Τα κλισέ του τύπου «το διαζύγιο είναι μια διαδικασία επώδυνη», «ένα γεγονός τραυματικό» είναι απολύτως αληθή. Είναι μια συνθήκη με πολύ υψηλό βαθμό δυσκολίας. Τα γκρεμισμένα όνειρα, οι ανεκπλήρωτες προσδοκίες, η κοινωνική κατακραυγή, ο στιγματισμός, η αλλαγή του status, η απώλεια φίλων που στέκονται αμήχανα απέναντι σε μια τέτοια κατάσταση – και πολλοί από αυτούς τελικά απομακρύνονται – καθιστούν το διαζύγιο τη δεύτερη πιο αγχογόνο κατάσταση μετά την απώλεια κάποιου αγαπημένου προσώπου. Το διαζύγιο επιβαρύνει ψυχολογικά τους πρώην συζύγους, αφού κατακλύζονται από αισθήματα ανεπάρκειας, θλίψης, οδύνης, απογοήτευσης, ανασφάλειας, πανικού και ενοχών. Οι δε συναισθηματικές και ψυχολογικές διακυμάνσεις που βιώνουν όλα τα μέλη δεν προάγουν την εσωτερική γαλήνη και επηρεάζουν την καθημερινότητά τους.
Οι δύο πλευρές
Εκτός από τις λίγες περιπτώσεις όπου το διαζύγιο αποτελεί κοινή απόφαση, υπάρχουν δύο πλευρές: εκείνου που εγκαταλείπει και εκείνου που εγκαταλείπεται. Οι δυσκολίες κάθε πλευράς διαφορετικές: Οι πρώτοι πλήττονται από ενοχικά συναισθήματα, αφού έχουν πάρει το βάρος της ευθύνης. Οι δεύτεροι έχουν αμφιθυμικά συναισθήματα. Από τη μια ταλαιπωρούνται από αισθήματα θυμού λόγω απόρριψης και θυματοποιούνται. Από την άλλη, όμως, τους στοιχειώνουν οι αναμνήσεις και προσπαθούν να επαναπροσεγγίσουν τον πρώην σύντροφό τους. Γίνονται μέχρι και χειριστικοί, αφού χρησιμοποιούν ακόμη και τα παιδιά, αν υπάρχουν, σαν αθώα θύματα προκειμένου να αλλάξουν τη γνώμη του ή της πρώην συζύγου.
Γιατί;
Οι λόγοι που οδηγούν σε μια τέτοια κατάσταση ποικίλλουν. Οι σημαντικότεροι είναι: * Η έλλειψη επικοινωνίας. * Η απομυθοποίηση του συντρόφου λόγω υπερβολικής εγγύτητας. * Η ζήλια σε βαθμό παθολογίας. * Η καταπίεση που οδηγεί σε εξαρτητικές σχέσεις. * Η ύπαρξη σεξουαλικών προβλημάτων που αποσιωπούνται Ή η απουσία ποιοτικής σεξουαλικής ζωής. * Ζητήματα οικονομικής φύσης. Ολοι οι παραπάνω λόγοι, όμως, έχουν στον πυρήνα τους δύο ισχυρά «εγώ», δύο ανθρώπους που στάθηκαν απαθείς όσον αφορά την εξέλιξη της σχέσης τους. Δύο ανθρώπους που γι’ αυτούς το «εμείς» δεν αποτέλεσε άλλο πια προτεραιότητα. Δύο συντρόφους που δεν αντιμετώπισαν κατά πρόσωπο τα προβλήματά τους. Που δεν ήταν αρκετά επινοητικοί ώστε να ανανεωθούν και να διατηρήσουν τη φλόγα και που τελικά κατέληξαν σε έναν απονεκρωμένο γάμο και σε μια συνειδητοποιημένη απόφαση: αυτήν του διαζυγίου. Δυστυχώς, αρκετοί από εμάς τρέμουμε να περάσουμε ένα δύσκολο εξάμηνο, ώστε να έρθουμε αντιμέτωποι με τον πόνο και όλη την γκάμα των επώδυνων συναισθημάτων που συνοδεύουν ένα διαζύγιο. Πιστεύουμε στο «γνώριμο κακό», όπως έχει γράψει και ο γνωστός ψυχοθεραπευτής Χόρχε Μπουκάι: «Συνεχίζουμε να μένουμε αγκιστρωμένοι σε αυτό που πια δεν μας χρειάζεται, φοβούμενοι τις φανταστικές συνέπειες αν αποδεσμευτούμε».
