πρόβλεψη.
Σημαντικό είναι ότι μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία ενός πλάνου εξατομικευμένης φροντίδας προβλέποντας ποια είναι η κατάλληλη θεραπεία ή προσέγγιση για κάθε ασθενή.
Βέβαια, δεν μπορούμε να αφήσουμε απέξω και όλα τα gadgets που είτε αναλύουν είτε παρακολουθούν δεδομένα (π.χ., τον καρδιακό ρυθμό) ή απαντούν σε ερωτήσεις (π.χ., σε εφαρμογές τηλεϊατρικής), τα οποία επίσης βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη.
