Η τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) θα μπορούσε να διευρύνει το χάσμα ανάμεσα στις ανεπτυγμένες και τις αναπτυσσόμενες οικονομίες, προειδοποιεί έκθεση του ΟΗΕ, η οποία ζητά τον σχεδιασμό συμπεριληπτικών πολιτικών που θα περιορίσουν τις συνέπειες.
Η έκθεση του Προγράμματος Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (UNDP) προειδοποιεί για μια πιθανή «μεγάλη απόκλιση» μεταξύ πλούσιων και φτωχών χωρών ως προς την οικονομική τους απόδοση, τα επίπεδα δεξιοτήτων των εργαζομένων και τα συστήματα διακυβέρνησης.
«Πιστεύουμε ότι η τεχνητή νοημοσύνη προαναγγέλλει μια εποχή αυξανόμενης ανισότητας μεταξύ των χωρών, έπειτα από μια σταθερή πορεία σύγκλισης τα τελευταία 50 χρόνια» δήλωσε από τη Γενεύη ο Φίλιπ Σέλεκενς, επικεφαλής οικονομολόγος του Περιφερειακού Γραφείου Ασίας–Ειρηνικού του UNDP.
Σύμφωνα με την έκθεση, το εμπόριο, η τεχνολογία και η ανάπτυξη μίκρυναν την ψαλίδα μεταξύ πλούσιων και φτωχών κρατών τις τελευταίες δεκαετίες, καθώς βοήθησαν στην αύξηση των εισοδημάτων, την επέκταση των υπηρεσιών υγείας και τη βελτίωση της εκπαίδευσης.
Τα οφέλη αυτά κινδυνεύουν τώρα να χαθούν λόγω της ΑΙ, προειδοποιεί το UNDP.
Η έκθεση αναγνωρίζει ότι η ΑΙ μπορεί να ενισχύσει την ανάπτυξη, να βελτιώσει τις δημόσιες υπηρεσίες και να ενισχύσει την ανθεκτικότητα της οικονομίας.
Ωστόσο η ίδια τεχνολογία μπορεί να επιταχύνει τον αποκλεισμό, να υπονομεύσει τη διακυβέρνηση και να δημιουργήσει ανασφάλεια.
Οι χώρες με ισχυρή συνδεσιμότητα, υψηλά επίπεδα δεξιοτήτων και άφθονους υπολογιστικούς πόρους θα αποκομίσουν τα οφέλη, ενώ άλλες θα υποστούν τις επιπτώσεις της αναστάτωσης στην αγορά εργασίας, τον αποκλειστμό δεδομένων, την παραπληροφόρηση και τις συνέπειες της αυξημένης κατανάλωσης ενέργειας και νερού.
Οικονομία και απασχόληση
Σε οικονομικό επίπεδο, η ΑΙ θα μπορούσε μακροπρόθεσμα να επιταχύνει την ετήσια αύξηση του ΑΕΠ κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες και να αυξήσει την παραγωγικότητα έως και κατά 5% σε τομείς όπως τα οικονομικά και η υγεία.
Μόνο στην Ένωση Χωρών Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN) η αύξηση του ΑΕΠ λόγω της τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσε να φτάσει το ένα τρισεκατομμύριο δολάρια την επόμενη δεκαετία, εκτιμά το UNDP.
Την ίδια ώρα, όμως, οι αγορές εργασίας βρίσκονται στα πρόθυρα ανατροπών, με το 75% των επιχειρήσεων που εξετάστηκαν να προβλέπουν απώλειες θέσεων εργασίας παράλληλα με την εμφάνιση νέων επαγγελμάτων.
Όσον αφορά την απασχόληση, οι γυναίκες είναι δύο φορές πιο εκτεθειμένες στο κύμα ανεργίας που φέρνει η ΑΙ, κάτι που ισχύει για το 88% των γυναικών εργαζομένων στην Ινδία και το 60% στην Ινδονησία.
Στην ευρύτερη Νότια Ασία, οι γυναίκες είναι 40% λιγότερο πιθανό από τους άνδρες να διαθέτουν κινητό τηλέφωνο, ενώ οι αγροτικές και μειονοτικές κοινότητες παραμένουν αόρατες στα δεδομένα με τα οποία εκπαιδεύεται η ΑΙ.
Όσον αφορά τη διακυβέρνηση, η έκθεση αναγνωρίζει ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να επιταχύνει και να βελτιώσει τον σχεδιασμό πολιτικών και να ενισχύσει τις άμυνες απέναντι σε κλιματικές και άλλες φυσικές καταστροφές.
Αυτό που λείπει όμως είναι οι ασφαλιστικές δικλείδες. Ελάχιστες χώρες έχουν διαμορφώσει ρυθμιστικό πλαίσιο για την ΑΙ, πολλά συστήματα ΑΙ λειτουργούν ως «μαύρα κουτιά» που κανείς δεν καταλαβαίνει πώς δουλεύουν, ενώ ειδικοί προβλέπουν ότι μέχρι το 2027 περισσότερο από το 40% των κυβερνοεπιθέσεων θα προέρχεται από συστήματα ΑΙ.
Το UNDP ζητά από τις κυβερνήσεις και τον ιδιωτικό τομέα να ενισχύσουν τη συνδεσιμότητα και τις επαγγελματικές δεξιότητες, να σχεδιάσουν δικλείδες ασφάλειας και να καταρτίσουν συμπεριληπτικές στρατηγικές για την ΑΙ ανάλογα με τις εθνικές ανάγκες.
Τα ανοιχτά μοντέλα και η περιφερειακή και παγκόσμια συνεργασία για καθορισμό προτύπων έχει ζωτική σημασία προκειμένου να αξιοποιηθεί η τεχνολογία ως δημόσιο αγαθό, αντί ως συγκριτικό πλεονέκτημα για άλλες χώρες, επισημαίνει η έκθεση.
Τονίζει επίσης ότι ακόμα και οι πλούσιες χώρες κινδυνεύουν να υποστούν συνέπειες αν οι φτωχές χώρες μείνουν πίσω στη νέα τεχνολογική επανάσταση.
«Αν οι ανισότητες συνεχίσουν να αυξάνονται» είπε ο Σέλεκενς, οι συνέπειες όσον αφορά την ασφάλεια και την αδήλωτη μετανάστευση θα γίνουν πιο ανησυχητικές».
*Aπό τον Βαγγέλη Πρατικάκη