Τα στάδια του χωρισμού
Στο πλαίσιο του ότι ο χωρισμός είναι μια απώλεια, ιδιαίτερα για εκείνον που εγκαταλείπεται, τα στάδιά του είναι παρόμοια με αυτά που περνάει το άτομο μετά την απώλεια ενός αγαπημένου του προσώπου λόγω θανάτου. Τα στάδια είναι 5 και είναι διαφορετικά σε ένταση και διάρκεια για τον καθένα. Διαφοροποιούνται επίσης ανάλογα με το φύλο και τον χαρακτήρα του καθενός. Εκτός από το πρώτο και το τελευταίο, που είναι τα πιο συνήθη, τα τρία ενδιάμεσα δεν εμφανίζονται απαραίτητα με αυτή τη σειρά, ούτε βιώνονται πάντα από όλους. 1. Αρνηση. 2. Θυμός και αμφιθυμία (συγκρουόμενα συναισθήματα). 3. Θλίψη. 4. Επαναπροσδιορισμός του τρόπου ζωής. 5. Αποδοχή. Το πένθος του χωρισμού διαρκεί από τρεις έως έξι μήνες, ωστόσο υπάρχουν συνιστώσες που μπορεί να κάνουν το διάστημα λίγο μεγαλύτερο – μικρότερο όχι συνήθως. Σε κάθε περίπτωση, ο πρώτος χρόνος ύστερα από μια απώλεια οποιασδήποτε φύσης είναι ο πιο δυσβάσταχτος. Τα πρώτα Χριστούγεννα χωρίς αυτήν / αυτόν, τα πρώτα γενέθλια, οι πρώτες διακοπές… Μετά τον πρώτο αυτόν χρόνο, τα συναισθήματα αμβλύνονται και τα πράγματα καταλαγιάζουν. Οι δύο πρώην σύζυγοι έχουν πλέον αποστασιοποιηθεί συναισθηματικά, έχουν πέσει οι τόνοι και όλα είναι πιο ήπια.
Every cloud has a silver lining
Οι κύκλοι κλείνουν για να ανοίξουν καινούργιοι και μετά το πρώτο οδυνηρό διάστημα αρχίζουν να διαφαίνονται τα θετικά της κατάστασης. Εκτός από τα προφανή, περισσότερος χώρος στην ντουλάπα, καθαρότερο μπάνιο και λιγότερη μουρμούρα, υπάρχουν και πολύ πιο ουσιαστικά: η ευκαιρία που μας δίνει η ζωή να κάνουμε μια καινούρια αρχή, να απαλλαγούμε από ταυτότητες που μας έχουν φορέσει οι άλλοι, να πειραματιστούμε περπατώντας σε νέους δρόμους, να νιώσουμε ξανά επιθυμητοί και να διεκδικήσουμε εκ νέου τη θέση μας στο σεξουαλικό και συναισθηματικό γίγνεσθαι. Η ευτυχία θέλει κόπο και πολλοί βαριόμαστε τη διαδικασία αφού είναι πολύ πιο βολικό να υιοθετήσει κανείς τη στάση του θύματος και να μεμψιμοιρεί για το κακό που τον βρήκε. Η ευτυχία θέλει τόλμη, πράγμα που ενέχει το ρίσκο της αποτυχίας. Θέλει διάθεση να μπεις ξανά στο παιχνίδι και να καταρρίψεις τις έρευνες και τα στατιστικά που λένε ότι οι δεύτεροι γάμοι – και οι συναρμολογημένες οικογένειες – έχουν χειρότερη τύχη από τους πρώτους. Ο καθένας στήνει το δικό του τσίρκο σε αυτή τη ζωή, όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η προσωπική ευτυχία δεν είναι δικαίωμα, αλλά φυσική υποχρέωση όλων!Ευχαριστούμε για τη συνεργασία την κυρία Ειρήνη Ορφανού, συμβουλευτική ψυχολόγο, MSc, www.irenesblog.gr
