Η πνευμονική εμβολή (pulmonary embolism, PE) είναι μια οξεία και δυνητικά θανατηφόρα κατάσταση κατά την οποία ένας θρόμβος αίματος αποφράσσει μία ή περισσότερες αρτηρίες των πνευμόνων, εμποδίζοντας τη φυσιολογική ροή του αίματος και τη μεταφορά οξυγόνου στο σώμα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο θρόμβος προέρχεται από τις βαθιές φλέβες των κάτω άκρων, μια κατάσταση γνωστή ως βαθιά φλεβική θρόμβωση (deep vein thrombosis, DVT), και στη συνέχεια μετακινείται μέσω της κυκλοφορίας προς τους πνεύμονες.

Πνευμονική εμβολή: Τι ξέρουμε για την 3η πιο συχνή καρδιαγγειακή νόσο

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα ποικίλλουν ανάλογα με το μέγεθος του θρόμβου, τον αριθμό των αποφραγμένων αγγείων και την υποκείμενη κατάσταση της καρδιάς ή των πνευμόνων. Τα πιο συχνά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

  • Δύσπνοια που εμφανίζεται αιφνίδια και επιδεινώνεται με τη σωματική δραστηριότητα.

  • Πόνο στο στήθος που επιτείνεται με την εισπνοή ή το βήχα.

  • Λιποθυμία ή ζάλη λόγω απότομης πτώσης της αρτηριακής πίεσης.

    Brain fog στην εμμηνόπαυση; Να που μπορεί να οφείλεται
    ΔΙΑΒΑΣΕ ΕΠΙΣΗΣ

    Brain fog στην εμμηνόπαυση; Να γιατί συμβαίνει

Άλλα πιθανά συμπτώματα είναι βήχας (και σπανιότερα αιμόπτυση), ταχυκαρδία, υπερβολική εφίδρωση, πυρετός, οίδημα ή πόνος στη γάμπα, καθώς και κυάνωση (ωχρό ή μπλε χρώμα στο δέρμα).

Η πνευμονική εμβολή είναι ένας θρόμβος στα αιμοφόρα αγγεία των πνευμόνων και αποτελεί επείγον ιατρικό περιστατικό. Η εμφάνιση ανεξήγητης δύσπνοιας, πόνου στο στήθος ή λιποθυμίας απαιτεί άμεση ιατρική εκτίμηση.

Παράγοντες Κινδύνου

Αν και οποιοσδήποτε μπορεί να εμφανίσει θρόμβους, ορισμένοι παράγοντες αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης πνευμονικής εμβολής:

  • Ιστορικό θρόμβωσης Άτομα με προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό θρόμβων διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο.

  • Καρδιοπάθειες, ιδίως καρδιακή ανεπάρκεια.

  • Καρκίνοι (π.χ. του παγκρέατος, του πνεύμονα, του εγκεφάλου, του στομάχου ή των νεφρών).

  • Μεγάλες χειρουργικές επεμβάσεις.

  • Κληρονομικές διαταραχές πήξης.

  • Λοίμωξη COVID-19, ιδίως στις σοβαρές μορφές.

  • Παρατεταμένη ακινησία ή κατάκλιση μετά από επέμβαση ή τραυματισμό ή μακρινά ταξίδια με περιορισμένη κίνηση των κάτω άκρων.

  • Κάπνισμα.

  • Παχυσαρκία.

  • Εγκυμοσύνη, λόγω πίεσης των φλεβών της πυέλου.

Επιπλοκές

Η πνευμονική εμβολή μπορεί να οδηγήσει σε πνευμονική υπέρταση, δηλαδή αυξημένη πίεση στις πνευμονικές αρτηρίες, γεγονός που επιβαρύνει τη δεξιά καρδιά και μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ανεπάρκεια.

Σε σπάνιες περιπτώσεις, παραμένοντες μικροί θρόμβοι προκαλούν χρόνια θρομβοεμβολική πνευμονική υπέρταση (CTEPH), με μόνιμη στένωση των πνευμονικών αγγείων και επίμονη δύσπνοια.

Πρόληψη

Η πρόληψη εστιάζει στην αποφυγή σχηματισμού θρόμβων:

  • Τακτική κίνηση.

  • Επαρκής ενυδάτωση.

  • Αντιπηκτική αγωγή μόνο υπό ιατρική καθοδήγηση, σε περιπτώσεις υψηλού κινδύνου (π.χ. μετά από χειρουργείο).

Η έγκαιρη διάγνωση και η πρόληψη της θρόμβωσης αποτελούν τον πιο αποτελεσματικό τρόπο προστασίας από πνευμονική εμβολή.

Πνευμονικό οίδημα

Το πνευμονικό οίδημα είναι μια σοβαρή κατάσταση των πνευμόνων, κατά την οποία υγρό συσσωρεύεται στις κυψελίδες, εκεί όπου το αίμα παίρνει οξυγόνο και αποβάλλει διοξείδιο του άνθρακα.

Αυτή η συσσώρευση υγρού εμποδίζει την αναπνοή, γιατί ο αέρας δεν μπορεί να φτάσει σωστά στο αίμα. Το αποτέλεσμα είναι δυσκολία στην αναπνοή, αίσθημα πνιγμού και χαμηλά επίπεδα οξυγόνου στο σώμα.

Το πνευμονικό οίδημα μπορεί να προκληθεί από διάφορους λόγους, με πιο συχνό το καρδιογενές οίδημα, δηλαδή αυτό που σχετίζεται με προβλήματα στην καρδιά.

Προκαλείται όταν η καρδιά δεν αντλεί αποτελεσματικά το αίμα, οπότε αυτό «επιστρέφει» προς τους πνεύμονες. Συχνές αιτίες: καρδιακή ανεπάρκεια, έμφραγμα, προβλήματα στις βαλβίδες.

Δεν οφείλεται πάντα στην καρδιά, αλλά και σε άλλες καταστάσεις όπως, σοβαρή πνευμονία ή λοίμωξη.

Πηγές

  • Mayo Clinic. Pulmonary embolism — Symptoms and causes. Updated 2024.

  • Centers for Disease Control and Prevention (CDC). What is Venous Thromboembolism? 2024.

  • National Heart, Lung, and Blood Institute (NHLBI). Pulmonary Embolism. Updated 2024.

  • Konstantinides S. V. et al. 2019 ESC Guidelines for the diagnosis and management of acute pulmonary embolism. European Heart Journal, 2020.

  • Goldhaber S. Z. & Bounameaux H. Pulmonary Embolism and Deep Vein Thrombosis. New England Journal of Medicine, 2023.

  • Kim N. H. et al. Chronic thromboembolic pulmonary hypertension. European Respiratory Journal, 2023.

  • Cleveland Clinic

  • National Heart

  • Lung, and Blood Institute (NHLBI).