Για όσους ζουν με τη νόσο Αλτσχάιμερ, αλλά και για τους φροντιστές και τους γιατρούς τους, η διάγνωση αποτελεί ένα σοκ και η έλλειψη ουσιαστικών επιλογών διαχείρισης, κάνει την κατάσταση ακόμη πιο βαριά. Το μέλλον ωστόσο φαίνεται να είναι πιο φωτεινό.
Στο φετινό Διεθνές Συνέδριο της Εταιρείας Νόσου Alzheimer (Alzheimer’s Association) στο Τορόντο, παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα της μελέτης POINTER (μια μεγάλης κλίμακας, πολυετή, έρευνα) που δημοσιεύθηκε στο έγκριτο περιοδικό JAMA, τα οποία έδειξαν ότι οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου, ακόμη και όταν κάποιος διατρέχει αυξημένο κίνδυνο.
Όπως έδειξε και η έκθεση της επιτροπής Lancet το 2024 (μια διεθνής, διεπιστημονική ομάδα ειδικών), υπάρχουν 14 τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου που μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης Αλτσχάιμερ. Αλλά τα αποτελέσματα της POINTER αποκάλυψαν πως οι αλλαγές στον τρόπο ζωής ακόμα και σε μεγαλύτερη ηλικία μπορούν επίσης να έχουν σημαντικά θετικό αντίκτυπο.
Περίπου 2.000 ενήλικες άνω των 60 ετών, χωρίς διαγνωσμένη άνοια, αλλά με αυξημένο κίνδυνο (π.χ. λόγω οικογενειακού ιστορικού ή καρδιομεταβολικών παραγόντων), συμμετείχαν στην εν λόγω μελέτη. Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε 2 ομάδες:
- Εντατικής παρέμβασης με καθοδήγηση (άσκηση, διατροφή, δραστηριότητες)
- Αυτοκαθοδηγούμενης παρέμβασης με γενικές οδηγίες αλλά χωρίς συστηματική υποστήριξη
Σύμφωνα με τα ευρήματα:
- Και οι δύο ομάδες εμφάνισαν βελτιώσεις στη γνωστική λειτουργία
- Η ομάδα της εντατικής παρέμβασης είχε σημαντικά καλύτερα αποτελέσματα σε δείκτες μνήμης και εκτελεστικής λειτουργίας
- Τα οφέλη παρατηρήθηκαν ανεξαρτήτως γενετικού κινδύνου ή άλλων δημογραφικών παραγόντων
Θεραπεία που τροποποιεί την πορεία της νόσου
Από τον Μάιο του 2025, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) έχει εγκρίνει την εφαρμογή ειδικών εξετάσεων που ανιχνεύουν βιοδείκτες σε άτομα άνω των 55 ετών με σημάδια απώλειας μνήμης ή αλλαγών στη σκέψη. Αυτές οι εξετάσεις βοηθούν τους γιατρούς να καταλάβουν αν τα συμπτώματα οφείλονται στη νόσο Αλτσχάιμερ ή όχι και να εντοπίσουν έγκαιρα ποιος κινδυνεύει να εμφανίσει τη νόσο.
Παράλληλα, υπάρχουν πλέον θεραπείες που μπορούν να επηρεάσουν την εξέλιξη της νόσου – όχι απλώς να ανακουφίσουν τα συμπτώματα, αλλά να επιβραδύνουν ή να σταματήσουν κάποιες βλάβες στον εγκέφαλο. Συγκεκριμένα, αυτές οι θεραπείες μπορούν να μειώσουν ή και να απομακρύνουν τη συσσώρευση της πρωτεΐνης αμυλοειδούς βήτα, η οποία δημιουργεί «πλάκες» στον εγκέφαλο και βλάπτει τα εγκεφαλικά κύτταρα. Αυτές οι πλάκες θεωρούνται εδώ και χρόνια βασική αιτία για την ανάπτυξη της νόσου Αλτσχάιμερ.
Αλτσχάιμερ και άνοια: Η ώρα για δράση είναι τώρα
Οι επιστήμονες προτρέπουν να προχωρήσουμε σε απλές, καθημερινές ενέργειες για να προστατεύσουμε την υγεία του εγκεφάλου μας. Από τη συστηματική άσκηση και τη βελτίωση της διατροφής μέχρι τη διατήρηση κοινωνικών και γνωστικών δραστηριοτήτων καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας, μπορούμε να μειώσουμε τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου, ξεκινώντας από σήμερα.
- Ελέγχουμε την ακοή μας: Η απώλεια ακοής με την ηλικία μπορεί να προκαλέσει γνωστική έκπτωση, που με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει σε άνοια. Μελέτες δείχνουν ότι τα άτομα με μέτρια έως σοβαρή απώλεια ακοής έχουν έως και πέντε φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άνοια.
- Αφιερώνουμε τουλάχιστον 20-30 λεπτά στην άσκηση καθημερινά: Η γυμναστική βοηθά την κυκλοφορία του αίματος στον εγκέφαλο και βελτιώνει τη διάθεση, την αντοχή στο στρες και την καρδιακή υγεία.
- Παραμένουμε συνδεδεμένοι: Η κοινωνική αλληλεπίδραση είναι το κλειδί για τη διατήρηση της υγιούς λειτουργίας των εγκεφαλικών κυττάρων.
- Ζητάμε βοήθεια αν έχουμε προβλήματα ύπνου: Ο κακός ύπνος μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη διάθεση και τη σκέψη καθώς και να αυξήσει τον κίνδυνο για τη νόσο Αλτσχάιμερ.
