Είναι γνωστό ότι η κατάθλιψη επιβαρύνει τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική υγεία, με αισθήματα απομόνωσης, μοναξιάς, απόγνωσης και έλλειψης ενέργειας. Ποια είναι, όμως, η επίδραση της κατάθλιψης στον φυσικό μας χώρο, όπως το σπίτι ή το υπνοδωμάτιο μας;
Το τελευταίο διάστημα έχει ξεκινήσει μία συζήτηση γύρω από αυτό το ζήτημα, καθώς χρήστες στα social media δημοσιεύουν βίντεο από τα «δωμάτια κατάθλιψής» τους, τους προσωπικούς χώρους τους, δηλαδή, που είναι γεμάτοι από άπλυτα ρούχα, συσκευασίες από σνακ, κουτιά από delivery και πολλά άλλα που έμειναν πίσω, κατά την περίοδο που κάποιος βίωνε κατάθλιψη.
Τι είναι ένα depression room ή ένα depression home;
Οι ειδικοί εξηγούν τι είναι το depression room, στα ελληνικά «δωμάτιο κατάθλιψης». Είναι ένας όρος που έχει εμφανιστεί τελευταία και περιγράφει τον χώρο διαβίωσης ενός ανθρώπου που βιώνει καταθλιπτικό επεισόδιο. Όταν αυτό αφορά σε όλο το σπίτι, ο όρος που θα μπορούσε να το αποτυπώσει με μεγαλύτερη ακρίβεια είναι «depression home».
Οι συγκεκριμένοι χώροι είναι ακατάστατοι και αυτό δεν έχει να κάνει με τεμπελιά ή αδιαφορία. Ούτε με το ότι δεν υπάρχει χρόνος να καθαριστούν ή να συγυριστούν. Είναι ένα σημάδι ότι ο εσωτερικός κόσμος του ατόμου είναι τόσο βαρύς ή αποδιοργανωμένος, που η φροντίδα του εξωτερικού χώρου μοιάζει αδύνατη.
Ο χώρος μας μπορεί να γίνει καθρέφτης του εσωτερικού μας κόσμου. Οι καταθλιπτικές φάσεις είναι το πιθανότερο είναι να κάνουν τον άνθρωπο να χάνει τη δυνατότητα να φροντίσει τον εαυτό του και το περιβάλλον του. Αυτό εξηγείται και επιστημονικά, καθώς η κατάθλιψη φαίνεται να αποδυναμώνει την εκτελεστική λειτουργία του εγκεφάλου, δηλαδή την ικανότητα οργάνωσης, προγραμματισμού και ολοκλήρωσης καθημερινών εργασιών. Έτσι, ακόμα και απλά πράγματα, όπως το πλύσιμο των πιάτων ή το μάζεμα των ρούχων, μοιάζουν αδύνατα.
Πολλοί περιγράφουν αυτή την κατάσταση σαν μια περίοδο, που δεν μπορεί να οριστεί με ακρίβεια μέσα στον χρόνο. Μία περίοδο, που δεν θυμούνται πιθανόν ούτε πότε ξεκίνησε. Συνήθως δεν μπορούν να διακρίνουν με σαφήνεια πότε δεν ήταν καταθλιπτικοί, ούτε μπορούν να φανταστούν το μέλλον τους χωρίς κατάθλιψη.
Ο φαύλος κύκλος σκέψεων – συναισθημάτων – συμπεριφορών
Όταν, για παράδειγμα, κάποιος δεν συγυρίζει το δωμάτιο ή το σπίτι του, αρχίζει να σκέφτεται «είμαι ακατάστατη/ος». Αυτές οι σκέψεις προκαλούν ενοχές, ντροπή, λύπη κι έτσι το άτομο νιώθει ακόμη λιγότερη διάθεση να δράσει.
Τα βίντεο «καθαρισμού δωματίου κατάθλιψης» που κυκλοφορούν στα social media δείχνουν πώς μια μικρή αλλαγή στη συμπεριφορά (π.χ. καθάρισμα έστω για 5 λεπτά) μπορεί να σπάσει αυτόν τον κύκλο.
Αυτό με ψυχολογικούς όρους λέγεται «ενεργοποίηση συμπεριφοράς» και συχνά αποτελεί ένα πιο εύκολο πρώτο βήμα που μπορεί να επιχειρήσει να κάνει κανείς, απ’ το να προσπαθήσει να «νιώσει καλύτερα» κατευθείαν.
Το σπίτι ως καθρέφτης ψυχικής υγείας
Οι ψυχολόγοι υπενθυμίζουν ότι η επιρροή είναι και αντίστροφη. Τι σημαίνει αυτό; Ότι το περιβάλλον στο οποίο ζούμε μπορεί να επηρεάσει άμεσα τη συναισθηματική μας κατάσταση. Μια σχετική μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Personality and Social Psychology Bulletin, έδειξε ότι οι γυναίκες που περιέγραφαν τα σπίτια τους ως «ακατάστατα» είχαν υψηλότερα επίπεδα κορτιζόλης, δηλαδή της ορμόνης του στρες.
Επίσης, σύμφωνα με την εν λόγω μελέτη παρουσίαζαν περισσότερη κόπωση και καταθλιπτικά συναισθήματα, σε σύγκριση με όσες περιέγραφαν τα σπίτια τους ως «χαλαρωτικά και ξεκούραστα». Άρα, με βάση της αποτελέσματα της έρευνας, ακόμη και κάποιες μικρές πράξεις τακτοποίησης θα μπορούσαν να στείλουν ένα σήμα «ασφάλειας» στο νευρικό μας σύστημα.
Έχετε depression room; Δεν είστε οι μόνοι
Η κατάθλιψη είναι μία δύσκολη περίοδος. Αν ο χώρος σας μοιάζει με depression room σε περιόδους χαμηλής διάθεσης, δεν είστε μόνοι. Η ακαταστασία αυτή του δωματίου μας μπορεί να μην είναι θέμα χαρακτήρα ή χρόνου, αλλά ένα σήμα ότι χρειαζόμαστε περισσότερη υποστήριξη από αυτή που μπορούμε να δώσουμε στον εαυτό μας, όπως τονίζουν οι ειδικοί.
Σε αυτές τις «σκοτεινές» περιόδους, πέρα από το καθάρισμα, η προσπάθεια για δημιουργία ρουτίνας και έστω λίγη κοινωνική επαφή, για παράδειγμα μία σταθερή ώρα ύπνου, ένα ποτήρι νερό πριν τον ύπνο, μια μικρή έξοδος, μπορούν να βοηθήσουν.
Δεν έχουν όλα τα ακατάστατα δωμάτια σχέση με την κατάθλιψη, ούτε όλοι οι άνθρωποι με κατάθλιψη έχουν ακατάστατο σπίτι. Αν όμως υποψιάζεστε ή γνωρίζετε ότι ο χώρος σας αντανακλά την ψυχική σας κατάσταση, μην νιώθετε τύψεις, δείξτε καλοσύνη στον εαυτό σας!
