Ανεξαρτήτως του πόσο διαφορετικοί μπορεί να φαίνονται οι όγκοι, μία καθοριστική στιγμή στην αρχή μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά στον τρόπο που εξελίσσεται ο καρκίνος του εντέρου, λένε οι ειδικοί. Σύμφωνα με έρευνα, η οποία δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό Nature, το κρίσιμο σημείο συμβαίνει όταν τα καρκινικά κύτταρα του εντέρου παραμένουν αόρατα από το ανοσοποιητικό σύστημα, σε μια διαδικασία που ονομάζεται «ανοσοποιητική απόδραση» (immune escape). Αυτό επιτρέπει στα κύτταρα να επηρεάσουν γονίδια που κανονικά θα επέτρεπαν στον καρκίνο να ανιχνευθεί από την πρώτη γραμμή άμυνας του σώματος, το ανοσοποιητικό σύστημα.
Μετά το σημείο της ανοσοποιητικής απόδρασης, οι ειδικοί παρατήρησαν ότι γίνονται πολύ λίγες αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο ο καρκίνος εκδηλώνεται, καθιστώντας πιο δύσκολη τη θεραπεία.
Οι ερευνητές ελπίζουν ότι αυτή η ανακάλυψη θα βοηθήσει τους γιατρούς να εντοπίσουν τους ασθενείς που είναι πιο πιθανό να ανταποκριθούν στην ανοσοθεραπεία — μια θεραπεία που βοηθά το ανοσοποιητικό να καταπολεμήσει τον καρκίνο.
«Ο τρόπος που αλληλεπιδρούν ορισμένες μορφές καρκίνου με το ανοσοποιητικό σύστημα καθορίζεται από νωρίς. Η έρευνά μας υποδεικνύει ότι η σχέση καρκίνου του εντέρου με το ανοσοποιητικό δεν αλλάζει και πολύ όσο αναπτύσσεται. Αν καταφέρουμε να στοχεύσουμε αυτή τη σχέση νωρίς, η θεραπεία θα έχει μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας», δήλωσε ο καθηγητής Trevor Graham, διευθυντής του Κέντρου Εξέλιξης και Καρκίνου στο Ινστιτούτο Έρευνας για τον Καρκίνο στο Λονδίνο.
Κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται περίπου 44.100 νέα περιστατικά καρκίνου του εντέρου στο Ηνωμένο Βασίλειο και 142.000 στις ΗΠΑ, καθιστώντας τον εν λόγω καρκίνο, τον τέταρτο πιο κοινό τύπο και στις δύο χώρες.
Πίσω από αυτή την αύξηση μπορεί να κρύβονται διάφοροι παράγοντες, όπως οι διατροφές πλούσιες σε υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει εντοπιστεί κάποια σαφής αιτία.
Η θεραπεία εξαρτάται από την περίπτωση, αλλά συνήθως οι ασθενείς υποβάλλονται σε έναν συνδυασμό.
Μόνο το 15% των καρκίνων του εντέρου θεωρείται ότι ανταποκρίνονται καλά στην ανοσοθεραπεία — η οποία χρησιμοποιείται μερικές φορές για την αντιμετώπιση του προχωρημένου καρκίνου του εντέρου.
Αλλά τώρα, με αυτή τη νέα ανακάλυψη, οι ειδικοί ελπίζουν ότι θα μπορέσουν να αλλάξουν την πορεία της νόσου και να προσφέρουν πιο εξατομικευμένα σχέδια θεραπείας.
«Καθώς η θεραπεία του καρκίνου του εντέρου γίνεται όλο και πιο εξατομικευμένη, η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι όγκοι εξελίσσονται και αλλάζουν είναι ακόμα πιο σημαντική από ό,τι πριν», εξήγησε ο καθηγητής Graham.
«Όπως η έκρηξη που καθόρισε την πορεία του σύμπαντος, το ‘big bang’ του καρκίνου του εντέρου, μας δίνει περισσότερα στοιχεία για την πορεία του και πώς θα μπορούσαμε να την αλλάξουμε», πρόσθεσε.
Καρκίνος του εντέρου: Η έρευνα και οι δηλώσεις των επιστημόνων
Για τις ανάγκες της μελέτης, οι επιστήμονες ανέλυσαν τη συμπεριφορά των κυττάρων του ανοσοποιητικού και του καρκίνου σε 29 ασθενείς με καρκίνο του εντέρου. Συγκεκριμένα, εξέτασαν πώς αυτά τα κύτταρα ελέγχουν τη δραστηριότητα των γονιδίων χωρίς να αλλάζουν την αλληλουχία του DNA.
Όπως ανακάλυψαν, τα καρκινικά κύτταρα μπορούν να «ξεφεύγουν» από το ανοσοποιητικό σύστημα αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο «διαβάζεται» το DNA για να δημιουργηθεί το RNA, οι οδηγίες που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή πρωτεϊνών που προσελκύουν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Αυτές οι αλλαγές καθιστούν, όπως αναφέρθηκε, πιο δύσκολο για το ανοσοποιητικό σύστημα να αναγνωρίσει και να καταστρέψει τον καρκίνο.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι ο συνδυασμός της παραδοσιακής ανοσοθεραπείας με φάρμακα που επηρεάζουν την έκφραση των γονιδίων μπορεί να κάνει τις υπάρχουσες θεραπείες πιο αποτελεσματικές. Αυτό μπορεί να βοηθήσει τον καρκίνο να παράγει περισσότερες πρωτεΐνες-στόχους που το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να αναγνωρίσει και να καταπολεμήσει.
Πολλά εμβόλια για τον καρκίνο του εντέρου βρίσκονται αυτή τη στιγμή υπό κλινικές δοκιμές, με την ελπίδα ότι θα εκπαιδεύσουν το ανοσοποιητικό σύστημα έτσι ώστε να αποτρέπει την επανεμφάνιση του καρκίνου, εντοπίζοντας και καταστρέφοντας τα νέα καρκινικά κύτταρα μετά την αρχική θεραπεία.
Η καθηγήτρια Eszter Lakatos, μαθηματική βιολόγος στο Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας Chalmers και στο Πανεπιστήμιο Γκέτεμποργκ στη Σουηδία και κύρια συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε:
«Η ερευνητική μας ομάδα έχει διερευνήσει και βρει απαντήσεις για το πώς τα καρκινικά κύτταρα καθίστανται αόρατα στο ανοσοποιητικό σύστημα. Ελπίζουμε αυτές οι πληροφορίες να οδηγήσουν τελικά σε πιο στοχευμένες, πρώιμες θεραπείες.»
Η Δρ Catherine Elliot, Διευθύντρια Έρευνας στο Cancer Research UK, ανέφερε:
«Για να νικήσουμε τον καρκίνο του εντέρου, πρέπει να κατανοήσουμε τι συμβαίνει στα πολύ πρώιμα στάδια της νόσου. Ανεξαρτήτως του πόσο διαφορετικοί μπορεί να φαίνονται οι όγκοι, μία καθοριστική στιγμή στην αρχή κάνει μεγάλη διαφορά στον τρόπο που εξελίσσεται ο καρκίνος. Ο καρκίνος του εντέρου έχει μια ύπουλη ικανότητα να αντιστέκεται στη θεραπεία. Αυτή η έρευνα μας βοηθά να κατανοήσουμε το γιατί και προσφέρει νέες γνώσεις για το πώς μπορούμε να κάνουμε την ανοσοθεραπεία πιο αποτελεσματική».
