Η συνειδητή αναπνοή φαίνεται να συγχρονίζει τη δραστηριότητα του εγκεφάλου και του σώματος, σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Frontiers in Systems Neuroscience.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η ελεγχόμενη, ρυθμική αναπνοή ενισχύει την αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ του εγκεφάλου και του αυτόνομου νευρικού συστήματος, το οποίο ρυθμίζει ακούσιες λειτουργίες του σώματος, όπως ο καρδιακός ρυθμός.
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η αργή, σταθερή αναπνοή μπορεί να ενισχύσει τη ροή πληροφοριών ανάμεσα στην εγκεφαλική δραστηριότητα και τα σήματα της καρδιάς, ιδίως μέσα από ρυθμούς που συγχρονίζονται με τη συχνότητα της ίδιας της αναπνοής. Αυτό υποδηλώνει ότι το να αναπνέουμε ελεγχόμενα ίσως αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο για τη βελτίωση της συναισθηματικής και φυσιολογικής αυτορρύθμισης.
Η αναπνοή βοηθά τον εγκέφαλο και το σώμα να «συνομιλούν»
Η ιδέα ότι η αναπνοή επηρεάζει την ψυχική και τη σωματική κατάσταση δεν είναι καινούρια. Ωστόσο, οι ακριβείς μηχανισμοί αυτής της αλληλεπίδρασης παραμένουν ασαφείς. Είναι γνωστό ότι τα μοτίβα αναπνοής επηρεάζουν τον καρδιακό ρυθμό, αλλά το πώς η αναπνοή διαμορφώνει την επικοινωνία μεταξύ εγκεφάλου και σώματος δεν είχε χαρτογραφηθεί πλήρως.
Η νέα μελέτη επιχείρησε να διευκρινίσει πώς η συνειδητή, αργή αναπνοή μπορεί να επηρεάσει αυτή τη διασύνδεση. Οι ερευνητές θέλησαν να δουν αν η αναπνοή λειτουργεί σαν ρυθμός που χρησιμοποιεί ο εγκέφαλος για να οργανώσει τη δραστηριότητά του και αν αυτή η διαδικασία ενισχύει τη σύνδεση με τις σωματικές λειτουργίες, όπως είναι ο καρδιακός παλμός.
«Αν και οι τεχνικές αναπνοής χρησιμοποιούνται ευρέως στη γιόγκα, τον διαλογισμό και τη διαχείριση του στρες, οι μηχανισμοί πίσω από αυτές παραμένουν σε μεγάλο βαθμό άγνωστοι», αναφέρουν οι επιστήμονες.
Η επίδραση που έχει η ελεγχόμενη αναπνοή
Οι ερευνητές ανέλυσαν πώς συγχρονίζονται τα σήματα του εγκεφάλου και της καρδιάς. Στη μελέτη συμμετείχαν 15 υγιείς ενήλικες, οι οποίοι υποβλήθηκαν σε τρεις συνθήκες:
- Αυθόρμητη αναπνοή ενώ άκουγαν ένα audiobook
- Ελεγχόμενη αναπνοή με 4 δευτερόλεπτα εισπνοή, 7 κράτημα και 8 εκπνοή
- Μία δεύτερη μορφή ελεγχόμενης αναπνοής με 5 δευτερόλεπτα εισπνοή, 8 εκπνοή και 5 κράτημα
Οι ρυθμοί αυτοί αντιστοιχούν σε μία αναπνοή κάθε περίπου 18-19 δευτερόλεπτα.
Κατά τη διάρκεια της ελεγχόμενης αναπνοής, παρατηρήθηκε αύξηση του συγχρονισμού ανάμεσα στον εγκέφαλο και την καρδιά. Ο συγχρονισμός ήταν πιο έντονος σε μία ζώνη συχνοτήτων, η οποία συνδέεται με υψηλού επιπέδου γνωστικές λειτουργίες. Επιπλέον, παρατηρήθηκε αμφίδρομη επικοινωνία. Δηλαδή ο εγκέφαλος μπορούσε να προβλέψει αλλαγές στον καρδιακό ρυθμό και αντίστροφα.
Η συνειδητή αναπνοή δεν αντικατοπτρίζει απλώς τις εσωτερικές μας καταστάσεις, φαίνεται ότι μπορεί να καθοδηγεί ενεργά τη δραστηριότητα του εγκεφάλου και του αυτόνομου νευρικού συστήματος, όπως δηλώνουν οι μελετητές.
Μέρη εγκεφάλου που επηρεάστηκαν
Οι αλληλεπιδράσεις εντοπίστηκαν κυρίως:
- Από τον εγκέφαλο προς την καρδιά, στις περιοχές που είναι σχετικές με την προσοχή και τον έλεγχο.
- Από την καρδιά προς τον εγκέφαλο, στις περιοχές που είναι σχετικές με την αισθητηριακή επεξεργασία.
Αυτό δείχνει ένα πολύπλοκο δίκτυο εγκεφαλο-σωματικής επικοινωνίας. Με βάση τα ευρήματα, λοιπόν, η συνειδητή αναπνοή δεν είναι απλώς χαλαρωτική, αλλά φαίνεται να αναδιαμορφώνει ενεργά την επικοινωνία μεταξύ εγκεφάλου και σώματος, βελτιώνοντας τη ρύθμιση συναισθημάτων και φυσιολογικών αντιδράσεων.
